بزرگنمايي:

راه ترقی - باشگاه خبرنگاران / به گزارش شرکت ملی نفت، ایران همواره به عنوان کشوری برخوردار از مواهب طبیعی و ثروت‌های خدادادی زیرزمینی مرکز توجه بوده است و همین پتانسیل‌های ذاتی، بستر مناسبی را برای ظهور توانمندی‌های انسانی فراهم کرده است.
از سوی دیگر، دارا بودن بیش از 1200 میلیارد بشکه معادل نفت خام ذخایر هیدروکربوری، جایگاه ممتازی را برای کشورمان در میان کشور‌های دارنده سوخت‌های فسیلی ایجاد کرده است؛ از این روی دستیابی به منابع ارزشمند هیدروکربوری و استحصال فرآورده‌های سوختی زیرزمینی، هدفی است که از ابتدای فعالیت شرکت ملی نفت ایران به عنوان عهده دار تمامی فعالیت‌های بالادستی صنعت نفت مورد توجه بوده و تلاش شده است تا با به‌کارگیری شیوه‌های نوین فناوری صنایع نفت و گاز، میزان استحصال نفت خام و گاز افزایش یابد.
آنچه مسلم است تاکنون و با به‌کارگیری فناوری‌های روز، امکان استحصال حدود 340 میلیارد بشکه معادل نفت خام از این ذخایر زیرزمینی محرز شده است که در مقایسه با نرخ تولید فعلی، پیش بینی می‌شود امکان برداشت از این منابع خداداد تا 100 سال آینده وجود داشته باشد. این در حالی است که محاسبه این رقم با میانگین ضریب برداشت 25 درصدی صورت گرفته و بدون شک با ارتقای دانش روز و تجهیز صنایع نفت و گاز کشورمان به جدیدترین یافته‌های پژوهشی، این رقم از پیش بینی فعلی بسیار فراتر خواهد رفت.
بازار
در سال 1403 و با روی کار آمدن دولت چهاردهم و تمرکز مدیریت صنعت نفت بر تعمیق اولویت‌های ساختاری شرکت ملی نفت ایران، برنامه ریزی هدفمندی برای برداشت حداکثری از منابع نفت و گاز، همپای صادرات انجام شد؛ تا ضمن ایجاد بهره‌وری و رونق اقتصادی، تحقق چشم انداز برنامه‌های جامع توسعه در کشور را تضمین کند.
بر همین اساس افزایش ظرفیت تولید نفت و گاز و تکمیل توسعه میادین مشترک پارس جنوبی، غرب کارون و …، تنوع بخشی و افزایش فروش نفت از طریق بخش خصوصی و دانش بنیان کردن اقتصاد نفت در چارچوب خنثی سازی تحریم‌ها و توسعه کسب و کار با رویکرد صادرات محوری از جمله مهمترین اهداف تعریف شده برای فعالیت شرکت ملی نفت کشورمان در دولت مردمی تعیین شد.
اگرچه تنگ‌تر شدن حلقه تحریم‌ها و تحولات سیاسی شکل گرفته در اروپا و آمریکا طی چند ماه گذشته، موقعیت صنعت نفت کشورمان را به مانند دیگر کشور‌ها با چالش‌های جدیدی مواجه ساخته است، اما به تجربه ثابت شده است که این صنعت با بهره مندی از پشتوانه نیروی انسانی خلاق و تجارب ارزنده خود، همواره توانسته است تا از بزنگاه‌های حساس تاریخ به سلامت عبور کند.
تداوم فروش نفت ایران در بازار‌های جهانی و عقد قرارداد‌های مربوط به فشار افزایی میدان مشترک پارس جنوبی (که از نوع طرح‌های حیاتی با فناوری پیچیده صنعت نفت کشورمان به شمار می‌رود) در بحبوحه تحریم‌ها، نشان از اقتدار و پایندگی صنعت نفت کشورمان دارد.
در عین حال، افزایش قابل توجه تولید نفت خام، ثبت رکورد‌های تولید روزانه 1106 میلیون مترمکعب گاز خام و 714 میلیون مترمکعب گاز غنی در پارس جنوبی، راه اندازی ایستگاه تقویت فشار چشمه خوش و افتتاح فاز دوم واحد نمکزدایی متمرکز اهواز (با ظرفیت تولید 110 هزار بشکه نفت در روز)، از دیگر دستاورد‌هایی است که همگام با تحولات اقتصادی جهانی و طی چند ماه آغاز به کار دولت چهاردهم به منصه ظهور رسیده است.
