راه ترقی - خبرآنلاین / مریخ موسوم به سیاره سرخ رنگ منظومه شمسی، قرن‌هاست که ذهن بشر را به خودش مشغول کرده است. رنگ سرخ و خونین آن از دوران باستان الهام‌بخش اسطوره‌ها و نام‌گذاری‌های متعددی بوده است. اما دلیل واقعی این رنگ قرمز چه بوده؟ آیا این رنگ همیشگی بوده یا روزگاری مریخ رنگ دیگری داشته است؟
به تازگی، پژوهشگران در یک مطالعه شگفت‌انگیز پرده از این راز دیرینه برداشته‌اند. نتایج این تحقیق که در مجله معتبر Nature Communications منتشر شده، نشان می‌دهد که رنگ سرخ این سیاره نه به دلیل شرایط خشک و اکسیداسیون سطحی، بلکه به دلیل واکنش‌هایی در شرایط مرطوب به وجود آمده است. این کشف نه تنها درک ما از تاریخچه مریخ را تغییر می‌دهد، بلکه احتمال وجود حیات در گذشته این سیاره را نیز تقویت می‌کند.

مقایسه فرضیه قدیمی و جدید درباره رنگ سرخ مریخ
دانشمندان مدت‌ها بر این باور بودند که رنگ سرخ مریخ به دلیل وجود هماتیت (یک نوع اکسید آهن) در غبار این سیاره است که در شرایط خشک و پس از ناپدید شدن آب مریخ به وجود آمده است. مشاهدات فضاپیماهای قبلی از غبار مریخ نیز این فرضیه را تقویت می‌کرد.
اما تحقیق جدید این فرضیه را به چالش می‌کشد. پژوهشگران با بررسی دقیق‌تر داده‌های فضاپیماهای مختلف و انجام آزمایش‌های آزمایشگاهی با غبار شبیه‌سازی شده مریخ، به این نتیجه رسیدند که فِری‌هیدریت، اکسید آهن دیگری که حاوی آب است، تطابق بسیار بیشتری با ویژگی‌های غبار مریخ دارد.
به عبارت دیگر رنگ سرخ این سیاره به احتمال زیاد در زمانی که آن هنوز دارای اقیانوس‌های سرد و مرطوب بوده شکل گرفته است. این یافته حیرت‌انگیز نشان می‌دهد که مریخ امروزی که سیاره‌ای خشک و بی‌آب است، در گذشته دنیایی پرآب و متفاوت بوده است!
این کشف نه تنها دلیل رنگ قرمز مریخ را روشن می‌کند، بلکه پرسش‌های جدیدی را درباره گذشته این سیاره و امکان وجود حیات در مریخ مطرح می‌کند.
آدومس والانیناس، دانشمند سیاره‌شناس دانشگاه براون و نویسنده اصلی این مطالعه می‌گوید:یافته‌های ما پرسش‌های جدیدی را در مورد گذشته مریخ مطرح کرده است. ما هنوز منبع اصلی فِری‌هیدریت قبل از توزیع جهانی آن از طریق طوفان‌های گرد و غبار، ترکیب شیمیایی دقیق جو مریخ در زمان تشکیل فری‌هیدریت و زمان دقیق اکسید شدن مریخ را نمی‌دانیم.
با این حال، یافته‌های جدید حاکی از آن است که مریخ دوره‌هایی از تغییرات آبی (شرایط سرد و مرطوب با شیمی فعال) را قبل از تبدیل شدن به وضعیت فعلی خود تجربه کرده است. این امر محدودیت‌های جدیدی را در جدول زمانی سکونت‌پذیری مریخ ایجاد می‌کند و نشان می‌دهد که محیط‌های بالقوه‌ای وجود داشته است که می‌توانسته میزبان حیات میکروبی باشد.

تحقیقات مریخ به کجا می‌رسد؟
دانشمندان امیدوارند ماموریت‌های آینده مانند مریخ‌نورد روزالیند فرانکلین متعلق به آژانس فضایی اروپا و ماموریت بازگرداندن نمونه مریخ متعلق به ناسا و آژانس فضایی اروپا، بتوانند به پرسش‌های جدید پاسخ دهند و درک ما از گذشته مریخ را عمیق‌تر کنند.
به گفته کالین ویلسون، دانشمند پروژه TGO و Mars Express آژانس فضایی اروپا:برخی از نمونه‌های جمع‌آوری شده توسط مریخ‌نورد استقامت ناسا که منتظر بازگشت به زمین هستند، حاوی گرد و غبار هستند. هنگامی که این نمونه‌های ارزشمند را به آزمایشگاه برگردانیم، می‌توانیم دقیقا اندازه‌گیری کنیم که غبار چه مقدار فری‌هیدریت دارد و این چه معنایی برای درک ما از تاریخچه آب (و امکان حیات) در مریخ دارد.
کشف جدید در مورد دلیل رنگ سرخ مریخ، دریچه‌ای نو به سوی درک گذشته این سیاره و احتمال وجود حیات در آن می‌گشاید. شاید سیاره سرخ امروزی، روزگاری دنیایی آبی و پر از حیات بوده است. ماموریت‌های آینده مریخ، بدون شک اطلاعات ارزشمندتری را در این زمینه در اختیار ما قرار خواهند داد و رازهای بیشتری از این همسایه سرخ را برملا خواهند کرد.