بزرگنمايي:

راه ترقی - ایسنا / تنها وام بانکی موجود برای خرید خانه در پایتخت، تسهیلات یک میلیارد و 280 میلیون تومانی اوراق با نرخ سود 22.5 درصد و بازپرداخت 12 ساله است که اقساط آن به حدود 23 میلیون تومان رسیده که در مقایسه با قیمت مسکن بسیار ناچیز است.
افزایش قیمت مسکن در سال‌های اخیر باعث شده تا پوشش‌دهی هزینه خرید مسکن از طریق وام به کمترین میزان خود برسد. این در حالی است که در دهه‌های 70، 80 و حتی اوایل دهه 90 بسیاری از خانوارها از طریق وام بانکی شامل ابزارهایی مثل اوراق یا صندوق پس‌انداز صاحبخانه می‌شدند.
از سال 1400 فعالیت صندوق پس‌انداز مسکن یکم متوقف و علت آن پایان زمان پنج ساله این صندوق اعلام شد. صندوق مذکور به متقاضیان خرید مسکن این امکان را می‌داد که از طریق سپرده‌گذاری یک ساله معادل دو برابر سپرده، وام دریافت کنند. البته سقف این تسهیلات 80 میلیون تومان بود که هم‌اکنون در مقایسه با قیمت مسکن بسیار ناچیز است و عملا نمی‌توان با استفاده از این وام، مسکن خریداری کرد.
یکی دیگر از ابزارهای بانکی برای خرید خانه استفاده از اوراق تسهیلات مسکن است که هم‌اکنون وجود دارد، نرخ سود آن 22.5 درصد با مدت بازپرداخت 12 ساله است. در روزهای اخیر سقف این بانک برای زوجین در تهران از 960 میلیون به یک میلیارد و 280 میلیون تومان افزایش یافته است. از این مبلغ یک میلیارد تومان وام خرید و 280 میلیون تومان وام تعمیر یا جعاله است.
در مراکز استان‌ها و شهرهای بالای 200 هزار نفر نیز 800 میلیون تومان وام خرید و 280 میلیون تومان وام تعمیر پرداخت می‌شود. سقف وام خرید از محل اوراق تسه برای زوجین در سایر مناطق شهری 600 میلیون تومان و وام تعمیر 280 میلیون تومان است.
هر برگ اوراق 500 هزار تومانی این نوع تسهیلات را باید از طریق فرابورس خریداری کرد که قیمت آن متغیر است و در حال حاضر قیمت هر برگ تسه حدود 105 هزار تومان قیمت دارد. این در حالی است که سه سال قبل قیمت آن به بالای 145 هزار تومان نیز رسیده بود. به نظر می‌رسد رکود مسکن و کاهش قابل توجه خرید و فروش ملک اصلی‌ترین عامل قیمت تسه بوده است.
با توجه به قیمت حدود 105 هزار تومانی تسه، هم‌اکنون برای دریافت وام یک میلیارد و 280 میلیون تومانی باید 2560 فقره برگه اوراق خریداری کرد که هزینه آن حدود 268 میلیون تومان می‌شود. بنابراین حدود یک میلیارد تومان دست متقاضی این وام را می‌گیرد. آمار غیررسمی از رسیدن قیمت مسکن در تهران به حدود 100 میلیون تومان حکایت دارد. لذا با وام اوراق تنها می توان 10 متر خانه در تهران خریداری کرد.
از سوی دیگر متقاضی اقساط ماهیانه این تسهیلات خرید 20 میلیون و 137 هزار تومان و اقساط وام جعاله 3 میلیون و 30 هزار تومان که در مجموع متقاضی باید ماهیانه بیش از 23 میلیون تومان طی 12 سال پرداخت کند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد به دلیل بی‌اثر بودن وام اوراق در بازار مسکن و اقساط سنگین این تسهیلات برای اقشار پایین و حتی متوسط استقبال چندانی از وام‌های خرید مسکن نمی‌شود. از سوی دیگر به دلیل اثرپذیری بازار مسکن از تورم عمومی و بازارهای موازی مثل بازار ارز، کاهش قیمت مسکن در کوتاه مدت بعید به نظر می‌رسد.
طبق محاسبات هم‌اکنون قیمت دلاری مسکن در تهران 1151 دلار به ازای هر متر مربع است که با میانگین 10 سال گذشته برابری می‌کند. بنابراین دولت برای خانه‌دار کردن متقاضیان خانه اولی باید از روش‌هایی مثل تسهیلات و مسکن دولتی استفاده کند. طرح هایی مثل نهضت ملی مسکن می‌تواند در این زمینه اثرگذار باشد. از طرف دیگر امیدوار بود که ارزش ریال در مقابل دلار تقویت شود. در آن صورت قطعا تورم عمومی کاهش می‌یابد و متقاضیان خانه اولی به تدریج با افزایش توان خرید می‌توانند خانه‌دار شوند.