در این میان، آغاز رسمی طرح توسعه سه میدان نفتی سومار، سامان و دلاوران (با هدف افزایش 10 هزار بشکه‌ای تولید روزانه نفت و تأمین خوراک پالایشگاه کرمانشاه (نفت خام سبک)) و بارگیری جکت طرح توسعه میدان گازی بلال در میدان مشترک با قطر، راه اندازی واحد گوگردزدایی پالایشگاه فاز 14 میدان مشترک پارس جنوبی و تعهد انجام 621 پروژه عام المنفعه به ارزش 28 هزار و 240 میلیارد ریال تا پایان سال از دیگر دستاورد‌هایی است که بر توانمندی صنعت نفت کشورمان دلالت می‌کند.
در گزارش پیش رو، نگاهی خواهیم داشت به مهمترین دستاورد‌های شرکت ملی نفت ایران در سال 1403 و به صورت موجز، بخش‌هایی از مهمترین دستاورد‌ها را با هم مرور خواهیم کرد:
افزایش تولید نفت و شکستن رکورد تولید گاز
از اقدامات شاخصی که در سال 1403 روی داده است، می‌توان به افزایش قابل توجه ظرفیت تولید روزانه نفت اشاره کرد که بیشتر آن در مناطق نفت‌خیز جنوب، غرب کارون و در شرکت بهره‌برداری نفت و گاز اروندان محقق شده است؛ اگرچه بخشی از این افزایش تولید نیز محصول انجام طرح‌ها و به مدار آوردن چاه‌های جدید و انجام طرح‌های نمک‌زدایی در شرکت نفت مناطق مرکزی ایران است.
افزایش تولید نفت از میدان‌های سپهر و جفیر، رامشیر و رگ سفید، به همراه افزایش تولید شرکت‌های نفت و گاز آغاجاری، کارون، گچساران و اروندان، از نمونه‌های موفقی است که در یک سال گذشته به انجام رسیده و عملیاتی شدن آن به افزایش تولید نفت ایران منتهی شده است.
در ادامه اقدامات راهبردی انجام شده در مجموعه شرکت ملی نفت ایران که در مدت کوتاه شروع به کار دولت چهاردهم به ثمر نشسته است، می‌توان از افزایش قابل توجه گاز (در مقایسه با سال گذشته) یاد کرد که با توجه به ناترازی گازی در فصل زمستان، اقدامی قابل توجه و شایسته تقدیر به شمار می‌آید.
شرکت ملی نفت ایران، با درک نیاز روزافزون تأمین گاز در نیمه دوم سال، برنامه‌ریزی برای تأمین گاز زمستانی و افزایش ذخایر استراتژیک با هدف جلوگیری از بحران انرژی در فصول سرد سال را در اولویت کاری خود قرار داد و موفق شد تا قبل از ورود به بحران هوای سرد، روزانه به میزان بیش از 30 میلیون مترمکعب (معادل مصرف 2 استان کشور) به تولید گاز کشورمان اضافه کند که عمده این افزایش تولید با اضافه کردن برخی چاه‌های جدید به مدار تولید حاصل شده است.
این در حالی است که به‌طور متوسط در 6 ماه دوم سال گذشته، 36 میلیون مترمکعب در روز (معادل یک و نیم فاز پارس جنوبی) تولید گاز افزایش یافته است و در بهمن پارسال نیز به تنهایی مقدار گاز تحویلی به شبکه سراسری گاز به 870 میلیون مترمکعب در روز رسیده است؛ عددی که در تاریخ صنعت نفت بی‌سابقه است.
در این میان، تولید 716 میلیون مترمکعب گاز غنی در پارس جنوبی که بالاترین رکورد تولید روزانه گاز از تأسیسات فراساحلی این میدان مشترک به شمار می‌آید، از مهمترین اقداماتی است که با هدف افزایش تولید گاز کشور در حوزه پارس جنوبی انجام شده است.
اگرچه نقش شرکت نفت مناطق مرکزی ایران، به عنوان قطب تولید گاز در خشکی نیز در این زمینه بسیار پررنگ بوده است بطوریکه این شرکت توانسته است رکورد تولید 248 میلیون متر مکعب تولید گاز در زمستان امسال را به نام خود ثبت کند.
