بزرگنمايي:

راه ترقی - خبرآنلاین / 21 نوامبر روز جهانی تلویزیون بود و صداوسیما هیچ ویژه برنامه‌ای برای چنین روزی درنظر نگرفت.
راستش پنجشنبه یکم آذر و همزمان با 21 نوامبر روزجهانی تلویزیون بود. تلویزیونی که نقشش به‌عنوان یک رسانه کلیدی ارتباطی و تأثیر آن بر آگاهی جهانی، تصمیم‌گیری و آموزش است. تلویزیون نماد ارتباطات و جهانی شدن است که آموزش می‌دهد، اطلاع‌رسانی می‌کند، سرگرم می‌کند و بر تصمیمات و نظرات بینندگان تأثیر می‌گذارد. سازمان ملل متحد روز جهانی تلویزیون را در سال 1996 پس از برگزاری نخستین مجمع جهانی تلویزیون تعیین کرد و تأثیر روزافزون تلویزیون بر جامعه را به رسمیت شناخت. 
همان روزی که به نظر می‌رسد پیمان جبلی، رییس سازمان صداوسیما و باقی تیمش نه تنها آن را به رسمیت نمی‌شناسند بلکه مخاطبانشان هم ذره‌ای برایشان اهمیت ندارد. این‌بار کنداکتورها را نگاه کردیم چیزی نیافتیم اما پیش‌داوری نکردیم، تا واپسین ساعات روز جمعه صبر کردیم و همچنان به قول فرهنگستان زبان و ادب فارسی منتظر یک شگفتانه بودیم اما شواهد حاکی از آن بود که تلویزیون نه تنها کوچک‌ترین اهمیتی به ساعات تفریح مخاطبانش نمی‌دهد، بلکه خودش هم خودش را به رسمیت نمی‌شناسد. اگر هم ویژه برنامه‌ای داشت به قدری کمرنگ و محو بود که مسی حتی متوجه آن نشد.
نه ویژه برنامه‌ای و نه برنامه مفرحی، آن هم نه بخاطر تامین اوقات فراغت مخاطبان بلکه جشن گرفتن ضرورت حضور یک رسانه جمعی عمومی که با 24 هزار میلیارد تومان انحصار را در دست دارد و در چنین شرایطی رئیس مرکز تحقیقات صداوسیما اعلام کرده بود که تلویزیون بالای 70 درصد مخاطب دارد و طبق تعریف ما کسی که بالای 15 دقیقه برنامه‌های صداوسیما را می‌بیند او را به عنوان مخاطب در نظر می‌گیریم.
به کمی قبل‌تر بازگردیم اواخر فروردین امسال بود محسن شاکری‌نژاد، رییس مرکز تحقیقات صداوسیما اعلام کرد که دیگر نمی‌توان حرفی از 80 درصد و 90 درصد مخاطب به میان آورد. این دوره در تمام دنیا تمام شده است. چرا که مخاطبان دیگر محتوای تلویزیونی چه فیلم، سریال و برنامه را منحصراً از قابِ نمایشگر تلویزیون دنبال نمی‌کنند و اصطلاحاً از برودکست به سمت برودبند رفته‌اند. به مراتب برودبند گوی سبقت را از برودکست گرفته و به این جهت دوره سریال خیابان‌خلوت‌کن تمام شده است. ما در آخرین نظرسنجی که الان داریم تقریباً 80 درصد کودکان ما برنامه‌های صداوسیما را تماشا می‌کنند که فقط منحصر به شبکه کودک نیست و می‌تواند در شبکه امید و شبکه‌های دیگر باشد.»
از طرفی در 25 مهر محسن شاکری‌نژاد، رئیس مرکز تحقیقات صداوسیما گفت: «تمام تلویزیون‌های دنیا با یک ریزش مخاطب در نسل زد مواجه هستند. ماهم وقتی نظرسنجی می‌کنیم می‌بینیم در بازه سنی 18 تا 30 سال با کاهش مخاطب مواجه هستیم. در این نظرسنجی که اوایل تابستان اتفاق افتاد در روستاها 78.03، در شهرستان‌های تابعه هراستان 69.09 و در مرکز استان 67.03 درصد ما مخاطب داشتیم که وقتی بخواهیم میانگین بگیریم تقریبا 72 درصد میزان مخاطب رسانه ملی است. ­»

نام واقعیت شیطنت رسانه‌ای شد!
همه این دعواها هم از زمانی آغاز شد که در اردیبهشت امسال مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) با همکاری وزارت علوم اقدام به انجام یک نظرسنجی پیرامون وضعیت فرهنگی و اجتماعی دانشجویان دانشگاه‌های دولتی، نمود. این نظرسنجی در بین 2250 نفر از دانشجویان مقاطع مختلف عمدتاً کارشناسی به صورت پیمایشی انجام شده است بخشی از نتایج این نظرسنجی که به تازگی منتشر شده است نشان می‌دهد دانشجویان بخش عمده‌ای از اوقات فراغت خود را صرف گشت و گذار در فضای مجازی می‌کنند همچنین گوش دادن به موسیقی، معاشرت با دوستان، ورزش و ... در رتبه‌های بعدی فعالیت‌های دانشجویان در اوقات فراغت قرار دارد.
