راه ترقی - خراسان /بانک مرکزی رشد اقتصادی بهار امسال را در حالی 3.2 درصد اعلام کرده که این رقم در بهار سال گذشته 5.7 درصد بود در 3 ماه امسال بخش کشاورزی با افزایش و خدمات با سقوط نرخ رشد مواجه شده اند.
تازه ترین گزارش بانک مرکزی از رشد اقتصادی در بهار امسال گرچه از رشد 3.2 درصدی به قیمت های ثابت سال پایه 1395 (و رشد 4.2 درصدی به قیمت های بازار) حکایت می کند اما در مقایسه با ارقام متناظر در بهار سال گذشته (به ترتیب 5.7 درصد به قیمت های پایه و 6.3 درصدی به قیمت های بازار) از شیب نزولی در حرکت رشد اقتصادی خبر می دهد. تولید ناخالص داخلی به قیمت پایه ( بدون نفت) نیز در بهار امسال رشد 2.5 درصدی نشان می دهد که نسبت به نرخ رشد آن در بهار سال گذشته ( 4.6 درصد) روندی نزولی داشته است.

عوامل عمده افزایش نرخ رشد
بر اسـاس برآوردهای بانک مرکزی، تولید ناخالص داخلی کشـور به قیمت پایه و به قیمت های ثابت سـال 95 از رقم 3784.3 هزارمیلیارد ریال در سـه ماهه اول سـال ١٤٠٢ به رقم 3905.1 هزار میلیارد ریال در فصـل اول سـال ١٤٠٣ افزایش یافته اسـت وگویای نرخ رشـد تولید ناخالص داخلی به میزان ٢/٣ درصـد طی دوره زمان مذکور است. برآورد ارزش افزوده فعالیت های مختلف اقتصــادی در ســه ماه اول ســال ١٤٠٣ نشــان می دهد که علت عمده افزایش نرخ رشـــد تولیـد نـاخـالص داخلی را بـایـد در افزایش ارزش افزوده فعـالیـت هـای گروه «نفـت و گـاز»، «اطلاعـات وارتبـاطات»، و «صـــنعـت:» جست وجو کرد. ســـهم ارزش افزوده هر یک از فعـالیت های مذکور در نرخ رشـــد 3.2 درصدی تولید ناخالص داخلی در سه ماه اول سال ١٤٠٣ به ترتیب یک دهم، 6 دهم و 4 دهم واحد درصد برآورد شده است.
جهش نرخ رشد کشاورزی، افول خدمات
بررسی جزئیات این گزارش برحسب گروه های مختلف و فعالیت های اقتصادی نشان می دهد گروه کشاورزی که در بهار سال 1402 با رشد 6 دهم درصدی به قیمتهای پایه مواجه بوده است توانسته در بهار امسال با جهش نسبی فعالیت ها، نرخ رشد بیش از 5 برابری یعنی 3.1 درصد داشته باشد. برآوردهای انجام شده در این زمینه حاکی از آن است که احتمالاً رشد 6.3 درصدی تولید محصولات زراعی و 3.5 درصدی تولید محصولات دامی نسبت به سال قبل، توانسته موتور محرک این بخش باشد. با این حال نرخ رشد گروه خدمات از 5.6 درصد در بهار سال گذشته به 1.9 درصد در بهار امسال افول کرده است. وضعیت در گروه نفت نیز شرایط مشابهی دارد به گونه ای که رقم آن از 16.5 درصد در بهار سال گذشته به 9.5 درصد در بهار امسال کاهش یافته است. در گروه صنایع و معادن نیز شاهد اندکی تنزل در نرخ رشد هستیم و رقم آن از 3.8 درصد در بهار پارسال به 3.6 درصد در بهار امسال کاهش یافته است. نتایج حاصـل از محاسـبات مقدماتی در این زمینه نشـان دهنده آن اسـت که افزایش نرخ رشـد ارزش افزوده این گروه طی دوره مذکور، ناشی از افزایش تولید و صادرات نفت خام و گاز طبیعی نسبت به دوره مشابه سال قبل بوده است.
توقف نسبی رشد مصرف
یکی از محرک های رشد اقتصادی، افزایش مصرف خصوصی و دولتی است. با این حال برآورد حاصـل از تولید ناخالص داخلی بر حسـب اقلام هزینه نهایی دلالت برآن دارد که در فصـل اول سـال ١٤٠٣هزینه های مصــرف نهایی بخش خصــوصــی و هزینه های مصــرف نهایی بخش دولتی به قیمت های ثابت سال ١٣٩٥ به ترتیب از نرخ رشد 7 دهم درصدی و منفی3/7- درصدی و 4.6 درصدی برخوردار بوده اند. این در حالی است که بهار سال گذشته، مصرف خصوصی 8.3 درصد، مصرف دولتی 4.1 درصد بوده که احتمالاً نشانگر تاثیر سیاست های انقباض پولی در سال گذشته است.
افزایش نرخ رشد سرمایه گذاری به مدد ترقی حوزه ساختمان
تشـکیل سـرمایه ثابت ناخالص (سرمایه گذاری) عمدتاً متشـکل از دو بخش سـاختمان و ماشـین آلات اسـت. در این راستا، نرخ رشـد تشـکیل سـرمایه ثابت ناخالص در این بخش ها در سـه ماه اول سـال ١٤٠٣ نسبت به دوره مشابه سال قبل به ترتیب 7.5 درصد و 7 دهم درصد بوده، در حالی که این ارقام در بهار سال قبل از آن، به ترتیب 1.7 و 0.5 درصد به ثبت رسیده بودند. در نتیجه شاهد جهش رشد سرمایه گذاری در بخش ساختمان هستیم. دلیل این افزایش، رشد تشـکیل سـرمایه ثابت ناخالص سـاختمان در هر دو بخش خصـوصـی و دولتی است. علت افزایش تشکیل سرمایه در بخش ماشـین آلات نیز به رغم کاهش کالاهای سـرمایه ای تولید داخل، به دلیل افزایش واردات کالاهای سـرمایه ای طی سـه ماه اول سال ١٤٠٣ نسبت به دوره مدت مشابه سال قبل است.