بزرگنمايي:

راه ترقی - دنیای اقتصاد /متن پیش رو در دنیای اقتصاد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
در شرایطی که سخنگوی وزارت امور خارجه ایران از برگزاری نشست معاونان وزرای خارجه ایران و تروئیکای اروپایی ( فرانسه، آلمان و انگلیس) برای گفت‌‌‌وگو در مورد مسائل دوجانبه، منطقه‌‌‌ای و بین‌‌‌المللی در تاریخ جمعه ٩ آذر خبر داد، یک منبع آگاه به روزنامه دنیای اقتصاد گفت که مجید تخت روانچی معاون سیاسی وزارت خارجه ایران به اسلو سفر کرده تا مذاکرات ایران و اروپا را از این پایتخت اروپایی آغاز کند.
این منبع گفت این نشست پیش درآمد گفت‌وگوهای روز جمعه در ژنو است و تخت‌روانچی پس از این نشست عازم ژنو خواهد شد. طیفی از موضوعات دوجانبه، هسته‌ای و منطقه‌ای میان تهران و پایتخت‌های اروپایی به ویژه تروئیکا در این نشست‌ها مطرح است.
عراقچی هم قرار است امروز دوشنبه راهی لیسبون پایتخت پرتغال شود تا در اجلاس تمدن‌های بزرگ شرکت کند. آنگونه که «اسماعیل بقائی» تاکید کرده این مذاکرات ادامه گفت‌وگوهای انجام شده با تروئیکای اروپایی در حاشیه اجلاس سالانه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک در اوایل مهر ماه امسال است. بقائی در این خصوص گفت: در این دور از گفت‌‌‌وگوها که از همان نیویورک برنامه‌‌‌ریزی شده است، طیفی از مباحث و موضوعات منطقه‌‌‌ای و بین‌‌‌المللی از جمله موضوع فلسطین و لبنان، و نیز موضوع هسته‌‌‌ای مورد بحث و تبادل نظر قرار خواهد گرفت. سخنگوی وزارت خارجه با اشاره به سیاست اصولی جمهوری اسلامی ایران خاطر‌نشان ساخت که تعامل و همکاری با دیگر کشورها بر مبنای اصول عزت، حکمت و مصلحت، صورت می‌گیرد.
پیش‌تر خبرگزاری کیودو ژاپن از آمادگی ایران و تروئیکای اروپایی برای برگزاری مذاکرات هسته‌‌‌ای خبر داده بود. کیودو روز یکشنبه 4 آذر- 24 اکتبر به نقل از چند منبع دیپلماتیک ایرانی مدعی شد ایران در مرحله نهایی آمادگی برای برگزاری مذاکرات هسته‌‌‌ای با آلمان،‌‌‌ فرانسه و انگلیس (تروئیکای اروپا) در 29 نوامبر (نهم آذر) در ژنو سوئیس قرار دارد. این رسانه ژاپنی با انتشار این مطلب نوشت: اتحادیه اروپا نیز به عنوان میانجی در این مذاکرات مشارکت خواهد کرد. کیودو هدف این مذاکرات را برطرف کردن بن‌‌‌بستی دانسته که مذاکرات وین حدود 2 سال پیش به آن منتهی شد.
کیودو همچنین این اقدام دیپلماتیک میان ایران و غرب پیش از تحلیف دونالد ترامپ رئیس‌‌‌جمهور منتخب آمریکا را مهم ارزیابی کرده که پیش‌تر در سال 2018 و پس از خروج از توافق هسته‌‌‌ای ایران با ادعای ناقص بودن آن و وجود اهداف نظامی در برنامه هسته‌‌‌ای ایران، سیاست فشارحداکثری را علیه ایران به کار گرفت و تحریم‌‌‌های متعددی را علیه ایران اعمال کرد.
تهران در واکنش به این اقدام، پس از گذشت یک سال و نیم از متحمل شدن تحریم‌‌‌های آمریکا و بدعهدی طرفین اروپایی توافق هسته‌‌‌ای در عمل به تعهداتشان مبنی بر تلاش برای کاهش فشارهای اقتصادی تحریم‌‌‌ها، اعلام کرد که طبق حقوق محفوظ خود در بند 36 برجام، در پنج گام تعیین‌‌‌شده از اجرای تعهدات داوطلبانه خود در توافق هسته‌‌‌ای فاصله می‌‌‌گیرد. مقامات ایران تاکید کرده‌‌‌اند در صورتی که دولت‌‌‌های غربی اراده سیاسی و حسن‌‌‌نیت نشان دهند، آماده نهایی کردن توافقی برای لغو کلیه تحریم‌‌‌ها خواهند بود.
