راه ترقی - دنیای اقتصاد /در بازار رکودزده خودرو، قیمت‌ها همچنان با افت‌وخیز نسبی همراه بوده است. در نخستین ماه زمستان، با وجود روند صعودی نرخ ارز، بازار خودروی داخلی اما از این روند عقب مانده؛ به‌گونه‌ای‌که قیمت محصولات دو خودروساز بزرگ کشور کاهش یافته، با این حال خودروهای مونتاژی رشد نسبی را تجربه کرده‌اند. بررسی‌ها نشان می‌دهد اجرای طرح‌های فروش خودرو از سوی خودروسازان و واردکنندگان، کاهش قیمت خودروهای داخلی را به همراه داشته، درحالی‌که بازار مونتاژی‌ها تحت تاثیر افزایش نرخ ارز با رشد قیمت مواجه بوده است.
بازار خودروی کشور در نخستین ماه زمستان رفتار متفاوتی را در دو بخش داخلی و مونتاژی از خود نشان داد، به نحوی که اولی روند نزولی در قیمت به خود گرفت و دومی سیر صعودی داشت، با این حال بسیاری از دست‌اندرکاران خودرویی معتقدند که بازار در رکود به سر می‌برد.طبق محاسبات «دنیای‌اقتصاد» که با بررسی رفتار قیمتی چند خودروی داخلی و مونتاژی انجام شده، میانگین قیمت خودروهای تولید داخل در انتهای دی نسبت به ابتدای این ماه، زیر دو درصد افت کرده است.
بررسی قیمت خودروهای مونتاژی در بازه زمانی موردنظر، از رشد حدودا سه درصدی میانگین قیمت این محصولات حکایت دارد.
با توجه به اینکه بازار ارز در این بازه زمانی –اول تا 26 دی ماه- روندی صعودی در قیمت داشته، مشخص می‌شود منحنی قیمت خودروهای داخلی در بازار آزاد، در این ماه نیز مسیری متفاوت را طی کرده است. با این حال، مونتاژی‌ها رفتاری متناسب با بازار ارز داشته و رشد قیمت را تجربه کرده‌اند. محاسبات «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد قیمت ارز -دلار- از 76‌هزار و 750 تومان روز نخست دی، به 81‌هزار و 170 تومان (تا لحظه تنظیم این گزارش) رسیده است. بنابراین قیمت ارز در این بازه زمانی 26 روزه حدود 5.8‌درصد رشد کرده است.
با توجه به میزان‌ درصد افزایش قیمت ارز و خودروهای مونتاژی در بازه زمانی تحت بررسی، مشخص می‌شود مونتاژی‌ها عکس خودروهای داخلی، رفتاری مشابه با ارز داشته‌اند. این البته در حالی است که افزایش قیمت خودروهای مونتاژی در نمایندگی‌ها نیز بر رشد قیمت آنها در بازار آزاد بی‌تاثیر نبوده است.
در واقع منحنی قیمت خودروهای مونتاژی از دو جهت تحریک شده است، یکی ارز و دیگری افزایش قیمت در مبدأ. مونتاژکاران با آزادی نسبی قیمت‌گذاری مواجه‌اند، از همین رو با تغییر هزینه نهاده‌های تولید، قیمت محصولاتشان را تغییر می‌دهند. اخیرا نیز پس از آنکه وزارت صمت مجوز افزایش میانگین 30 درصدی قیمت خودروهای داخلی را صادر کرد، برخی مونتاژکاران هم بر قیمت خودروهای خود افزودند. در کنار این موضوع، رشد قیمت ارز هم بر روند صعودی قیمت خودروهای مونتاژی تاثیرگذار بوده است. این در حالی است که خودروهای داخلی از چند ماه پیش مسیر خود را از بازار ارز به نوعی جدا کردند. این جدایی البته نسبی است، به این معنی که نمی‌توان ادعا کرد نوسان قیمت در بازار ارز هیچ تاثیری بر بازار خودرو ندارد.
