بزرگنمايي:

راه ترقی - ایسنا /جمع آوری گازهای فلر همواره با چالش‌های فراوان روبه‌رو بوده است اما به نظر می رسد که جمع‌آوری گازهای مشعل جدی شده و تا دو سال آینده تقریبا به صفر می‌رسد.
بر اساس بند «الف» ماده 48 قانون برنامه پنج‌ساله ششم توسعه، دولت موظف به اجرای طرح‌های جمع‌آوری، مهار، کنترل و بهره‌برداری از گازهای همراه تولید نفت و مشعل در همه میادین نفتی و تأسیسات صنعت نفت و مهار و کنترل 90 درصد گازهای مشعل تا پایان برنامه ششم توسعه بوده است.
وزارت نفت نیز اقداماتی را در این زمینه نیز انجام داده است، از جمله تعریف طرح‌های فروش و مزایده گازهای مشعل (در قالب طرح‌های کوتاه‌مدت) و احداث واحدهای ان‌جی‌ال و تأسیسات جمع‌آوری این گازها (در قالب طرح‌های بلندمدت). با این حال، طی سال‌های اجرای قانون برنامه ششم توسعه، اقدامات انجام شده تنها به جمع‌آوری 431 میلیون مترمکعب در روز گاز مشعل (معادل 522 میلیون مترمکعب در سال) منجر شده که نشان‌دهنده عملکرد 5 درصدی این طرح‌ها است.
جمع‌آوری و ساماندهی گازهای مشعل با چالش‌ها و موانعی روبه‌رو است. از مهم‌ترین این موانع می‌توان به عدم جذابیت مالی پروژه‌ها در مقایسه با سایر پروژه‌های وزارت نفت، عدم وجود رویکرد تشویقی-تنبیهی برای شرکت‌های تابعه وزارت نفت، عدم مشارکت مؤثر بخش خصوصی و نبود زیرساخت‌های مناسب در این حوزه اشاره کرد.

اما حالا به نظر می‌رسد که جمع‌آوری گازهای فلر نسبت به گذشته جدیت بیشتری پیدا کرده است چرا که هوشنگ فلاحتیان معاون سابق برنامه‌ریزی وزیر نفت، در گفتگو با خبرنگار مهر، در رابطه با جمع‌آوری گازهای مشعل گفت: زمانبندی جمع‌آوری گازهای فلر تا پایان دولت چهاردهم است و بر همین اساس برنامه‌ریزی‌هایی انجام گرفته به طوری که سرمایه گذاران آن تعیین تکلیف شدند و بیش از یک سوم گازهای فلر تا پایان سال در زنجیره ارزش قرار می‌گیرند.
وی ادامه داد: بر اساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته یک سوم دیگر تا پایان سال 1404 و یک سوم بعد تا انتهای سال 1405 و یا ابتدای سال 1406 عمده گازهای فلر که قابلیت جمع‌آوری دارند طرح‌هایشان تهیه شده و سرمایه گذاران نیز مشخص شده‌اند. آنچه باقی مانده تعداد کمی از میادین است که سرمایه گذاران آن در قالب مناقصه در حال انتخاب هستند.
فلاحتیان ادامه داد: برنامه‌ریزی‌هایی که از دولت قبل صورت گرفته بود در دولت چهاردهم به شدت پیگیری می‌شود و در پایان سال شاهد جمع‌آوری یک سوم گازهای فلر خواهیم بود و یک سوم دیگر 1404 و باقی مانده گازهای فلر که قابلیت جمع‌آوری داشته باشد در سال 1405 خواهد بود که امیدوارم با توجه به جدیت موضوع که مجلس شورای اسلامی داشته جرایمی را متوجه شرکت‌های تابعه وزارت نفت کرده است و به طوری که اگر گازهای مشعل را جمع‌آوری نکنند باید جرایم سنگینی پرداخت کنند به همین جهت شرکت ملی نفت و شرکت‌های تابعه این پروژه‌ها را به صورت جدی پیگیری می‌کنند که تا انتهای سال 1405 اکثر گازهای مشعل جمع خواهد شد.
