بزرگنمايي:

راه ترقی - فارس /وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران گفت که قصدی برای مذاکره با دولت جدید آمریکا وجود ندارد و زمینه‌ای هم برای چنین مذاکره‌ای موجود نیست.
سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه‌ی ایران، در مصاحبه‌ تفصیلی با وبگاه «العربی الجدید» که شامگاه دوشنبه در هواپیما و در مسیر بازگشت از ترکیه به ایران انجام شد، در خصوص موضوعات منطقه به خصوص بحران و غائله فعلی در سوریه و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران به گفت‌و‌گو پرداخت.
او در این گفت‌و‌گو نگرانی خود را از فروپاشی روند مذاکرات آستانه در مورد سوریه ابراز کرد و گفت که جایگزین ساده‌ای برای آن وجود ندارد.وی درباره‌ی سفر خود به آنکارا در روز دوشنبه، توضیح داد که تهران همواره در پی رایزنی و گفت‌وگو با ترکیه در مورد اختلافات دوجانبه است و از آمادگی‌هایی برای آرام‌سازی اوضاع سوریه و ایجاد فرصتی برای ارائه طرحی برای حل‌وفصل دائمی خبر داد.

همچنین وی در این مصاحبه از قصد خود برای سفر به روسیه جهت بررسی وضعیت سوریه سخن گفت و هشدار داد که گسترش گروه‌های تروریستی در سوریه، ممکن است به کشورهای همسایه‌ی سوریه، مانند عراق، اردن و ترکیه، بیش از ایران آسیب برساند.
عراقچی در پاسخ به پرسشی درباره‌ی تحولات سوریه تصریح کرد که در صورت درخواست دولت سوریه برای اعزام نیروهای ایرانی به سوریه، این درخواست بررسی خواهد شد.عراقچی در این مصاحبه بار دیگر موضع رسمی تهران در قبال روابط با متحدانش در «محور مقاومت» در منطقه‌ی عرب را تکرار کرد و تأکید نمود که ایران به گروه‌های مقاومت در کشورهای عربی دستور نمی‌دهد و هیچ رابطه‌ی سازمانی با آن‌ها ندارد، بلکه از آرمان آن‌ها حمایت می‌کند و در صورت نیاز، کمک‌های لازم را ارائه می‌دهد.
او در پاسخ به پرسشی درباره‌ی احتمال توافق برای پایان دادن به تجاوز اسرائیل به غزه، گفت که اگر اسرائیل وارد مذاکره با حماس برای آتش‌بس و آزادی گروگان‌ها شود، این به معنای شکست این رژیم خواهد بود.وزیر امور خارجه ایران در مورد روابط ایران و عربستان سعودی گفت که این روابط در سطح خوبی در حال پیشرفت است و ارتباطی به رابطه میان تهران و واشنگتن ندارد.او در رابطه با مذاکرات ایران با اروپا درباره‌ی برنامه‌ هسته‌ای، اشاره کرد که تهران دلایل بسیاری برای بدبینی به این مذاکرات دارد و خاطرنشان ساخت که تهران در حال حاضر قصد گفت‌وگو با واشنگتن را ندارد، «زیرا زمینه‌ای برای چنین گفت‌وگویی وجود ندارد».
عراقچی گفت که ایران در انتظار اعلام سیاست‌های دولت جدید آمریکا (به ریاست دونالد ترامپ) است تا پس از آن، سیاست خود را تعیین کنند.
متن تفصیلی گفت‌و‌گو
* تحولات شمال سوریه محور اصلی سفر شما به سوریه و ترکیه بود. ارزیابی شما از نتایج مذاکراتتان در دمشق و آنکارا در مورد این تحولات و راه‌های حل آن چیست؟گروه‌های تروریستی در سوریه پیشروی‌هایی داشتند که ارتش سوریه و مقاومت مردمی در برخی مناطق آن‌ها را متوقف کرده و به عقب‌نشینی وادار کردند و در نقاط دیگر پیشروی‌هایی داشته‌اند.
این وضعیت در میدان نبرد پویا و متغیر است و هر دو طرف در تلاشند تا اوضاع را به نفع خود تغییر دهند. در کنار این تحولات میدانی، باید گفت‌وگوهای سیاسی میان کشورهای اصلی منطقه یا حتی کشورهایی که برخی از اتباع آن‌ها در این بحران درگیر هستند، صورت گیرد.
