راه ترقی - ورزش 3 /نتایج و عملکرد دو تیم پرسپولیس و استقلال در فصل جاری چندان مساعد نبوده و رضایت هواداران را جلب نکرده است و بدین ترتیب به نظر می‌رسد این دو باشگاه پرطرفدار، یک تابستان داغ و پرهیجان را پیش‌رو دارند. اما یک چالش بزرگ مقابل هر دو تیم استقلال پرسپولیس قرار گرفته و میانگین سنی بالای بازیکنان این دو تیم، اوضاع را برای تغییر روند در فصول بعدی بسیار دشوار ساخته است. میانگین سنی بازیکنان در فوتبال ایران و عدم اضافه شدن ستاره‌های جدید، حتی گریبان امیر قلعه‌نویی و تیم ملی را نیز گرفته و تبدیل به یکی از مطالبات مهم هواداران فوتبال در ایران شده. پرسپولیس با اسماعیل کارتال و استقلال در حال حاضر با میودراگ بوژوویچ، در فصل تابستان باید به فکر تغییر این شرایط بوده و نسل فعلی بازیکنان خود را به تدریج با ستاره‌های جوان و آینده‌دار تغییر دهند. در تاریخ فوتبال بی‌تردید سر الکس فرگوسن، سرمربی پرافتخار و سابق منچستر یونایتد، پرچم‌دار تغییر نسل و مدیریت شرایط در هنگام مواجهه با چنین بحرانی بود.
سر الکس فرگوسن در کتاب بیوگرافی منتشرشده در سال 2013، یکی از نکات محوری و مهم در راه کسب موفقیت در فوتبال را رویارویی با تغییرات نسلی در فوتبال و چگونگی مدیریت این فاکتور در طول دوران طولانی مربی‌گری‌اش توصیف کرده است. فرگوسن به صورت خاص درباره‌ تفاوت‌های رفتاری، ذهنی و سبک زندگی نسل‌های مختلف بازیکنان صحبت کرده و این موارد را مهم‌ترین چالش کسب موفقیت در اولدترافورد می‌داند. مسئله‌ای که ورای حواشی، سقف قرارداد و داوری، گریبان پرسپولیس را به شدت گرفته و حتی ممکن است چند فصل دشوار را برای هواداران این تیم رقم بزند.
توانایی‌ سرالکس فرگوسن در مدیریت نسل بازیکنانی ابتدا چون برایان رابسون، در ادامه اریک کانتونا، بعد رایان گیگز و پل اسکولز، و در نهایت کریستیانو رونالدو و وین رونی، نمونه‌ای بی‌بدیل و فراموش‌نشدنی در تاریخ فوتبال از سازگاری این سرمربی اسکاتلندی با تغییرات نسلی بود. در بخشی از این کتاب، سر الکس فرگوسن درباره‌ی اهمیت عبارت "تحمل و حفظ آرامش" هنگام تغییر نسل بازیکنان نوشت: "هنگامی که تغییرات را مدیریت می‌کنید، باید دوره‌های آرام‌تر را بپذیرید و قبول کنید که تحولات بیش از یک سال طول می‌کشند. جوانان همیشه می‌توانند به اهداف غیرممکن دست یابند، چه در زمین فوتبال و چه در داخل یک شرکت یا سازمان بزرگ.”

ستاره‌هایی مانند وحید امیری، سروش رفیعی، امید عالیشاه، مرتضی پورعلی‌گنجی و چند بازیکن دیگر، پیکره و اسکلت موفقیت‌های درخشان و تکرار نشدنی پرسپولیس در یک دهه اخیر را تشکیل داده‌اند. بازیکنانی که اغلب یا 35 سالگی را سپری کرده و یا در همین حدود سنی قرار دارند و واقعیت این است که خورشید دوران درخشان این ستاره‌های پر افتخار رو به افول است. همچنین پرسپولیس در چند سال گذشته به ندرت از بازیکنان جوان در ترکیب ثابت خود بهره برده و به غیر از محمد عمری، نام ستاره نوظهور و جوان در ترکیب پرسپولیس به ندرت در ذهن وجود دارد. نسل درخشان بازیکنان پرسپولیس به پایان راه رسیده‌اند و به نظر می‌رسد این باشگاه در فصول بعدی با چالش‌های بزرگی از این حیث روبرو باشد. البته تیم ملی ایران نیز با مشکل مشابهی مواجه بوده و یکی از مطالبات جدی هواداران فوتبال در ایران تغییر نسل و جوانگرایی از سوی کادر فنی تیم ملی است.
وحید امیری 37 سال، سروش رفیعی 35 سال، عیسی آل‌کثیر 35 سال، مسعود ریگی 34 سال، گئورگی گولسیانی 33 سال، مرتضی پورعلی‌گنجی 32 سال، امید عالیشاه 33 سال، فرشاد احمدزاده 32 سال، محمد حسین کنعانی‌زادگان 31 سال، فرشاد فرجی 31 سال، ایوب العملود 31 سال و سعید صادقی 31 سال.