فلاحتیان خاطر نشان کرد: گاز فلر در میادین نفت و گاز و هم در پالایشگاه‌های گازی وجود دارد اما حجمی که در میادین نفت و گاز است به مراتب بیشتر از حجمی است که در پالایشگاه‌ها وجود دارد به همین دلیل بر اساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته تا پایان دولت چهاردهم گازهای فلری که قابلیت جمع‌آوری داشته باشند جمع‌آوری می‌شوند.
معاون برنامه‌ریزی وزیر نفت در دولت سیزدهم خاطر نشان کرد: برخی از گازهای فلر به صورت فرایندی و عملیاتی هستند به عنوان مثال پالایشگاهی که در حال فعالیت است در برخی از مواقع لازم است این گاز را یک مرتبه در سیستم برای یک ساعت تخلیه کند که انفجاری رخ ندهد و به دلیل آنکه آن گاز دائمی نیست و صرفه اقتصادی ندارد.
تمامی مسئولان نفتی در رابطه با جمع‌آوری گازهای مشعل اتفاق نظر دارند به طوری که چندی پیش حسن عباس‌زاده مدیر عامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران در این زمینه گفته بود؛ سال‌ها مشعل‌های زیادی در مناطق غرب کارون، شرق کارون، دهلران و ایلام بوده و هست. صنعت پتروشیمی سرمایه‌گذاری مناسبی برای جمع‌آوری گازهای مشعل و خاموشی آنها کرده است. پتروشیمی مارون حدود 400 میلیون دلار در این زمینه هزینه کرده است.
وی با بیان اینکه شرکت پالایش گاز بیدبلند خلیج فارس نیز 1.1 میلیارد دلار برای جمع‌آوری گازهای مشعل هزینه کرده که بخشی از خوراک پتروشیمی‌های بندر امام و پتروشیمی گچساران را تأمین خواهد کرد، گفت: امسال افزون بر اینکه 14 مشعل به همت بیدبلند خلیج فارس خاموش می‌شود، واحد ان‌جی‌ال 3100 نیز در منطقه دهلران به بهره‌برداری می‌رسد.
مدیر عامل شرکت ملی نفت: پایان سال آینده 14 تا 15 میلیون متر مکعب گاز فلر خاموش می‌شود
حمید بورد مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران نوید جمع‌آوری گازهای مشعل را تا پایان سال 1404 داد و بیان کرد: بخش عمده‌ای از پروژه‌های جمع‌آوری گازهای همراه نفت در صنعت نفت افتتاح شده است، به طوری که هم‌اکنون طرح جمع‌آوری گازهای همراه ان‌جی‌ال 1200 به پایان رسیده و فاز دوم آن تا ماه‌های آینده به بهره‌برداری می‌رسد.
وی ادامه داد: تا پایان سال آینده روزانه بین 14 تا 15 میلیون مترمکعب گاز همراه نفت در کشور از محل پروژه‌های جدید جمع‌آوری می‌شود.
ابراهیم پیرامون مدیر عامل شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب هم اخیراً در رابطه با جمع‌آوری گازهای فلر گفته بود اقدامات خوبی در رابطه با جمع‌آوری گازهای مشعل در شرکت بهره‌برداری نفت و گاز مسجدسلیمان انجام شده است که عمده‌ترین و شاخص‌ترین آنها در میدان هفتکل است.
سخاوت اسدی مدیرعامل سازمان منطقه ویژه پارس با اشاره به اینکه پیش‌تر روزانه بین 12 تا 13 میلیون مترمکعب گازسوزی داشتیم که امروز به 8 میلیون مترمکعب کاهش یافته است، گفت: با توجه به تأکید دولت درباره کاهش گازسوزی، مجتمع گاز پروژه‌ای 200 میلیون یورویی را در دست اقدام دارد که در دو بخش خرید تجهیزات و قطعات حدود 60 درصد پیشرفت داشته است و با پایان این پروژه تا پایان سال 1404 مقدار گازسوزی به زیر 5 میلیون مترمکعب می‌رسد.
