راه ترقی - خبرآنلاین / روزهای افسانه ای F-4 Phantom II بالاخره به پایان خواهد رسید و به زودی ترکیه و ایران تنها کشورهایی خواهند بود که آن را در سرویس فعال خواهند داشت.
براساس گزارش روزیاتو،‌ جنگنده اف-4 فانتوم عموماً به عنوان یکی از بهترین جت های جنگنده مافوق صوت دوران خود در نظر گرفته می شود. زمانی که F-4 Phantom تولید شد، هدف از آن جنگنده ای بود که بتواند فرار کند اما توانایی مخفی شدن (قابلیت پنهانکاری و رادارگریزی) نداشته باشد و حداکثر سرعت آن 2.23 ماخ بود. 

امروزه جت های جنگنده ای مانند F-35 پنهانکار و رادارگریز بوده اما کندتر هستند (سرعت 1.6 ماخ) و با این ایده ساخته می شوند که یک جت جنگنده نمی تواند فرار کند اما می تواند پنهان شود.

1- کره جنوبی آنها را بازنشسته کرد
حدود 55 سال خدمت فانتوم در نیروی هوایی کره جنوبی با بازنشستگی فانتوم های این کشور در ژوئن 2024 به پایان رسید

پایگاه هوایی	پایگاه هوایی سووون (سابق)
اسکادران	اسکادران 53اُم جنگنده
تاریخ سرویس	1969 تا 2024

کره جنوبی سرانجام آخرین اف-4 فانتوم خود را در ژوئن 2024 بازنشسته کرد. نیروی هوایی کره در مراسمی در 7 ژوئن پس از تکمیل گشت زنی نهایی شان که حدود یک ساعت به طول انجامید، دو فروند فانتوم باقیمانده خود را بازنشسته کرد. این نشان دهنده پایان بیش از پنج دهه خدمت فانتوم در ارتش کره بود. اولین F-4 فانتوم در سال 1969 در طول جنگ سرد وارد کره جنوبی شد که در آن زمان یک تقویت بزرگ برای نیروی هوایی کره جنوبی به شمار می رفت. اما خیلی چیزها از آن زمان تاکنون تغییر کرده است.
در آن زمان، کره شمالی اقتصاد بزرگتر و صنعتی تری داشت در حالی که برخی از پیشرفته ترین جت ها را از اتحاد جماهیر شوروی دریافت می کرد. امروزه، نیروی هوایی کره شمالی چیزی بیش از یک موزه هوانوردی نیست، در حالی که بخش جنوبی ثروتمند شبه جزیره کره در حال دریافت جت های جنگنده پیشرفته نسل پنجم F-35 است.

2- یونان آن ها را بازنشسته می کند
یونان اعلام کرده است که F-4 فانتوم، F-16 Block 30 و Mirage 2000-5 های خود را واگذار می کند

تاریخ بازنشستگی	نامشخص
اسکادران	اسکادران 338
تعداد	33 فروند

یونان پیش تر در سال 2024 اعلام کرد که به زودی F-4 فانتوم های قدیمی خود را بازنشسته می کند (در حالی که جنگنده های قدیمی Mirage 2000-5 و F-16 Block 30 را نیز به فروش می رساند). یونان یک اسکادران از 34 فروند فانتوم F-4E را در اختیار دارد. این جنگنده ها در اختیار اسکادران 338 نیروی هوایی یونان هستند- که در ابتدا در سال 1952 تأسیس شد. اگرچه ممکن است یونان بتواند خریداری برای فانتوم ها پیدا کند، سن بالای این جنگنده ها به این معنی است که احتمال اسقاط شان بیشتر است.
یونان همچنین در حال ارتقاء نیروی هوایی خود با هواپیماهای جنگنده جدید آمریکایی F-35 و رافال ساخت فرانسه است. این جنگنده های جدید، به طور قابل توجهی توانایی های نیروی هوایی یونان را افزایش می دهد. در واقع، این تغییرات به عنوان بزرگترین تحولی شناخته می شود که نیروی هوایی یونان تاکنون انجام داده است.