در حال حاضر حدود 25 درصد گاز کشور در محدوده فعالیت این شرکت تولید و بخشی از آن برای مصرف در نیمه دوم سال در 2 مخزن سراجه قم و شوریجه سرخس در خانگیران ذخیره می‌شود.
تنها در منطقه خانگیران (به عنوان تنها میدان گازی در شمال شرقی کشور)، روزانه 65 میلیون متر مکعب گاز تولید می‌شود که به منزله 8 درصد از تولید کل گاز کشور بوده و نیاز‌های 6 استان شمال شرقی شامل خراسان رضوی، خراسان شمالی، خراسان جنوبی، گلستان، مازندران و بخشی از استان سمنان را تأمین می‌کند.
در حوزه فعالیت شرکت نفت مناطق مرکزی ایران همچنین، با پایان‌یافتن عملیات ساخت و نصب ایستگاه تقویت فشار چشمه خوش، راه اندازی این ایستگاه با ورود گاز‌های همراه نفت میدان چشمه‌خوش به آن، آغاز شده است.
پایان عملیات تعمیرات اساسی منطقه عملیاتی تنگ‌بیجار به‌عنوان تنها میدان گازی غرب کشور نیز به تنهایی در تأمین بخشی از گاز زمستانی غرب کشور و تضمین پایداری انرژی در این منطقه نقش داشته است.
در ادامه تلاش‌های صورت گرفته، می‌توان از راه اندازی چاه شماره 85 منطقه عملیاتی خانگیران سرخس یاد کرد که دی ماه سال گذشته انجام شده و طی آن، تولید روزانه 2 میلیون متر مکعب گاز طبیعی از میادین گازی کشور ممکن شد.
در کنار این موارد، می‌توان بخشی از موفقیت‌های ناشی از رفع ناترازی گاز را در تکمیل هفتمین حلقه چاه میدان گازی کیش جست‌و‌جو کرد.
تکمیل این چاه، تحقق ظرفیت‌سازی در تولید 14 میلیون مترمکعب گاز در بزرگ‌ترین میدان گازی مستقل کشور را رقم زد که گام بزرگی برای جبران بخشی از ناترازی انرژی در کشور به شمار می‌رود.
با نصب این جکت که ساخت آن تماماً توسط متخصصان ایرانی انجام شده است، آمادگی برای حفاری دریایی در موقعیت مرزی میدان بلال با قطر فراهم می‌شود.
امضای قرارداد‌های 17 میلیارد دلاری فشار افزایی پارس جنوبی و نگهداشت تولید گاز
یکی از مهمترین طرح‌هایی که در راستای بهره برداری حداکثری از میدان گازی پارس جنوبی و رفع ناترازی گازی کشور صورت گرفت، امضای قرارداد‌های 17 میلیارد دلاری فشار افزایی است که اسفند ماه امسال پس از بررسی‌های متعدد در بخش‌های مختلف شرکت ملی نفت ایران، در مراسمی با حضور رئیس جمهوری انجام شد.
این طرح بزرگ ملی براساس 7 قرارداد جداگانه با پیمانکاران طراز اولی که سابقه اجرایی در پارس جنوبی را داشتند، اجرا خواهد شد و پیش بینی می‌شود که درآمدزایی معادل 780 میلیارد دلار تا پایان سال 1430 را برای کشورمان به همراه داشته باشد که عمدتاً از محل تولید میعانات و سایر محصولات جانبی این طرح بزرگ ملی خواهد بود.
این در حالی است که بیش از 70 درصد از ملزومات این طرح از داخل کشور تأمین شده و پیش‌بینی می‌شود در اوج عملیات اجرایی طرح، حدود 17 هزار نفر به صورت مستقیم و 50 هزار نفر به صورت غیرمستقیم در آن مشغول به کار شوند.
اهمیت این رویداد تاریخی به حدی است که رئیس جمهوری در مراسم این قرارداد ضمن تاکید بر اهمیت آن در تأمین پایدار گاز کشور اظهار داشت: «جلوگیری از قطع گاز زمستانی را مرهون تلاش کارکنان صنعت نفت هستیم.»