این رایزنی‌ها در وهله‌ی اول به شناخت بهتر مواضع طرفین و رفع سوءتفاهم‌ها و جلوگیری از محاسبات غلط کمک می‌کند. طبیعی است که در هر تحولی میان کشورهای اسلامی منطقه، منافع و پیامدهای آن زمینه‌ای برای ورود آن‌ها به موضوع ایجاد کند. در تحولات اخیر، باید رایزنی‌های سطح بالای میان ایران و سوریه به دلیل اشتراکات تاریخی و مواضع مشترک مستمر آن‌ها برای هماهنگی اقداماتشان و همچنین تماس‌ها و گفت‌وگوهای میان کشورهای تأثیرگذار در پرونده‌ی سوریه انجام شود. به همین دلیل به ترکیه نیز سفر کردم و با وزیر امور خارجه‌ی آن کشور (هاکان فیدان) گفت‌,گوهایی انجام دادم.ایران و ترکیه در بسیاری از مسائل منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای دارای دیدگاه‌های مشترک هستند و طبیعی است که اختلافاتی نیز وجود داشته باشد. در هر دو صورت، ما گفت‌,گو می‌کنیم، هماهنگ می‌شویم و در مورد مواردی که به توافق می‌رسیم، همکاری می‌کنیم و در مورد اختلافات تلاش می‌کنیم تا از طریق گفت‌,گو به راه‌حل برسیم و اگر راه‌حل حاصل نشد، باید یکدیگر را به خوبی بشناسیم تا از سوءتفاهم جلوگیری شود.در ادامه‌ی این سفر، با سایر کشورهای مؤثر و دارای نفوذ، یا کشورهایی که دارای منافع و دغدغه‌های مشترک مشروع هستند، مانند حضور اتباع آن‌ها در میان گروه‌های تکفیری، نیز ارتباط برقرار خواهم کرد. در نهایت، جهان اسلام و منطقه، به‌ویژه در مورد مسائلی مانند تروریسم و چگونگی مقابله با رژیم صهیونیستی که منشأ بحران است، نیازمند دیدگاه واحدی هستند.
* آیا به روسیه نیز سفر خواهید کرد؟
بله، قصد دارم به روسیه و عراق و شاید کشورهای دیگری نیز سفر کنم و در حال برنامه‌ریزی برای این سفرها هستم.
آیا همه مخالفان بشار اسد تروریست هستند؟
* ایران شدیدترین واکنش‌ها را نسبت به پیشروی گروه‌های مخالف سوری نشان داده و نگرانی شدید خود را ابراز کرده است. آیا معتقدید که این دور از سفرهای دیپلماتیک می‌تواند این نگرانی را برطرف کند؟
گسترش و افزایش قدرت گروه‌های تروریستی در سوریه به هیچ کشوری خدمت نمی‌کند و احتمالاً به کشورهای همسایه سوریه بیش از ایران آسیب می‌رساند. به نظر من، کشورهای همسایه مانند ترکیه، عراق و اردن نگرانی‌های بیشتری دارند. این کشورها سریع‌تر از سایر کشورها تحت تأثیر تحولات سوریه قرار می‌گیرند و در صورت گسترش تروریسم، این سه کشور به دلیل مرزهای طولانی خود با سوریه با تهدید مواجه خواهند شد، در حالی که منطقه‌ ما به ثبات و صلح نیاز دارد. اگر به این موضوع توجه نکنیم، تجربه‌ی تاریخی سال‌های گذشته نشان می‌دهد که ثبات منطقه‌ای می‌تواند به خطر بیفتد، چنان‌که تجربه‌ی داعش و جنایات و پیامدهای آن بر کشورهای منطقه را داریم و احتمال ظهور گروه‌هایی مانند آن بسیار زیاد است. بنابراین نگرانی‌های مشترکی در مورد گسترش گروه‌های تکفیری تروریستی در سوریه وجود دارد و ما باید همگی با آن مقابله کنیم.
* گروه‌های مخالف سوری طیف‌های متنوعی هستند. در حالی که ایران همه‌ی آن‌ها را تروریست می‌نامد، کشورهای منطقه با شما در این مورد موافق نیستند. آیا شما هر مخالف سوری بشار اسد را تروریست می‌دانید؟
مسئله مخالفت با آقای بشار اسد نیست. مخالفان و منتقدان همیشه می‌توانند با ابزارهای مشروع، نظرات و دلایل مخالفت خود را بیان کنند؛ اما این با توسل به خشونت مسلحانه علیه نظامی که کرسی در سازمان ملل دارد و مسئولیت دفاع از سرزمین و کشورش را بر عهده دارد، متفاوت است.
