بزرگنمايي:

راه ترقی - روزنامه سازندگی /متن پیش رو در سازندگی منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
پس از فراز‌وفرودهای فراوان و تحلیل‌های متعدد از محتوای گفت‌وگوی دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین، بالاخره دیپلمات‌های ارشد روسیه و آمریکا در ریاض مقابل یکدیگر نشستند تا علاوه بر بررسی روابط دوجانبه، بر سر حل‌وفصل پرونده اوکراین، با یکدیگر گفت‌وگو کنند. براساس گزارش منتشر شده از سوی یورونیوز، در نشست مذکور که سه‌شنبه انجام شد، سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، یوری اوشاکوف، دستیار ارشد سیاست خارجی ولادیمیر پوتین، و کریل دیمیتریف، مدیرعامل صندوق سرمایه‌گذاری مستقیم روسیه حضور داشتند و لاوروف قبل از حضور در نشست با آمریکایی‌ها، با سلمان بن‌عبدالعزیز، پادشاه عربستان ملاقات کرد. از سوی ایالات‌متحده هم در این نشست مارکو روبیو، وزیر امور خارجه، مایک والتز مشاور امنیت ملی و استیو ویتکاف، فرستاده ویژه ترامپ در امور خاورمیانه حضور داشتند. خبرگزاری واس عربستان نیز گزارش داد که این جلسه به میزبانی فیصل بن‌فرحان، وزیر خارجه عربستان و موسی بن‌محمد العیبان، مشاور امنیت ملی عربستان سعودی برگزار شده است. در این خصوص ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه با اشاره به نشست ریاض گفت که «مسکو شاهد این است که دولت جدید ایالات‌متحده نگرش جدی درباره بحث در مورد بسیاری از موضوعات ازجمله وضعیت اوکراین دارد. ما نگرش دولت ایالات‌متحده را برای بحث جدی در مورد بسیاری از مشکلاتی که در روابط دوجانبه و در دستور کار بین‌المللی ایجاد شده است، ازجمله وضعیت اوکراین می‌بینیم. مسکو از نزدیک درحال رصد گفته‌های واشنگتن درباره حل‌وفصل بحران اوکراین است و پیشنهادهای ویژه آن را در این‌باره مورد رسیدگی قرار می‌دهد».
این دیپلمات روسی ادامه داد، مسکو همواره از تلاش‌های چین و سایر کشورهایی که در تمام این مدت ایده‌هایی را برای حل‌وفصل سیاسی در اوکراین ارائه کرده‌اند قدردانی کرده است. او گفت: «ما پیوسته از تلاش‌های چین و سایر کشورهایی که اشکال، راه‌ها و ایده‌های سیاسی و دیپلماتیک را برای حل‌وفصل وضعیت اوکراین پیشنهاد داده‌اند، بسیار قدردانی کرده‌ایم». او ادامه داد، مسکو معتقد است که اتحادیه اروپا به دنبال حفظ تمرکز بر یک راه‌حل نظامی برای درگیری اوکراین است. مشخص است که بروکسل مایل به این کار است حتی اگر چنین سیاستی برخلاف منافع تمامی قاره اروپا باشد.
علاوه بر این، الکساندر گروشکو، معاون وزیر خارجه روسیه تاکید کرد که اگر منافع امنیتی روسیه در نظر گرفته نشود، مسکو اقدامات مستقلی را برای تضمین آنها انجام خواهد داد. به گفته گروشکو، روسیه هیچ نشانه‌ای از آمادگی برای خروج نیروهای آمریکایی از کشورهای بالتیک نمی‌بیند. گروشکو به خبرنگاران گفت: «ما فقط برعکس را می‌بینیم. ما شاهد بحث‌هایی در ناتو در مورد این واقعیت هستیم که پیکربندی فعلی نیروهای ناتو که در بالتیک و لهستان و در سراسر حاشیه شرقی ائتلاف مستقر هستند، نیاز به تقویت دارند».
الکساندر گروشکو با اشاره به اینکه مذاکرات امروز روسیه و آمریکا در ریاض، رایزنی اولیه با هدف تشریح مواضع اساسی طرفین است، افزود: «چنین مذاکراتی تاکنون انجام نشده و این رایزنی‌های اولیه با هدف تشریح مولفه‌ها و موازین اساسی دو طرف است. مسکو احتمال می‌دهد که موضع دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در جریان این مذاکرات به تفصیل به هیات روسی اعلام خواهد شد».