مدیرعامل سازمان منطقه ویژه پارس درباره به مزایده گذاشته شدن بخش دیگری از گازهای همراه تصریح کرد: در این مزایده چهار شرکت برنده شدند که قرار است با فراورش گازها، گاز متان را به شبکه سراسری تزریق کنند و سایر گازها را به مصارف دیگر برسانند.
فروش گاز فلر به نیروگاه‌ها برای سرمایه گذار صرفه اقتصادی ندارد
این روزها ناترازی به موضوع روز تبدیل شده اما متأسفانه نزدیک به 72 درصد از سبد سوخت کشور وابسته به گاز است و در صورتی که گازهای فلر به شبکه گاز متصل شوند می‌تواند بخشی از این ناترازی را جبران کند، هوشنگ فلاحتیان در رابطه با این موضوع به مهر گفت: گاز فلر پتانسیل بالقوه‌ای دارد که عناصر مخرب آن جدا سازی شوند و تبدیل به گاز طبیعی شود و در شبکه سراسری قرار بگیرد بنابراین سرمایه گذاری که نسبت به جمع‌آوری گازهای فلر و جداسازی عناصر آلاینده اقدام کند محصولاتی حاصل می‌کند که بخشی گاز طبیعی است و بخشی از آن ممکن است گوگرد باشد و عناصری که جدا کند می‌تواند در بازار سرمایه به صنایع سنگین و کسانی که تعرفه بالاتری پرداخت نی کنند به فروش برساند.
فلاحتیان اضافه کرد: اما بحث اینکه گاز فلر در نیروگاه‌ها مورد استفاده قرار گیرد متفاوت است زیرا در دولت سوختی که در اختیار نیروگاه‌ها قرار می‌دهد چه گاز طبیعی و چه گازوئیل و مازوت با نرخ‌های بسیار نازل است به طوری که سال گذشته به ازای هر متر مکعب 75 تومان بوده است و سال جاری قرار بود بر اساس تصمیمی که در هیئت وزیران گرفته شد بر اساس تبصره 8 قانون بودجه 1403 تغییراتی انجام شود که باز هم آن قیمت نا چیز است.
معاون سابق برنامه‌ریزی وزیر نفت خاطر نشان کرد: بنابراین گاز فلری که تولید می‌شود از منظر اینکه در نیروگاه‌ها استفاده شود سرمایه گذار ابتدا باید آن را به شرکت ملی گاز به فروش برساند و سپس قیمت تمام شده آن را به سرمایه گذار دهد و شرکت گاز بخواهد با تعرفه دولتی به نیروگاه‌ها دهد مبحث دیگری است که تخصیص گاز به برای سرمایه گذاری که در حال جمع‌آوری گازهای فلر است صرفه اقتصادی ندارد.
وی اضافه کرد: با توجه به اینکه گاز فلر می‌تواند به گاز طبیعی تبدیل شود، عنصر ارزشمندی است که وزارت نفت به نمایندگی از شرکت ملی گاز ایران می‌تواند با قیمتی که از صرفه اقتصادی دارد از سرمایه گذار خریداری کند و مورد استفاده قرار دهد.
سعید توکلی مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران با اشاره به برنامه فشرده برای گازهای مشعل گفت: میزان این گاز کم است ولی برای همین میزان اندک هم برنامه داریم که تا پایان سال بخشی از آن کاهش می‌یابد و طی برنامه‌ای 4 ساله به حداقل ممکن در خروجی پالایشگاه‌ها می‌رسیم.
بر اساس این گزارش، آنطور که به نظر می‌رسد تمامی دست‌اندرکاران وزارت نفت عزم خود را جزم کرده تا گازهای فلر در کمتر از دو سال آینده به صفر برسند.