این «نظرسنجی نشان می‌دهد اساسأ تماشای فیلم و سریال جایگاه قابل توجهی در پر کردن اوقات فراغت دانشجویان دانشگاه‌های دولتی ندارد» و در بعضی موارد حتی گوش دادن به پادکست بیش از تماشای فیلم و سریال اوقات فراغت دانشجویان را به خود اختصاص می‌دهد. حال در این نظرسنجی از این اندک دانشجویانی که اعلام کرده‌اند در اوقات فراغت خود فیلم و سریال تماشا می‌کنند پرسیده شده که از چه منبعی فیلم و سریال تماشا می‌کنند؟ و نتایج نشان می‌دهد پاسخگویان بیشتر از طریق دانلود و تماشا از طریق سایت‌های اینترنتی و بعد پلتفرم‌های نمایش داخلی و خارجی فیلم و سریال تماشا می‌کنند و تلویزیون در رتبه چهارم قرار دارد.
نتیجه این نظرسنجی و واکنش رسانه‌ها محسن برمهانی، معاون سیما را به پاسخگویی وا داشت با اشاره به نظرسنجی مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) که با همکاری وزارت علوم پیرامون «وضعیت فرهنگی و اجتماعی دانشجویان دانشگاه های دولتی» انجام شده بود و در بخشی به گذران اوقات فراغت و میزان تماشای تلویزیون اختصاص داشت، گفته است: در نظرسنجی معتبر از دانشجویان پرسیده شده بود که شما اوقات فراغت‌تان را چگونه می‌گذرانید. نمی‌گوید شما مخاطب صداوسیما هستید یا نه. در این نظرسنجی پادکست بالاتر از تماشای فیلم بود. 18 درصد گفته بودند فیلم و سریال می‌بینیم.
از آن 18 درصد پرسیده بودند از کجا فیلم و سریال می‌بینید. طبیعی است که بگویند از اینترنت دانلود می‌کنیم و این موضوع اولین پاسخ بود و چهارمین پاسخ صداوسیما بود و این هم طبیعی است.
به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی سیما، برمهانی بیان کرد: همین مرکز در فروردین نظرسنجی داشت و نتیجۀ آن این بود که مخاطب صداوسیما 69.2 درصد است. چرا این موضوع برجسته نمی‌شود اما سریال‌ دیدنِ دانشجویان با عنوان بی‌مخاطبی صداوسیما برجسته می‌شود؟ معتقدیم جریانی خاص دارد با نگاه و جهت‌گیری خاص صداوسیما را نقد می‌کند.
واقعا مخاطب بالای 70 درصد؟
با این حال در جدیدترین نظرسنجی ایسپا اعلام شده که تنها 12.5 درصد مردم اخبار را از سازمان صدا و سیما دریافت می‌کنند. در حالی که در سال 1396، این آمار عدد 51درصد را نشان می‌داد.
سازمان صدا و سیما در حوزه سرگرمی سازی هم شکست خورده است. طبق نظرسنجی ایسپا تنها 11.5 درصد مردم فیلم‌ها و سریال‌های تلویزیون را دنبال می‌کنند در حالی که این آمار برای پلتفرم‌های نمایش فیلم داخلی 18.7درصد است.
بعد از انتشار این آمار و تناقض آن با صحبت‌های محسن شاکرنژاد، صداوسیما رسانه‌هایی را که برپایه نظرسنجی ایسپا نتیجه گرفته بودند مخاطبان تولیدات سازمانی با بودجه سالانه 24هزار میلیارد تومان کاهش‌یافته به «بی‌اخلاقی رسانه‌ای، شیطنت رسانه‌ای، فریب افکار عمومی و تحریف واقعیت» متهم و خاطرنشان کرده است: «رئیس صداوسیما تصریح کرد: عجیب این است که برخی از چهره‌ها و رسانه‌ها از اینکه رسانه ملی بالای 70 درصد مخاطب داشته باشد ناراحتند. چرا باید ناراحت باشند؟ رسانه ملی جمهوری اسلامی در جنگ نابرابر رسانه‌ای با جبهه استکبار قرار دارد؛ پس باید از آن حمایت بشود، اما مورد تخریب قرار می‌گیریم. نظرسنجی‌های معتبر می‌گویند به طور طبیعی مخاطبان صدا و سیما نسبت به باقی سکوها و مراجع رسانه‌ای در رتبه بسیار بالایی قرار دارند. البته این مورد جدید و عجیبی نیست.»