در همین راستا، «مجید تخت روانچی» معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران، اخیرا، در گفت‌‌‌وگو با روزنامه فایننشال تایمز با اشاره به توافق هسته‌‌‌ای ایران با غرب که در سال 2015 حاصل شد اما دولت «دونالد ترامپ» بعدا، به‌‌‌طور یک‌‌‌جانبه واشنگتن را از آن خارج کرد، گفت: این توافق هنوز می‌‌‌تواند به عنوان زیربنا عمل کند و به‌‌‌روزرسانی شود تا واقعیت‌‌‌های جدید را منعکس کند. او افزود: اگر طرف‌‌‌های دیگر به تعهدات خود بازگردند، ما بارها گفته‌‌‌ایم که مایلیم همین کار را انجام دهیم.
همزمان با این تحولات، «پیتر استانو» سخنگوی سیاست خارجی اتحادیه اروپا در گفت‌‌‌وگو با «ایسنا»، درباره احیای مذاکرات هسته‌‌‌ای با ایران گفت: «نماینده عالی اتحادیه اروپا و تیم او با ایران، طرف‌‌‌های دیگر برجامی و همچنین ایالات متحده در تماس هستند تا تمام کانال‌‌‌های ارتباطی را باز نگه دارند و امکان احیای مذاکرات هسته‌‌‌ای معنادار را حفظ کنند.» این مقام اروپایی افزود: «درباره مذاکرات هسته‌‌‌ای، امیدواریم دیپلماسی هسته‌‌‌ای بتواند به‌‌‌زودی احیا شود. این موضوع همچنین برای ثبات منطقه سودمند خواهد بود.» این تحولات در شرایطی است که «سید عباس عراقچی» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران هفته گذشته در جریان یک گفت وگوی تلویزیونی، درباره امکان احیای مذاکرات با غرب گفته بود: «ابراز علاقه از سمت کشورهای اروپایی برای شروع مذاکرات وجود دارد و ما احتمالا به‌زودی کار را انجام خواهیم داد.»
مسائل و مشکلات دوجانبه
آغاز گفت وگوهای ایران و اروپا در شرایطی است که روابط تهران و پایتخت‌های اروپایی در بدترین دوران خود به سر می‌برد. طیفی از مسائل روی میز ایران و تروئیکا وجود دارد که نیازمند توجه از سوی طرفین است. این مسائل به ویژه پس از اعمال تحریم‌های ایران ایر و کشتیرانی و به ویژه صدور قطعنامه ضد ایرانی در نشست هفته گذشته شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که با هدایت تروئیکای اروپایی انجام شد، بیش از پیش پیچیده و دشوار شده است. بنابراین گام اول این است که ایران و تروئیکا به ویژه تهران و برلین بتوانند نسبت به حل و فصل مشکلات دوجانبه خود اقدام کرده و سپس به مسائل دیگر به ویژه هسته‌ای ورود کنند. بنابراین به نظر می‌رسد اهمیت مذاکرات روز جمعه از این حیث است که یک گام رو به جلو و فراتر از مذاکره درباره مذاکره است. به نوعی یک مشارکت مجدد اولیه پس از 2سال تنش.
متغیر ترامپ
با این حال و به‌رغم شروع مذاکرات بین ایران، فرانسه، آلمان و انگلیس و با فرض موفقیت این مذاکرات در دستیابی به یک فرمت مشخص و توافقی، متغیر بازگشت ترامپ پیش روی تهران و پایتخت‌های اروپایی قرار دارد. فارغ از اهمیت این مذاکرات و نقش آن در خروج ایران و اروپا از بن‌بست 2ساله، و با توجه به بازه زمانی خروج ترامپ از برجام در سال 97 و تحولات متعاقب آن، مسیر می‌تواند مجددا دستخوش تکانه‌های قابل توجه شود. با توجه به تمایل ترامپ به فرمت مذاکرات دوجانبه به ویژه با ایران، روسیه، چین و کره‌شمالی، توافق ایران و اروپا و دستیابی به یک مصالحه با چنین الگویی مواجه خواهد بود.