دیدار پوتین و ترامپ بعید است
در این بین باید توجه شود که یوری اوشاکوف، دستیار ارشد سیاست خارجی ولادیمیر پوتین یکی از مهره‌های بسیار مهمی است که در این نشست حضور داشته و پس از پایان نشست ریاض اعلام کرده که «به عقیده من، مذاکرات بین مقام‌های روسی و آمریکایی بد نبود». وی گفته که طرف‌های شرکت‌کننده گفت‌وگویی جدی درباره همه مسائل داشتند و پیش از نشست بین ولادیمیر پوتین و دونالد ترامپ، رؤسای‌جمهور روسیه و آمریکا، تلاش‌های جدی ضرورت دارد. او همچنین اشاره کرد که نخستین دور مذاکرات که صبح و ظهر سه‌شنبه برگزار شد، تکمیل شده است و دیگر رایزنی خاصی در این خصوص وجود نخواهد داشت. به گفته اوشاکوف، دیدار رؤسای‌جمهور روسیه و ایالات‌متحده در روزهای آینده بعید است و گفت که فعلاً تعیین تاریخ دقیق این دیدار دشوار خواهد بود. اوشاکوف همچنین گفت: «تیم‌های جداگانه مذاکرات از دو کشور قرار است برای بررسی مساله اوکراین تماس برقرار کنند. ما رویکردهای اصولی خود را مورد بحث و تشریح قرار داده‌ایم و توافق کرده‌ایم که تیم‌های مذاکره‌کننده جداگانه درباره موضوع اوکراین در زمان مناسب با یکدیگر تماس خواهند گرفت». این دیپلمات ارشد روسیه در ادامه گفت که روسیه و آمریکا توافق کردند تا منافع یکدیگر را در جریان مذاکرات ریاض به حساب بیاورند. دو طرف همچنین پذیرفتند تا روابط دوجانبه را پیش ببرند و هر دو طرف مایل به این کار هستند. اوشاکوف همچنین گفت: «سخت است که بگوییم مواضع روسیه و آمریکا به هم نزدیک‌تر شده اما مکالماتی در این‌باره در ریاض انجام شد. به سختی می‌توان گفت که آنها درحال نزدیک‌تر شدن هستند، اما ما در مورد آن صحبت کرده‌ایم. ما منافع دیگران را در نظر خواهیم گرفت و روابط دوجانبه را ارتقا خواهیم داد».
پیشنهاد 3 مرحله برای ختم جنگ
اینکه چه مسائلی میان تیم روسیه و آمریکا در مورد پایان جنگ اوکراین مطرح شده هنوز مشخص نیست اما در این راستا ژاکی هاینریش، خبرنگار شبکه فاکس‌نیوز در پی برگزاری مذاکرات هیات‌های دیپلماتیک بلندپایه آمریکا و روسیه در عربستان سعودی درباره صلح اوکراین به نقل از چند منبع خارجی نزدیک به مذاکرات ریاض گفت که مسکو و واشنگتن برنامه‌ای سه‌مرحله‌ای ارائه کرده‌اند که شامل آتش‌بس، انتخابات در اوکراین و امضای توافق نهایی صلح است. او افزود که مسکو و واشنگتن شرایط برگزاری انتخابات در اوکراین را یکی از شروط مهم روند موفقیت‌آمیز صلح در اوکراین می‌دانند.‌
مخالفت زلنسکی
نکته بسیار مهم که در این راستا باید مورد نظر قرار بگیرد این است که در مذاکرات ریاض، هیچ مقامی از سوی اوکراین و اتحادیه اروپا حضور نداشته است. در این خصوص ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین اعلام کرد که اوکراین هر مذاکره‌ای درباره اوکراین که بدون حضور کی‌یف برگزار شود را بی‌نتیجه می‌داند و ما چنین توافق‌هایی را به رسمیت نخواهیم شناخت. زلنسکی همچنین تاکید کرد که سفر او به عربستان سعودی در روز سه‌شنبه «هیچ ارتباطی» با دیدار مذاکره‌کنندگان آمریکا و روسیه ندارد. وی گفت که این سفر مدت‌ها قبل از اینکه آمریکا تصمیم بگیرد در آنجا با روسیه مذاکره کند، برنامه‌ریزی شده بود.‌
صف‌بندی در اروپا
در این راستا البته اروپایی‌ها هم نگران هستند و به نظر می‌رسد که درحال تهیه و تدوین یک طرح برای آینده امنیتی خود است. واقعیت این است که مقامات اروپایی و اوکراینی نگران هستند ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین با ارائه پیشنهاد حق معدن‌کاوی به آمریکا بدون مشخص کردن شرایط دقیق آن، مرتکب اشتباهی راهبردی شده باشد اما از سوی دیگر انگلیس هم حالا در این قضیه بیش از هر کشور دیگر فعال شده است. دقیقاً یک روز قبل از آنکه نشست ریاض برگزار شود کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر انگلیس اعلام کرد که کشورش آماده اعزام نظامیان خود به اوکراین است و حالا چند ساعت پس از نشست ریاض او مجدداً اعلام کرد که برای میزبانی از یک نشست دیگر رهبران اتحادیه اروپا با موضوع بررسی وضعیت اوکراین برنامه‌ریزی کرده است. پولتیکو در گزارش خود نوشت: «نخست‌وزیر و رهبر حزب کارگر انگلیس برنامه‌ریزی کرده تا به فاصله کمی بعد از سفرش در هفته آینده به واشنگتن، از این اجلاس میزبانی کند و امیدوار است این نشست به حفظ جنبش اروپایی‌ها برای تقویت بخش امنیتی و نظامی این قاره کمک کند». این درحالی است که ژان نوئل بارو، وزیر خارجه فرانسه اعلام کرده که هیچ‌ مقامی نگفته که قصد دارد به اوکراین، نیرو اعزام کند و این موضوع، در دستور کار مذاکرات بین کشورهای اروپایی نیست!