اولاً، ما با گروهی روبرو هستیم که سازمان ملل متحد آن را تروریستی می‌داند، یعنی هیئه تحریر الشام، همان جبهه النصره.سپس شکی نیست که مخالفانی در داخل سوریه وجود دارند و دولت سوریه با برخی از آن‌ها همکاری کرده و گفت‌وگوهایی با آن‌ها داشته است. منظور از تروریست‌ها، گروه‌های تروریستی هستند که برای اهداف سیاسی خود به سلاح و خشونت متوسل می‌شوند و افراد بی‌گناه را می‌کشند. سازمان ملل متحد ماهیت این گروه‌ها را تأیید کرده است.
* آنچه در سوریه می‌گذرد، ناشی از عدم حل بحران در این کشور به مدت 13 سال است. چرا متحدان طرفین در منطقه تاکنون در یافتن راه‌حلی برای پایان دادن به این بحران ناکام مانده‌اند؟
این همان کاری بود که ما در روند آستانه انجام می‌دادیم، روندی که توسط ایران، ترکیه و روسیه برای حمایت از مردم و دولت سوریه در انجام اصلاحات، ایجاد آرامش، مصالحه ملی و مسائلی از این دست تشکیل شد. این سه کشور تعهد دادند که گروه‌های نزدیک به خود را مهار کنند و من بسیار نگران فروپاشی روند آستانه هستم و ناکامی در دستیابی به اهداف آن باعث فروپاشی آن می‌شود، در حالی که جایگزین آسانی برای این روند وجود ندارد. پس از مشورت با همتای ترکیه‌ای خود، آقای فیدان، توافق کردیم که به سرعت جلسه‌ای برای روند آستانه برگزار کنیم و این یک گام خوب است.
* مخالفان از سوی دیگر، نظام سوریه را به عدم پایبندی به آتش‌بس مطابق روند آستانه در مناطق کاهش تنش و همچنین به تصرف مناطق تحت کنترل مخالفان متهم می‌کنند. شما در این باره چه نظری دارید؟
ببینید، ما انکار نمی‌کنیم که دولت سوریه اشتباهاتی مرتکب شده یا شاید مرتکب می‌شود و مخالفان نیز همین‌طور، اما در مورد گروه‌های مسلح تروریستی، ماهیت و اهداف آن‌ها روشن است. بله، مهم این است که اگر مشکلی وجود دارد، به فکر راه‌حل آن باشیم. به نظر من، وقتی مشکل خانوادگی پیش می‌آید، کسی تروریستی را نمی‌آورد تا برادرش را بکشد. آنچه مطرح می‌شود، بهانه است. نباید فراموش کنیم که حلب و ادلب بخشی از جغرافیای سوریه هستند و باید تمامیت ارضی آن رعایت شود.
* آیا ایران این بار قصد دارد برای مقابله با حملات مخالفان، همانند گذشته، نیرو به سوریه اعزام کند؟
این امر منوط به درخواست دولت سوریه است. اگر چنین درخواستی ارائه شود، آن را بررسی خواهیم کرد.
* آیا تاکنون چنین درخواستی از ایران نشده است؟
ارتش سوریه و نیروهای مقاومت در سوریه در حال دفع و مقابله با حملات هستند.
* آیا شما در سفر به آنکارا طرحی برای گفت‌وگو با ترکیه و سپس با روسیه در مورد بحران کنونی ارائه دادید؟
بله. ما در ابتدای مرحله‌ی رایزنی‌های سیاسی و همچنین مهار تنش‌ها برای حفظ جان مردم سوریه و باز کردن راه ارسال کمک‌ها به افرادی هستیم که ممکن است در اثر حملات تروریست‌ها آسیب ببینند. سپس، به‌طور همزمان، روند آستانه را فعال و سازمان ملل را به مسئولیت خود در حفظ صلح جهانی یادآوری خواهیم کرد و بر لزوم افزایش اقدامات علیه گروه‌های تروریستی موجود در فهرست این سازمان تأکید خواهیم نمود.همچنین دامنه‌ی مشورت‌ها با سایر کشورهای مهم منطقه‌ای مانند اردن، عراق، مصر، عربستان سعودی، قطر و غیره را گسترش داده و مشورت‌های بیشتری را با کشورهایی انجام می‌دهیم که اتباع آن‌ها به طور غیرقانونی توسط جبهه النصره، هیئه تحریر الشام یا سایر گروه‌های تروریستی به خاک سوریه وارد شده‌اند.این‌ها مجموعه‌ای از اقدامات برای آرام کردن اوضاع و ایجاد فرصتی برای ارائه طرحی برای حل دائمی و پیگیری آن برای رسیدن به این راه‌حل است.