3- ایالات متحده آن ها را منفجر کرد
بسیاری از F-4 فانتوم های آمریکایی به اهداف زامبی تبدیل و منفجر شدند

عنوان	QF-4
نقش	اهداف هوایی در مقیاس کامل
تعداد	84 فروند

به معنای واقعی کلمه، نیروی هوایی ایالات متحده نیز یکی از اپراتورهای نهایی F-4 فانتوم است. ایالات متحده صدها فروند از اف-4 های تامکت را بازنشسته کرده و سپس آنها را به هواپیماهای بدون سرنشین به نام QF-4 تبدیل کرده است. QF-4 یک هدف هوایی با قابلیت کنترل از راه دور است که نیروی هوایی ایالات متحده از آن برای آموزش، آزمایش تسلیحات و تیراندازی استفاده می کند و “یک هدف واقعی در مقیاس کامل برای ارزیابی سیستم تسلیحاتی هوا به هوا…” به شمار می روند.
در واقع ایالات متحده بسیاری از فانتوم های خود را منفجر خواهد کرد. مشخص نیست که آیا QF-4 هنوز توسط نیروی هوایی مورد استفاده قرار می گیرد یا نه (ممکن است وب سایت به روز نشده باشد اما موجودی فعال از این جنگنده در نیروی هوایی ایالات متحده 84 فروند ذکر شده است). نیروی هوایی پس از اتمام F-4 فانتوم های بازنشسته، اکنون F-16 Fighting Falcon های بازنشسته را به اهداف هوایی زامبی تبدیل می کند.
4- ایران و ترکیه: تنها دارندگان آینده نزدیک اف-4 فانتوم
مشخص نیست ترکیه و ایران چه زمانی آخرین F-4 فانتوم های خود را بازنشسته می کنند

آخرین دارندگان فانتوم های فعال	ترکیه و ایران
تعداد فانتوم های ترکیه	حدود 19 فروند
تعداد فانتوم های ایران	حدود 63 فروند

هنگامی که یونان سرانجام F-4E فانتوم های خود را بازنشسته کند، ترکیه و ایران آخرین نیروهای هوایی خواهند بود که هنوز اف-4 فانتوم قدیمی را در خدمت فعال دارند. هنوز مشخص نیست که ترکیه تا چه زمانی به استفاده عملیاتی از این هواپیما ادامه خواهد داد، اما این کشور به احتمال زیاد این کار را زمانی انجام خواهد داد که اف-16هایی که به تازگی قراردادشان را بسته یا جت جنگنده بومی Kaan وارد سرویس شوند.
قبل از انقلاب 1979، ایران متحد نزدیک آمریکا بود و مقدار زیادی تجهیزات نظامی آمریکایی را دریافت می کرد. از آن زمان تاکنون، دسترسی ایران به بازار تسلیحات نظامی جهان قطع شده است. بدون هیچ گزینه دیگری، ایران ناوگان اف-4 فانتوم و اف-14 تامکت های خود را با وجود تحریم ها به پرواز درآورده است. از این رو مشخص نیست که ایران تا چه زمانی می تواند این جنگنده های آمریکایی خود را در حالت فعال و دارای قابلیت پرواز نگه دارد.
5- جنگنده F-4 Phantom II آخرین مبارزه اش را باخت
یک فانتوم در آخرین نبردی که F-4 فانتوم ها تجربه خواهند کرد، سرنگون شد

تاریخ	22 ژوئن 2012
علت	موشک سطح به هوای سوریه
طرفین متخاصم	ترکیه و سوریه

یک فانتوم ترکیه ای در نبردی که می تواند آخرین درگیری فانتوم F-4 باشد مورد هدف قرار گرفته و سقوط کرد. در 22 ژوئن 2012، یک فروند جت شناسایی RF-4E Phantom II ترکیه ای پس از ورود به حریم هوایی سوریه در جریان جنگ داخلی سوریه، توسط ارتش این کشور در حریم هوایی بین‌المللی رهگیری و سرنگون شد. در این حادثه هر دو خلبان ترکیه ای کشته شدند. این فانتوم مورد اصابت موشک زمین به هوای سوریه قرار گرفته و این اولین باری بود که یک فانتوم پس از جنگ خلیج فارس سرنگون می شد.
مشخص نیست که آیا ترکیه دوباره از این هواپیمای قدیمی در جنگ استفاده خواهد کرد یا نه. پس این مورد می تواند آخرین باری باشد که F-4 در یک نبرد واقعی شرکت می کند. با توجه به شرایطی کنونی، به نظر می رسد تنها در صورتی که ایران یک طرف جنگی بالقوه باشد، فانتوم ها دوباره نبرد را به چشم خواهند دید.