بزرگنمايي:

راه ترقی - دنیای اقتصاد /متن پیش رو در دنیای اقتصاد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
وزیر خارجه ایران که با دو دستورکار به دوحه سفر کرده است در گفت‌وگو با شبکه قطری الجزیره گام اولیه آمریکا برای جلب اعتماد ایران را تشریح کرد. عراقچی گفت: رفع انسداد پول‌های بلوکه‌شده ایران می‌تواند یکی از گام‌های اولیه آمریکا باشد.
سفر روز پنج‌شنبه وزیر خارجه ایران به قطر در حالی انجام گرفت که به نظر می‌رسد دو دستورکار عمده و مهم از سوی سیدعباس عراقچی در دوحه دنبال شده باشد. وزیر خارجه ایران طی این سفر، علاوه بر دیدار و رایزنی با همتای قطری خود، با رئیس شورای سیاسی حماس در دوحه و برخی دیگر از مقامات این جنبش دیدار کرد. این سفر چندی پس از اجرایی شدن آتش‌بس بین حماس و اسرائیل و تقریبا دو هفته بعد از روی کار‌ آمدن دونالد ترامپ در ایالات متحده آمریکا انجام شد. همچنین این سفر همزمان با سفر شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر، به سوریه جدید و دیدار با احمد الشرع، رئیس‌جمهور دوره گذار، در دستور کار قرار گرفت.
با توجه به اینکه قطر در سال‌های اخیر بارها به عنوان میانجی بین ایران و کشورهای دیگر، به‌ویژه آمریکا، نقش‌آفرینی کرده است، اکنون نیز ممکن است یکی از دستورکارهای مهم سفر عراقچی به دوحه احیای چنین نقشی باشد؛ به‌ویژه با توجه به اینکه این سفر کمتر از دو هفته بعد از استقرار ترامپ در کاخ سفید انجام گرفت.
در چند روز گذشته هم تهران و هم واشنگتن سیگنال‌های مثبتی را در خصوص مذاکرات احتمالی دو طرف ارسال کردند. بنابراین دور از انتظار نیست که در هفته‌های پیش‌ رو بار دیگر دوحه در قامت میانجی‌گر بین تهران و واشنگتن وارد عمل شود. قطر در سال‌های گذشته چندین بار بین ایران و آمریکا پیام رد‌و‌بدل کرده که آخرین آن به آزادی زندانیان آمریکایی و بازگشت پول‌های بلوکه‌شده از کره جنوبی به حسابی نزد قطر منجر شد.
این اقدام مهم در شهریور سال 1402 انجام شد و آنتونی بلینکن، وزیر خارجه وقت آمریکا، در آن زمان از نقش عمان و قطر در آزادی آمریکایی‌‌‌ها تشکر کرد و گفت که این دو کشور «نقش کاملا حیاتی» ایفا کردند. این معامله در ازای اعطای عفو به پنج ایرانی مقیم آمریکا و همچنین آزادسازی 6میلیارد دلار از وجوه ایرانیان در کره جنوبی انجام شد. این پول به حساب‌های بانکی قطر منتقل شد و مقامات آمریکایی اعلام کردند ایران می‌تواند از این پول‌ها تنها برای اهداف بشردوستانه تحت نظارت ایالات متحده استفاده کند.
شرط گشودن صفحه جدید در رابطه با آمریکا
در همین ارتباط وزیر خارجه ایران در حاشیه این سفر گفت‌وگوی مفصلی با شبکه قطری الجزیره انجام داد که در آن شرط گشودن صفحه جدید در روابط با آمریکا را تشریح کرد. سیدعباس عراقچی در پاسخ به این پرسش که آیا ایران حاضر است فصل جدیدی از گفت‌وگو را با دولت جدید آمریکا به ریاست‌جمهوری ترامپ باز کند، گفت: باید دلیلی برای این کار وجود داشته باشه که صفحه جدیدی باز شود. من در‌حال‌حاضر فکر نمی‌کنم زمینه‌ ای برای این کار وجود داشته باشد، اما باید ببینیم که طرف مقابل چه سیاست‌هایی اتخاذ می‌کند و آیا در نتیجه این سیاست‌ها زمینه جدیدی ایجاد خواهد شد که بر مبنای آن گفت‌و‌گوهایی صورت بگیرد.
وزیر خارجه با اشاره به گفت‌و‌گوهای منتهی به حصول برجام در سال 2015 میلادی گفت: خروج از فضای بی‌اعتمادی به این آسانی نیست، من نمی‌گویم غیرممکن است ولی بسیار سخت است و این منوط به دولت آمریکاست که چگونه می‌خواهد اعتماد ایران را برای ورود به یک تعامل سازنده جلب کند.
وزیر خارجه در پاسخ به این پرسش که آمریکا باید چه گام‌هایی بردارد که این اعتماد جلب شود، گفت: من قبول دارم که این کار آسانی نخواهد بود، چرا که این بی‌اعتمادی‌ها روی هم انباشته شده است. گام‌های زیادی می‌توانند بردارند. پول‌های ایران که در جاهای مختلف توسط آمریکا مسدود شده در‌حالی‌که در مورد آنها توافقی وجود داشته و ایران به تعهدات خود طبق آن توافق عمل کرده و دولت آمریکا برخلاف تعهداتش رفتار کرده، نمونه‌هایی از گام‌هایی است که می‌توان برداشت و اعتماد ایران را جلب کرد. من نمی‌گویم که با یک یا دو حرکت اعتماد ایران جلب خواهد شد، چرا که ما واقعا یک مسیر بسیار طولانی و سخت را با آمریکایی‌ها بعد از انقلاب گذراندیم. این احتیاج به ممارست و تغییر مواضع از طرف دولت آمریکا و احتیاج به اتخاذ گام‌های مثبت از سوی طرف آمریکایی دارد. فکر می‌کنم خود آنها بهتر از هر کسی می‌دانند که چه گام‌هایی می‌توانند بردارند.
دروازه ورود به سوریه
مساله دیگری که نباید از آن غافل شد، همزمانی سفر عراقچی به دوحه و سفر امیر قطر به دمشق جدید است. وی نخستین رهبر خارجی است که از زمان سقوط حکومت اسد به این کشور سفر کرد. احمد شرع، رهبر نیروهای حاکم بر سوریه که اخیرا به عنوان «رئیس‌جمهور دوره انتقالی» منصوب شده، هنگام ورود امیر قطر به دمشق از او استقبال کرد. پیش از شیخ تمیم، نخست‌وزیر قطر هم در ماه جاری به سوریه سفر کرده بود.
قطر دومین کشور پس از ترکیه بود که به دنبال سرنگونی اسد، سفارت خود را در دمشق بازگشایی کرد و خواستار لغو تحریم‌های بین‌المللی علیه این کشور شد.از آنجا که به دنبال سقوط دولت بشار اسد، ایران دیگر نقشی در سوریه ندارد و با حاکمان جدید دمشق نیز هنوز ارتباطی برقرار نکرده، ممکن است که قطر این بار میانجی منطقه‌ای وارد شود و بتواند پل ارتباطی تهران و دمشق در دوره حاکمان جدید آن باشد.