* در تهران برخی ترکیه را به هدایت عملیات کنونی مخالفان سوری متهم می‌کنند. موضع رسمی شما در این باره چیست؟
ترکیه مانند هر بازیگر دیگری، در سوریه ارتباطات و اشتراکاتی دارد و در عین حال، نگرانی‌ها و دغدغه‌هایی نیز دارد. ما همواره در مورد چگونگی رسیدگی به این نگرانی‌ها یا تأمین منافع ناشی از آن ارتباطات و اشتراکات، با ترکیه در حال رایزنی هستیم. روند آستانه به همین منظور شکل گرفت تا سازوکارهایی وجود داشته باشد که مانع از تبدیل نگرانی‌های متقابل میان کشورها به رویارویی شود و ما انتظار داریم که ترکیه در این مسیر گام بردارد.
نتایج مذاکرات با ترکیه
* نتیجه مذاکرات شما با وزیر خارجه ترکیه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
ما گفت‌وگویی مسئولانه، صریح، سازنده و شفاف داشتیم. همان‌طور که در سفر قبلی در مورد اوضاع فلسطین گفتگو کردیم، این بار نیز مذاکرات شامل موضوع سوریه بود. ما همواره در پی مشورت و گفت‌وگو در مورد اختلافات و تقویت نقاط مشترک در دیدگاه‌ها در مورد مسائل مختلف هستیم. در این دیدار تأکید کردم که نباید نقش رژیم صهیونیستی در ایجاد تنش، ناآرامی و درگیری در منطقه و سوریه نادیده گرفته شود. این نادیده گرفتن، اشتباه بزرگی است و ما از دولت سوریه به طور کامل حمایت می‌کنیم.
* آیا جمهوری اسلامی ایران همچنان معتقد است که سیاست آن از آغاز بحران سوریه در حمایت از حکومت این کشور، انتخابی صحیح بوده است؟
مسائل داخلی سوریه به خود سوریه و مردم آن مربوط است. دیدگاه ما نسبت به سوریه، از این منظر است که این کشور در خط مقدم رویارویی با رژیم صهیونیستی قرار دارد و این دیدگاه از موضع مقاومت ناشی می‌شود. رویکرد ما این بود که آنچه در سوریه اتفاق افتاد، اغلب توسط عوامل خارجی، به‌ویژه رژیم صهیونیستی، برای خارج کردن سوریه از محور مقاومت هدایت می‌شد. اگر هدف واقعاً رسیدن به اصلاحات دموکراتیک بود، باید به شیوه‌ای متفاوت عمل می‌شد. اما هدف واقعی پشت پرده که بسیاری از کشورهای منطقه به آن توجه نکردند، این است که توطئه‌ای صهیونیستی برای خارج کردن سوریه از محور مقاومت وجود دارد؛ بنابراین، ورود جمهوری اسلامی ایران و حمایت از دولت سوریه از همین منظر صورت گرفت. ما از انجام هرگونه اصلاحات عادلانه و مسالمت‌آمیز حمایت کردیم. در اصل، هدف روند آستانه نیز حمایت از اصلاحات بود.
اگرچه این روند پیشرفت مناسبی نداشته است و این یک نقطه ضعف است، اما اساس قضیه همچنان وجود دارد و آن این است که توطئه‌ای صهیونیستی برای خارج کردن سوریه از محور مقاومت وجود دارد.