بازار

کافی است برای درک میزان اهمیت این مشکل بغرنج در رختکن پرسپولیس، لیست بازیکنان مسن رختکن این تیم را مرور کنید. ستاره‌هایی که اغلب یا در ترکیب ثابت قرار داشته یا به عنوان اولین بازیکنان رزرو شناخته می‌شوند. به جز محمد خدابنده‌لو و اوستون اورونوف، بازیکنی زیر 25 سال در ترکیب پرسپولیس در این فصل به ندرت از نقش مهم و تأثیرگذاری برخوردار بوده و این بدان معناست که اسماعیل کارتال وظیفه خطیری برای تغییر این روند و اضافه کردن چند بازیکن جوان به ترکیب اصلی پرسپولیس در ادامه مسیر دارد، البته تردیدی وجود ندارد که حداقل نیمی از این بازیکنان در فصل تابستان از پرسپولیس جدا خواهند شد و هواداران این تیم باید آماده یک وداع دوستانه، محترمانه و باشکوه با بدنه اصلی نسلی باشند که بهترین خاطرات تاریخ باشگاه را رقم زد؛ فرایندی ناگزیر و طبیعی در فوتبال که در تمام طول تاریخ رخ داده و در پرسپولیس هم گریزی از آن نیست.
البته در فصل اخیر چند بازیکن جوان مانند یعقوب براجعه، علیرضا عنایت‌زاده و امیر رفیعی، کمابیش در ترکیب ثابت قرار گرفته‌اند و البته میانگین کیفی آنها نیز نزدیک به سطح استاندارد بوده است، اما تعدد بازیکنان بالای 30 سال در ترکیب پرسپولیس، شرایط گذار از این موقعیت در رختکن این باشگاه را دشوار کرده و پرسپولیس علیرغم اعتراضات و البته انتظارات احتمالی هواداران، چاره‌ای جز اضافه کردن یک نسل جدید بازیکنان جوان ترکیب خود ندارد. شرایط در اردوی استقلال نیز چندان متفاوت نیست و بازیکنانی چون سید حسین حسینی، رامین رضاییان، رافائل سیلوا، محمدحسین مرادمند، اندونگ، ماشاریپوف، آرش رضاوند و مهرداد محمدی همگی از مرز 30 سالگی رد شده و در اواخر دوران ورزشی خود قرار دارند.
اما بی‌تردید در کنار نقش مهم و غیر قابل انکار فرگوسن در ساخت و پرداخت بهترین دوران تاریخ منچستریونایتد، اهمیت حمایت هواداران نیز در این مسیر یک رکن حائز اهمیت بود. طرفدارانی که با تغییر نسل و جدایی ستاره‌های محبوب کنار آمده و به شرایط حاکم بر باشگاه خود اعتماد داشتند؛ در واقع پذیرش فصولی که حتی منچستریونایتد برای این تغییر نسل جام‌های زیادی را از دست داده و در مسابقات مهمی نیز شکست می‌خورد، اما به زودی نوبت کامیابی و درخشش شیاطین سرخ نیز فرا می‌رسید. در واقع یک دهه قبل برانکو نیز در پرسپولیس معمار یک نسل نوین و جوان بود که در ادامه موفق به رقم زدن بهترین دوران تاریخ این باشگاه شد. در ترکیب اولین فصل پرسپولیس هدایت برانکو بازیکنانی مانند محمد انصاری، رامین رضاییان احمد نوراللهی، مهدی طارمی، علی علیپور، محسن مسلمان و... همگی زیر 25 سال داشتند. علی‌رغم شروعی ضعیف و دور از انتظار، پرسپولیس در دومین فصل به عنوان قهرمانی دست یافته و در فصول بعدی تنها یک بار موقعیت کسب این افتخار بزرگ را به استقلال تحت هدایت فرهاد مجیدی واگذار کرد. پس به نظر می‌رسد در حقیقت گزینه دیگری در مقابل هواداران پرسپولیس و استقلال وجود ندارد و میانگین سنی بالای بازیکنان این دو تیم، چاره‌ای جز تغییر نسل در مقابل مدیریت باشگاه و کادر فنی قرار نداده است.
گرچه نتایج نه چندان خوب استقلال در فصول اخیر هواداران این تیم را بی‌تاب و عصبانی کرده، اما به هر حال سرمربی این تیم چاره‌ای جز ایجاد یک انقلاب واقعی در بدنه نسل بازیکنان نداشته و استقلال نیز باید خود را آماده با برای رویارویی با این چالش بزرگ آماده کنند. روندی که فصل گذشته در باشگاه سپاهان به شکل قابل توجهی طی شد و با اضافه شدن چند بازیکن جوان، بی‌تردید این باشگاه در صورت حفظ این موقعیت، در فصول آتی جزء مدعیان شماره یک کسب عنوان قهرمانی خواهد بود؛ بدین ترتیب به نظر می‌رسد تمام تمرکز مدیریت و کادر فنی پرسپولیس و استقلال باید در جذب بازیکنان جوان و وداع تدریجی با نسل فعلی باشد.
نسلی که علی‌رغم رقم زدن دورانی درخشان، دیگر تاب رقابت در بالاترین سطح را در مدت زمان طولانی ندارد.