افتتاح واحد نمکزدایی متمرکز اهواز با فرمان رئیس جمهوری
یکی از اتفاقات مهمی که در جریان سفر اخیر رئیس‌جمهوری و هیئت همراه به استان خوزستان شاهد آن بودیم، افتتاح فاز دوم طرح نمک‌زدایی اهواز متمرکز بود که با ظرفیت 110 هزار بشکه در روز راه اندازی شد و به این ترتیب این امکان فراهم شد تا تعدادی از چاه‌های نفتی که پیش از این به دلیل تولید نمک اضافی، امکان تولید نفت را نداشتند، دوباره در مدار تولید قرار گیرند.
نکته جالب در مورد این دستاورد نفتی آن است که با وجود تحریم‌ها، 85 درصد تجهیزات مورد استفاده در واحد نمک‌زدایی متمرکز اهواز از سوی صنعتگران و سازندگان ایرانی ساخته شده است که از توان بالای متخصصان ایرانی حکایت دارد.
درآغاز افتتاح این طرح، تولید روزانه نفت خام به میزان 15 هزار بشکه افزایش یافته و به تدریج بیشتر خواهد شد.
آغاز طرح افزایش برداشت نفت از میدان مشترک یادآوران
یکی از طرح‌های مهم صنعت نفت که امسال محقق شد، طرح افزایش تولید نفت از میدان مشترک یادآوران است که با هدف تولید روزانه 42 هزار بشکه نفت و با سرمایه‌گذاری 350 میلیون دلار آغاز شد.
براساس این طرح، حفاری 24 حلقه چاه در این میدان مشترک نفتی انجام خواهد شد.
اما میدان آزادگان از دیگر پروژه‌های کلیدی این منطقه است که با همت پیمانکاران داخلی به افزایش تولید رسیده است؛ بزودی با بهره برداری از فاز دوم آزادگان، تولید این میدان به 550 هزار بشکه در روز خواهد رسید.
تحقق و اولویت توسعه میادین غرب کشور
از دیگر طرح‌های مهمی که در حوزه افزایش تولید نفت و تحقق توسعه میادین نفتی کشور محقق شده است، می‌توان به آغاز رسمی طرح توسعه سه میدان نفتی سومار، سامان و دلاوران (در مناطق کمتر توسعه یافته غرب کشور) اشاره کرد که در اوایل بهمن ماه امسال اجرایی شد.
حجم نفت درجای این سه میدان بالغ بر 410 میلیون بشکه تخمین زده می‌شود و پیش بینی می‌شود که با روند توسعه این میادین طی 55 ماه، سودآوری 1.6 میلیارد دلاری (طی 20 سال) برای کشورمان محقق شود. 
جذب سرمایه و سرعت بخشیدن به حرکت قطار توسعه نفت
با توجه به اهمیت راهبردی مقوله سرمایه گذاری در صنعت نفت، با شروع به کار دولت چهاردهم، انجام مذاکرات پیچیده و پیگیری‌های مدیران ارشد صنعت نفت باعث شد تا سرانجام مجوز پرداخت تسهیلات به شرکت ملی نفت ایران به مبلغ 3 میلیارد دلار از طریق بانک‌های عامل اخذ شود.
این مهم، با هدف افزایش تولید نفت خام میدان‌های هیدروکربوری به مقدار 250 هزار بشکه در روز از تولید پایه یک میلیون و 939 هزار بشکه در روز به 2 میلیون و 189 هزار بشکه در روز انجام خواهد شد. در عین حال بانک مرکزی نیز مجاز شد تا به تشخیص خود با استفاده از انواع راهکار‌ها نسبت به تأمین مالی این طرح اقدام کند.
در آبان ماه نیز، شورای ملی تأمین مالی در ششمین نشست خود شیوه‌نامه تأمین مالی قرارداد‌های بالادستی نفت و گاز را تصویب و وزیر اقتصاد به‌عنوان رئیس شورا این شیوه‌نامه را برای اجرا به دستگاه‌ها ابلاغ کرد. بر اساس مفاد این شیوه‌نامه، شرکت ملی نفت ایران عوائد، منافع و حقوق قراردادی متعلق به بخش خصوصی و غیردولتی را در مراحل مختلف قرارداد برای استفاده از ابزار‌های مختلف بازار‌های پول و سرمایه، شناسایی و به نهاد‌های مالی ارائه خواهد کرد.
