بزرگنمايي:

راه ترقی - همشهری /متن پیش رو در همشهری منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
صادق زیباکلام-استادتمام بازنشسته دانشگاه تهران| وقتی در دی‌ماه سال 1398 سردار سلیمانی به شهادت رسیدند، حضور مردم در مراسم تشییع پیکرش آنقدر گسترده بود که همه را غافلگیر کرد؛ جمعیتی که برای مراسم تشییع آمده بودند، حیرت‌انگیز بود. فراموش نکنیم سال 1398 که این اتفاق افتاد، ما 2سال قبلش یعنی در دی‌ماه سال 1396 شاهد اعتراضات مردمی بودیم؛ یعنی با وجود برخی اعتراضات و نارضایتی‌های مردمی، چنین حضور باورنکردنی‌ای باعث شگفتی شده بود. آن حضور گسترده، این سؤال را مطرح کرد که علت محبوبیت ایشان کدام بوده؟ مردم در او چه دیده بودند که میلیون‌ها نفر در مراسم تشییع‌ پیکرش شرکت کردند؟

رمز و‌ راز محبوبیت حاج‌قاسم چه بود؟ مردم در حاج‌قاسم چه دیده بودند که او را دوست داشتند؟ من فکر می‌کنم اساسا حاج‌قاسم دارای یک شخصیت کاریزماتیک بود. توصیف کاریزما از منظر جامعه‌شناسی هم ساده است و هم پیچیده. چه چیزی باعث می‌شود یک چهره نظامی و سیاسی، یک فرمانده سپاه مثل حاج‌قاسم صاحب آن کاریزما می‌شود؟ من معتقدم کلید رمز فهم محبوبیت حاج‌قاسم در رفتار اجتماعی آن مرحوم بود. خیلی خلاصه بگویم: رفتار سیاسی- اجتماعی ایشان بسیار متفاوت از بسیاری از مسئولان بود؛ دارای یکجور رفتار مردمی مثل مرحوم غلامرضا تختی بود. چرا تختی محبوب مردم بود؟ چون رفتارش مردمی بود. محبوبیتش صرفا برای کشتی و مدال طلای المپیک نبود. ما کشتی‌گیران زیادی داشتیم که از مرحوم تختی خیلی بیشتر هم مدال آورده بودند، اما تختی نشده بودند. تختی چیز دیگری بود‌. حاج‌قاسم هم به‌نحوی توانسته بود مثل تختی در دل خیلی‌ها خودش را جا کند. این را هم بگویم که مردم اتفاقا تظاهر و مردم‌فریبی را می‌فهمند. خیلی‌ها، ممکن است بخواهند با تظاهر و عوام‌فریبی برای خود ایجاد محبوبیت کنند، اما نمی‌شود. مردم چهره خاکی و از جنس خودشان را تشخیص می‌دهند. البته ممکن است اشتباه هم کنند، ولی جالب اینکه ‌ماه برای همیشه پشت ابر پنهان نمی‌ماند و خود مردم متوجه خطایشان می‌شوند.
باید از خودمان بپرسیم که چه شده بود و مگر حاج‌قاسم چه‌کار کرده بود که در دل خیلی‌ها جاگرفته بود؟ من معتقدم به‌عنوان یک فرمانده عالی‌رتبه سپاه، او هرگز رفتار از بالا و تحکم‌آمیز با مردم نداشت. مردم اینها را درک می‌کردند که حاج‌قاسم با خیلی از مسئولان دیگر فرق می‌کند. اینها باعث به‌وجود‌آمدن آن شخصیت کاریزماتیک برای حاج‌قاسم شده بود که پیش‌تر مطرح کردم.
 من یک‌بار ندیدم حاج‌قاسم در اختلافات و درگیری‌های سیاسی، از تندروهای اصولگرا یا اصلاح‌طلب حمایت کند. خداوند ایشان را رحمت کند و برای خانواده ایشان آرزوی صبر می‌کنم.