تا قبل از این جدایی نسبی، بازار خودرو تاثیر مستقیم و آنی از تغییرات قیمتی در بازار ارز می‌پذیرفت، اما بعد از اردیبهشت امسال که شاهد رشد ناگهانی قیمت ارز و به دنبال آن خودرو بودیم، شرایط تغییر کرده و بازار خودرو به نوعی راه خود را رفته است. این اما به معنی عدم‌اثرپذیری مطلق بازار خودرو از ارز نیست، چه آنکه تنها میزان تاثیرپذیری کم شده است.
به عنوان مثال، اگر نوسان قیمت در بازار ارز به طور آنی و کاملا متناسب، بازار خودرو را درگیر می‌کرد، از چند ماه پیش تا به امروز این روند تغییر کرده و بازار خودرو بلافاصله و به همان میزان، از بازار ارز تاثیر نمی‌پذیرد.
این موضوع که با وجود رشد قیمت ارز در بازه زمانی تحت بررسی، میانگین قیمت خودروهای داخلی افت کرده، ریشه در همین مساله دارد. البته این نکته را نباید فراموش کرد که اجرای طرح‌های فروش خودرو در دی ماه نیز به بازار خودرو کمک کرده تا به جدایی نسبی از بازار ارز ادامه دهد.

در دی ماه، علاوه بر طرح‌های فروش دو خودروساز بزرگ کشور، دور پنجم عرضه خودروهای وارداتی نیز برگزار شد. این فروش‌ها بدون تردید در کنترل قیمت خودرو در بازار آزاد تاثیر داشته‌اند، به‌ویژه فروش خودروهای داخلی.
اثرگذاری طرح‌های فروش بر بازار خودرو آنجاست که این طرح‌ها فشار تقاضا بر بازار آزاد را کاهش می‌دهند و طبعا سبب کاهش قیمت -در بازار- یا حداقل کنترل منحنی قیمت می‌شوند.
وقتی طرح فروش برگزار می‌شود، حجمی از تقاضا که مستعد روانه شدن به سمت بازار آزاد است، پشت سد این طرح‌ها می‌ماند. طبعا هرچه نسبت تقاضا به عرضه متعادل‌تر شود، منحنی قیمت نیز بیشتر کنترل خواهد شد و می‌تواند روند نزولی نیز پیش بگیرد.
به هر حال بازار خودروهای داخلی در بازه زمانی تحت بررسی تحت‌تاثیر جدایی نسبی از بازار ارز و طرح‌های فروش، نه تنها صعود قیمت را با وجود رشد نرخ ارز تجربه نکرده، بلکه رو به افت نیز رفته است.
این در حالی است که با توجه به آغاز ریاست جمهوری دونالد ترامپ از هفته آینده، خیلی‌ها به دنبال پاسخ به این پرسش هستند که با حضور دوباره وی در کاخ سفید، چه اتفاقی در بازارهای مختلف از جمله خودرو رخ خواهد داد؟
در واقع مواضع ترامپ در مقابل ایران، تاثیری غیر‌قابل انکار بر بازارهای کشور دارد و می‌تواند آنها را صعودی یا نزولی کند.

اگر ترامپ سیاست‌های تهاجمی را در قبال ایران پیش بگیرد، این موضوع سبب رشد انتظارات تورمی و قیمت ارز خواهد شد. در این صورت، بازار خودرو نیز به هر حال متاثر از این دو فاکتور خواهد بود و ممکن است با رشد قیمت مواجه شود. منتها این تاثیرپذیری با توجه به جدایی نسبی خودرو از ارز، کمتر از گذشته خواهد بود.از آن سو اگر ایران و آمریکا به سمت توافق بروند، شاهد کاهش انتظارات تورمی و قیمت ارز خواهیم بود که قطعا این موضوع می‌تواند سبب کاهش قیمت در بازار خودرو - تحت فضای کلی که شکل خواهد گرفت- شود.
در کنار مساله ترامپ، میزان تقاضا در بازار خودرو در شب عید نیز دیگر فاکتور اثرگذار بر منحنی قیمت است. اگر تقاضا در شب عید بالا برود و عرضه‌کنندگان خودرو نتوانند به خوبی پاسخ دهند، احتمال افزایش قیمت در بازار آزاد وجود دارد.