* برخی معتقدند که طرح منطقه‌ای و بین‌المللی برای ریشه‌کن کردن بازوهای ایران در منطقه وجود دارد و پس از لبنان و سوریه، نوبت به یمن و عراق خواهد رسید. نظر شما در این باره چیست؟
این‌ها بازوهای ایران نیستند. این‌ها گروه‌های مقاومت هستند که برای اهداف عادلانه خود مبارزه می‌کنند. مردم فلسطین بازوی ایران نیستند. آن‌ها برای آزادی سرزمین خود مبارزه می‌کنند و لبنان نیز همین‌طور، همچنان برای آزادی سرزمین خود می‌جنگد. گروه‌های مقاومت برای حمایت از فلسطین وارد عمل شدند. امروزه مشکل یمن فقط غزه است. می‌خواهم بگویم که دیدگاه بسیاری از رسانه‌های غربی و عربی در این خصوص، ناشی از عدم درک عمیق از اساس تفکر و روابط بین کشورها و مردمی مسلمان است که چندین دهه است از اشغال سرزمین‌های فلسطین و کشتار سازمان‌یافته‌ی مردم بی‌دفاع و سکوت غرب رنج می‌برند. گفتن اینکه ایران بازوهایی در منطقه دارد، اشتباه است. این‌طور نیست. در منطقه، تفکری وجود دارد که در پی عدالت است و آن را مطالبه می‌کند. ما آن را مقاومت در برابر رژیم صهیونیستی و حملات و جنایات آن می‌نامیم. این‌ها برای آزادی سرزمین خود، برای حق تعیین سرنوشت مردم فلسطین و برای هدفی عادلانه می‌جنگند. جمهوری اسلامی این گروه‌ها را فرماندهی نمی‌کند و روابط سازمانی با آن‌ها ندارد، بلکه از آرمان و تلاش آن‌ها حمایت می‌کند و در صورت لزوم کمک می‌کند.
واکنش ایران به اسرائیل
* مصالحه ایران و عربستان به دو سال نزدیک شده است. پیشرفت روابط را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا از آن راضی هستید؟
روابط ما در سطح خوبی در حال پیشرفت است. ایران و عربستان دو کشور بزرگ در منطقه هستند و من معتقدم که صلح، ثبات، آرامش و پیشرفت در منطقه، در گرو صلح، ثبات و آرامش بین این دو کشور و نقشی که آن‌ها ایفا می‌کنند، است. در طول دو سال گذشته، حرکتی را آغاز کرده‌ایم که آن را مؤثر می‌دانم. سطح تنش‌ها در منطقه تا حد زیادی کاهش یافته است و پس از آن، روابط ایران با کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز پیشرفت کرده است. منطقه و همچنین منطقه خلیج فارس در شرایط بهتری قرار گرفته‌اند و این به نفع تمام کشورهای منطقه است و ما ان‌شاءالله این مسیر را ادامه خواهیم داد.
* آیا انتظار دارید که بهبود روابط ایران و عربستان، بر سیاست‌های ترامپ در چهار سال آینده نسبت به تهران تأثیر مثبت بگذارد؟
این دو موضوع جدا از هم هستند. روابط ما با عربستان جدا از آنچه بین ما و آمریکا در جریان است، می‌باشد.
* ایران پیوسته تأکید می‌کند که قطعاً و با قاطعیت به حمله‌ی اسرائیل پاسخ خواهد داد و پیش‌تر گفته بودید که تحولات منطقه بر این پاسخ تأثیر خواهد گذاشت. منظور شما از این تحولات چیست؟ مثلاً آتش‌بس در لبنان و غزه؟
منظور ما واضح است. آنچه رژیم صهیونیستی در 26 اکتبر گذشته انجام داد، حمله‌ای جدید به جمهوری اسلامی ایران بود که حق پاسخ به آن را دارد، به‌کارگیری حق دفاع مشروع که اصلی ثابت و پذیرفته‌شده در قوانین بین‌المللی و منشور سازمان ملل است و ما حق پاسخ خود را محفوظ می‌دانیم. به خاک ما حمله شد و ما باید پاسخ دهیم، اما جمهوری اسلامی همواره با خرد و تدبیر عمل کرده و در زمان و شکل مناسب پاسخ خواهد داد.
اما طبیعی است که تحولات منطقه بر این زمان و شکل تأثیر بگذارد. ما در هر حال، منافع منطقه، مقاومت فلسطین، لبنان و سوریه را در نظر می‌گیریم. در نهایت، تصمیمی اتخاذ خواهیم کرد که بیشترین سود را برای ایران و منطقه داشته باشد و آن را اجرا خواهیم کرد.
* آیا از گفته‌های شما این‌گونه برداشت می‌شود که تحولات منطقه‌ای بر چگونگی حمله یا وقوع یا عدم وقوع خود حمله تأثیر می‌گذارند؟
حق پاسخ ما محفوظ است، اما چه زمانی و چگونه؟همه‌ی عوامل منطقه‌ای را در نظر خواهیم گرفت.
* آیا شما پیامی از سوی آمریکا در مورد آتش‌بس در غزه دریافت کرده‌اید؟
خیر، ما چنین پیامی دریافت نکرده‌ایم.
