بزرگنمايي:

راه ترقی - ایسنا /پس از چند ماه ممنوعیت، عراق واردات گوجه‌فرنگی، کلم، گل‌کلم و کاهو از ایران را از سر گرفت. این تصمیم می‌تواند به تقویت روابط تجاری دو کشور و افزایش صادرات محصولات کشاورزی ایران کمک کند.
بازار عراق سال‌هاست به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین مقاصد صادراتی ایران، نقش حیاتی در چرخه‌ تجارت غیرنفتی کشور ایفا می‌کند؛ بازاری که با فاصله‌ای نه‌چندان دور از مرزهای غربی، تشنه‌ محصولات کشاورزی با کیفیت، ارزان و در دسترس است. اما تصمیم‌های مقطعی و گاه غافلگیرکننده‌ دولت عراق در خصوص ممنوعیت واردات برخی کالاها، بارها جریان صادرات ایران را با وقفه و خسارت مواجه کرده است. یکی از آخرین نمونه‌ها، ممنوعیت واردات گوجه‌فرنگی، کلم، گل‌کلم و کاهو بود که چند ماه پیش از سوی وزارت کشاورزی عراق اعمال شد و صادرکنندگان ایرانی را با چالشی جدی روبه‌رو کرد. اکنون، با عقب‌نشینی دولت بغداد از این تصمیم و لغو محدودیت‌ها به‌دلیل کمبود داخلی، بار دیگر پنجره‌ای برای نفس کشیدن صادرات کشاورزی ایران گشوده شده است؛ فرصتی که اگر هوشمندانه مدیریت شود، می‌تواند نه‌تنها جایگاه ایران را در بازار عراق تثبیت کند، بلکه الگوی پایدارتری از روابط تجاری میان دو کشور شکل دهد.
ماجرا این است که در ماه‌های گذشته، دولت عراق به‌منظور حمایت از تولید داخلی، واردات برخی محصولات کشاورزی از جمله گوجه‌فرنگی، کلم، گل‌کلم و کاهو را ممنوع اعلام کرده بود. این ممنوعیت‌ها که به‌صورت فصلی و با هدف حمایت از کشاورزان عراقی اعمال می‌شد، تأثیر قابل‌توجهی بر صادرات این محصولات از ایران به عراق داشت. بر اساس جدول‌های ارائه شده این ممنوعیت از حدود آبان ماه سال 1403 آغاز شده بود.
دولت عراق در راستای سیاست‌های حمایتی از تولیدکنندگان داخلی، به‌صورت دوره‌ای واردات برخی محصولات کشاورزی را ممنوع می‌کند. این تصمیمات معمولاً بر اساس فراوانی تولید داخلی و به‌منظور جلوگیری از اشباع بازار و کاهش قیمت محصولات داخلی اتخاذ می‌شود. به‌عنوان مثال، در خرداد 1402، عراق واردات 9 محصول کشاورزی از جمله گوجه‌فرنگی، سیب‌زمینی، خیار و پیاز را به دلیل فراوانی تولید داخلی ممنوع کرد.
بازار
این ممنوعیت‌ها تأثیر مستقیمی بر صادرات محصولات کشاورزی ایران به عراق داشت. با توجه به اینکه عراق یکی از مهم‌ترین بازارهای صادراتی ایران در حوزه کشاورزی است، اعمال چنین محدودیت‌هایی می‌تواند به کاهش درآمد صادرکنندگان ایرانی و افزایش موجودی محصولات در بازار داخلی منجر شود. به‌عنوان مثال، در شهریور 1403، گمرک عراق واردات هندوانه، گوجه‌فرنگی و خربزه را ممنوع کرد که این تصمیم باعث توقف کامیون‌های حامل این محصولات در مرزهای مشترک دو کشور شد.
پس از گذشت چند ماه و به‌دلیل کمبود این محصولات در بازار عراق، دولت این کشور تصمیم به لغو ممنوعیت واردات گرفت. این تصمیم به صادرکنندگان ایرانی اجازه می‌دهد تا بار دیگر محصولات خود را به بازار عراق عرضه کنند. لغو این ممنوعیت‌ها می‌تواند به بهبود روابط تجاری دو کشور و افزایش درآمد کشاورزان و صادرکنندگان ایرانی منجر شود.
با وجود لغو ممنوعیت‌ها، برخی چالش‌ها همچنان باقی است. یکی از این چالش‌ها، نبود یک سازوکار پایدار و قابل پیش‌بینی در تصمیم‌گیری‌های تجاری عراق است که می‌تواند برنامه‌ریزی بلندمدت صادرکنندگان ایرانی را با مشکل مواجه کند. از سوی دیگر، این وضعیت فرصتی را برای ایران فراهم می‌کند تا با مذاکره و تعامل بیشتر با مقامات عراقی، به توافقات تجاری بلندمدت دست یابند و از اعمال ممنوعیت‌های ناگهانی در آینده جلوگیری کنند.
لغو ممنوعیت واردات گوجه‌فرنگی، کلم، گل‌کلم و کاهو توسط عراق، فرصتی مناسب برای توسعه صادرات محصولات کشاورزی ایران فراهم کرده است. با این حال، برای بهره‌برداری کامل از این فرصت، لازم است که برنامه‌ریزی‌های دقیق و همکاری‌های مستمری بین دولت و بخش خصوصی صورت گیرد تا ضمن افزایش صادرات، از اعمال مجدد چنین ممنوعیت‌هایی در آینده جلوگیری شود.