امکان استفاده بخش خصوصی و غیردولتی از ابزار‌هایی همچون انواع صکوک، صندوق پروژه، گواهی سپرده کالایی نفت خام، حواله تحویل نفت خام، گواهی تعهد پرداخت و انواع تسهیلات بانکی به‌منظور تأمین مالی این دسته از قرارداد‌ها از نتایج و مزایای این شیوه‌نامه است که برای نخستین بار امکان استفاده از سرمایه‌های خرد مردمی را برای توسعه میدان‌های نفتی و گازی را فراهم می‌کند.
شرکت ملی نفت ایران، در همین رابطه، بیش از 100 بسته سرمایه گذاری آماده مذاکره با پیمانکاران و سرمایه گذاران مختلف را در دست اقدام دارد و هم اکنون نیز مذاکره با برخی از بانک‌ها و سرمایه گذاران بخش خصوصی را آغاز کرده است که بر همین اساس رویداد تحول در سرمایه‌گذاری و توسعه در بالادست نفت و گاز ایران، 26 فروردین سال 1404 در تهران برگزار می‌شود. در این رویداد برای نخستین بار فرصت‌های سرمایه گذاری و تأمین مالی طرح‌های شرکت ملی نفت ایران در قالب‌های قراردادی گوناگون معرفی و از بیش از 200 فرصت سرمایه‌گذاری در بخش بالادستی صنعت نفت و گاز رونمایی خواهد شد.
حمایت از شرکت‌های ایرانی و امضای میلیارد‌ها دلار قرارداد و تفاهم نامه
یکی دیگر از اقدامات صورت گرفته در سال جاری، امضای تفاهمات و قرارداد‌های متعدد با شرکت‌های داخلی است که علاوه بر حمایت از پیمانکاران و صنعتگران ایرانی، تأثیر قابل توجهی در پیشبرد اهداف توسعه‌ای صنعت نفت کشورمان دارد.
در این رابطه می‌توان از امضای قرارداد‌های توسعه میدان‌های چنگوله و بند کرخه یاد کرد که به همراه قرارداد خرید خدمات فرآورش نفت خام در 27 خرداد ماه امسال امضا شد.
انجام مسئولیت‌های اجتماعی در کنار تولید و توسعه
شرکت ملی نفت ایران، در کنار فعالیت‌های توسعه‌ای خود، تمرکز بالایی بر رفع محرومیت‌ها و حوزه مسئولیت‌های اجتماعی دارد و تکالیف مربوط به آن را همگام با اولویت‌های توسعه و تولید از میادین نفتی و گازی دنبال می‌کند.
از این رهگذر، از ابتدای امسال، برنامه ریزی برای کمک به مردم مناطق محروم و کم برخوردار شتاب بیشتری گرفته است که ماحصل آن را در تقویت زندگی معیشتی و رفاه خانواده‌های مناطق همجوار نفت و گاز می‌توان شاهد بود.
تعهد انجام 621 پروژه عام المنفعه به ارزش 28 هزار و 240 میلیارد ریال تا پایان امسال، ازجمله اقداماتی است که از سوی مدیریت نظارت بر طرح‌های عمرانی مناطق نفت خیز برای عمل به مسئولیت‌های اجتماعی دنبال می‌شود.
این در حالی است که تاکنون بیش از 13 هزار میلیارد تومان اعتبار برای پروژه‌های مرتبط با مسئولیت‌های اجتماعی در سطح استان خوزستان (به عنوان یکی از مناطق هدف در طرح مسئولیت‌های اجتماعی) تعریف شده که تاکنون حدود نیمی از این اعتبار هزینه شده است.
کلام آخر...
نگاهی به دستاورد‌های یک ساله شرکت ملی نفت ایران مهر تأییدی بر این واقعیت است که تلاش‌های کارکنان همیشه در صحنه نفت در پهنه خشکی و دریا؛ از میادین نفتی و گازی تا سکو‌های خلیج همیشه پارس، تلاشی ماندگار است؛ تلاشی که ماحصل آن را می‌توان در افزایش خیره کننده تولید نفت و گاز و مدیریت پالایش و توزیع بیش از یک میلیارد مترمکعب روزانه این سوخت پاک، رشد بی‌سابقه تولید فرآورده‌های استراتژیک و توزیع آن، امضای قرارداد تاریخی 17 میلیارد دلاری فشار افزایی میدان گازی پارس جنوبی با تکیه بر توانمندی پیمانکاران داخلی و مدیریت هوشمندانه انرژی در زمستانی سخت و صد‌ها مورد دیگر -که ذکر آنها در این گزارش کوتاه قابل بیان نیست-، شاهد بود.