* آیا انتظار دارید که تجاوز به غزه به زودی مانند لبنان پایان یابد؟
به نظر من، جنگ غزه مشکلی دارد و آن این است که آقای بنیامین نتانیاهو در این باتلاق گرفتار شده است. هدف رسمی اسرائیل از ورود به غزه و ارتکاب این همه جنایت و قتل‌عام، نابودی حماس و آزادی زندانیان خود بود، اما امروزه حماس علی‌رغم متحمل شدن ضربات زیاد، همچنان پابرجا است و نه نابود شده و نه زندانیان آزاد شده‌اند. اگر اسرائیل برای آتش‌بس و آزادی گروگان‌ها وارد مذاکره با حماس شود، این نیز به معنای شکست اسرائیل است. یعنی در رسیدن به اهداف خود شکست خورده و مجبور به مذاکره با حماسی شده که می‌خواست آن را نابود کند. این اتفاق در مورد حزب‌الله نیز رخ داد و هیچ‌کس نمی‌تواند بگوید که اسرائیل در لبنان پیروز شده است، زیرا ورود اجباری آن به مذاکره به دلیل خسارات وارده بود و این به معنای شکست اسرائیل است. بنابراین، این معضل اسرائیل در جنگ غزه است و جهان باید مداخله کند و به جنایات رژیم صهیونیستی و نخست‌وزیر آن پایان دهد و به جنگ نسل‌کشی در آنجا خاتمه دهد.
پرونده‌ی هسته‌ای
* پرونده‌ی هسته‌ای اخیراً شاهد تشدید تنش بوده و علیه ایران در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تصمیمی اتخاذ شده است. برخی انتظار دارند که اروپا برای فعال کردن سازوکار حل اختلاف در توافق هسته‌ای و بازگرداندن تحریم‌ها و قطعنامه‌های سازمان ملل علیه شما اقدام کند. اگر اروپا این کار را انجام دهد، تهران چگونه پاسخ خواهد داد؟
آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها خود می‌دانند که ایران پاسخ خواهد داد و ما رسماً و صریحاً این موضوع را به آن‌ها اطلاع داده‌ایم. آن‌ها باید تصمیم بگیرند که آیا می‌خواهند به سمت رویارویی بروند یا به همکاری ادامه دهند. انتخاب ما همکاری است و ما آقای رافائل گروسی (مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی) را پیش از نشست شورای حکام به تهران دعوت کردیم و مسیر همکاری با او را باز کردیم و فصل جدیدی از همکاری را به او نشان دادیم، اما غربی‌ها مانع این کار شدند و قطعنامه صادر کردند. ما امیدواریم که این مسیر اصلاح شود و آن‌ها به همکاری بازگردند تا به راه‌حل مذاکره‌ای برسیم.* اما شما پیش از شروع مذاکرات اخیر با اروپا، نسبت به بی‌نتیجه بودن آن ابراز ناامیدی کردید. علت این ناامیدی چه بود؟دلایل زیادی برای ناامیدی وجود دارد، اما در هر صورت، اگر روند مذاکره و همکاری پیشرفتی نداشته باشد و نتوانیم پس از مذاکره به توافقی برسیم و آن‌ها به سمت فعال‌سازی سازوکار حل اختلاف بروند، در آن صورت به نقطه‌ی بحران خواهیم رسید.
مذاکره با ترامپ
* آیا تهران پس از رد این موضوع در دوره‌ی اول ریاست جمهوری، در دوره‌ی دوم ریاست جمهوری ترامپ با او مذاکره خواهد کرد؟
دولت جدید آمریکا هنوز شکل نگرفته و مواضع خود را اعلام نکرده است و مشخص نیست که آیا می‌خواهد به جبران خسارات عملکرد گذشته بپردازد یا خیر و اینکه آیا تمایلی به عمل بر اساس احترام، مسئولیت‌پذیری و تعهد در ارزیابی مداخلات دولت‌های قبلی از کودتای 1952 (علیه دولت محمد مصدق) تا پشتیبانی آشکار از (صدام حسین رئیس جمهور سابق عراق) در جنگ تحمیلی دارد یا خیر. ابتدا باید این موارد مشخص شود.در حال حاضر، ما قصد مذاکره نداریم، زیرا زمینه‌ای برای چنین مذاکره‌ای وجود ندارد. باید منتظر بمانیم تا ببینیم دولت جدید آمریکا چگونه سیاست‌های خود را ترسیم و اجرا خواهد کرد و سپس ما نیز سیاست خود را تعیین خواهیم کرد.