بزرگنمايي:

راه ترقی - تسنیم /مصرف بی رویه آب در بخش کشاورزی و عدم رعایت الگوی کشت به ویژه کشت محصولات آب بر مثل برنج در استان‌های خشک و کم آب که طبق قانون هم ممنوع است، تاثیر قابل توجهی در تشدید بحران آب در کشور داشته است.
بحران کم‌آبی در ایران، به ویژه در مناطق مرکزی و نیمه‌خشک کشور، به یکی از چالش‌های جدی تبدیل شده است اما از مهم ترین عوامل این بحران مصرف بی رویه آب در بخش کشاورزی است که غالباً به صورت سنتی و با بهره وری اندک انجام می شود؛ در کنار آن عدم رعایت الگوی کشت نیز نقش اساسی در تشدید این بحران دارد.
کشت برنج به عنوان محصول آب بر در همه استان های کشور به غیر از استان های شمالی کشور ممنوع شده است اما اکثر استان هایی که کشت برنج در آنها ممنوع است، زیر کشت برنج می روند به طوری که برنج تولیدی در استان‌هایی مانند لرستان، اصفهان، خوزستان، کرمانشاه، قزوین، ایلام و حتی تهران در بازار عرضه می شود و برخی آنها مانند لنجان اصفهان و عنبربوی شهرهای جنوبی کشور برای خود جایگاه تجاری پیدا کرده است.
کشت برنج در استان‌های غیرمجاز
بازار
کشت برنج در استان‌هایی همچون اصفهان و در کل غیر شمال کشور به دلیل شرایط اقلیمی و منابع آبی محدود برای این محصول مناسب نیستند اما منافع اقتصادی مورد انتظار کشاورزان باعث شده که این کشت همچنان ادامه یابد.
کشت برنج، به دلیل نیاز آبی بسیار زیاد، فشار زیادی به منابع آبی زیرزمینی و سطحی وارد می‌کند و موجب کاهش شدید ذخایر آب در این مناطق می‌شود. بسیاری از کارشناسان معتقدند که ادامه این روند می‌تواند به تشدید بحران آب در استان‌های مرکزی ایران منجر شود.
چرایی کشت برنج در استان های ممنوعه
کشت برنج در استان‌های غیرمجاز و مناطق ممنوعه به رغم محدودیت‌ های ایجادی همچنان ادامه دارد زیرا الگوی کشت در کشور ضمانت اجرایی ندارد.
قیمت بالای برنج در کشور که حتی به مراتب بالاتر از نرخ‌های جهانی است باعث شده که تمایل زیادی برای کشت این محصول در میان کشاورزان وجود داشته باشد اما از طرفی بالارفتن قیمت زمین در شمال کشور در نتیجه تبدیل اراضی کشاورزی به ویلا باعث شده که تمایل زیادی برای تغییر کاربری اراضی کشاورزی و در نتیجه توقف تولید داشته باشند.
بر اساس قانون در استان‌هایی که برای کشاورزان محدودیت های کشت ایجاد شده است باید کشت جایگزین و غرامتی بابت حق نکاشت پرداخت شود اما به طور معمول اعتبارات لازم برای پرداخت این حق به کشاورزان تامین نمی‌شود و در نتیجه نمی‌توان انتظار رفتارهای سلبی علیه کشاورزانی داشت که اقدام به کاشت محصولاتی مانند برنج در استان‌های ممنوعه می‌کنند.