بزرگنمايي:
راه ترقی - همشهری /متن پیش رو در همشهری منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
گزارشی آماری از وضعیت اعتماد اجتماعی به سلبریتی‌ها که از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس منتشر شده است
لیلا شریف| سلبریتی‌ها چه می‌پوشند؟ چه می‌گویند؟ و چطور فکر می‌کنند؟ این سؤال‌ها تا همین چند سال پیش برای بسیاری از مردم مهم و هواداری از این چهره‌ها به زندگی مردم منگنه شده بود؛ اما کم کم با حضور اینفلوئنسرها (افراد معروف شده به وسیله شبکه‌های اجتماعی) این سلبریتی‌ها بودند که از خاطره افراد کم‌رنگ شدند؛ موضوعی که پایش به پژوهش‌های رسمی هم باز شده است و برخلاف تصور عمومی باید قبول کنیم که دیگر سلبریتی‌ها مانند گذشته نقشی در تصمیم‌گیری مردم ندارند و حتی در یک‌سری موضوعات مانند تبلیغ کالا، اخبار و بحران مورد اعتماد نیستند.
بی‌اعتمادی 24درصد مردم به سلبریتی‌ها
افکارسنجی ملت که یکی از زیرمجموعه‌های مرکز پژوهش‌های مجلس است، در مردادماه سال 1403این موضوع را مورد بررسی قرار داد و مشخص شد که 24درصد مردم به سلبریتی‌ها(در این پژوهش منظور شخصیت‌های مشهوری مانند برخی از ورزشکاران، بازیگران، خواننده‌ها، سیاستمداران و...) اصلا اعتماد ندارند.
جامعه آماری پیمایش، افراد 15سال و بیشتر در کل کشور بوده‌اند. در این پیمایش تعداد 1200پرسشنامه به روش تلفنی از این جامعه آماری گردآوری شده است. هدف از اجرای این پیمایش، سنجش دیدگاه مردم درباره فرهنگ سلبریتی و هواداری در جامعه ایران است.
62درصد «نه» به تبلیغ سلبریتی‌ها
این تحقیق در کمال تعجب بر تصور عمومی در مورد تأثیر سلبریتی‌ها در انتخاب یک کالا خط قرمز کشید و نشان داد که مردم آنچنان که در فضای مجازی تصور می‌شود به «کیفیت کالای تبلیغ شده» افراد مشهور و سلبریتی اعتماد بالایی ندارند.
در این بخش از پژوهش از مصاحبه‌شوندگان پرسیده شد که «اگر یک سلبریتی کالایی را تبلیغ کند، در چه صورت به کیفیت آن کالا اعتماد می‌کنید؟» پاسخ به این سؤال نگاه واقع بینانه‌ای از انتخاب‌های جامعه ترسیم کرده است:
بی‌اعتماد به سلبریتی‌ها در مواقع بحرانی
سیل، زلزله و آتش‌سوزی مواردی هستند که می‌توانند کشور را در موقعیت بحرانی قرار دهند؛ در این مواقع برخی از سلبریتی‌ها وارد میدان شدند تا مسیر بازگشت به شرایط عادی را برای مردم آسیب‌دیده فراهم کنند. در این میان معدود سلبریتی‌های مشهوری وجود دارند که در گذر زمان به نقطه اطمینان مردم تبدیل شده‌اند، نکته این پژوهش هم آن را تأیید می‌کند.
مصاحبه‌شوندگان این پژوهش در پاسخ به سؤال«در مواقعی که در کشور بحرانی مثل سیل یا زلزله اتفاق می‌افتد، برخی از سلبریتی‌ها اقدام به جمع‌آوری پول از مردم می‌کنند، در چه صورتی به اقدام آن سلبریتی اعتماد می‌کنید؟»
هر چند فاصله میان افرادی که «کلا به اقدام سلبریتی اعتماد نمی‌کنند»، با افرادی که «درصورت مشهور بودن سلبریتی در جامعه» اعتماد می‌کنند، اندک است اما گزینه اول با فاصله 6درصد در رتبه اول ایستاده و باید گفت که میزان اعتماد به سلبریتی‌ها در مواقع بحران کم است:
واکنش جامعه به سلبریتی‌های اخبارگو
افراد مشهور در موضوعات مختلف خود را صاحب‌نظر می‌دانند و گاهی هم افراد به جای آنکه اخبار را از کانال‌ها و رسانه‌های رسمی دنبال کنند، منتظر تحلیل سلبریتی‌ها می‌مانند.
مرکز پژوهش‌های مجلس در این گزارش موضوع اعتماد به اخبار منتشر شده از سوی سلبریتی‌ها را مورد بررسی قرار داد و در کمال تعجب مشخص شد که 7/89درصد از پاسخ‌دهندگان اعلام کرده‌اند به اخباری که از سوی سلبریتی‌ها منتشر می‌شود، اعتماد نمی‌کنند.
سلبریتی‌ها باید مالیات بدهند
دریافت مالیات از افراد مشهور شبکه‌های اجتماعی موضوعی است که در سال‌های اخیر بارها مورد پیگیری قرار گرفته است؛ هر چند سازمان امور مالیاتی سازوکاری برای دریافت مالیات از این افراد مشخص کرده اما هنوز هم راه‌های گریز باز هستند.
در این پژوهش نیز مصاحبه‌شوندگان در پاسخ به سؤال«نظر شما درباره مالیات گرفتن از قراردادهای کاری سلبریتی‌ها چیست؟» با ثبت 7/83درصد، اعلام کردند که سلبریتی‌ها حتما باید مالیات پرداخت کنند و تنها 6/11درصد به این باور داشتند که سلبریتی‌ها باید از پرداخت مالیات معاف شوند.
آمارهای کلی چه می‌گویند؟
نگاهی به کل آمار به‌دست آمده از پاسخ مصاحبه‌شوندگان نشان می‌دهد که در موضوعات مربوط به تبلیغات، بحران و اخبار، اعتماد به سلبریتی‌ها جایگاه مثبتی ندارد.
نگاهی کلی نشان می‌دهد که حدود یک چهارم از مردم(3/24درصد) اصلا به سلبریتی‌ها اعتماد ندارند و همچنین در موضوعات ذکر شده 6/3درصد به سلبریتی‌های مشهور و 2درصد فقط به سلبریتی محبوب خود اعتماد دارند.
متوسط شاخص اعتماد زنان به سلبریتی‌ها بیشتر از مردان است.
با افزایش سن، اعتماد به سلبریتی‌ها کاهش پیدا می‌کند؛ متوسط شاخص اعتماد برای جوانان، میانسالان و سالمندان به‌ترتیب 7/4، 1/4و 6/3 است.
با افزایش سطح تحصیلات، اعتماد به سلبریتی‌ها کاهش پیدا می‌کند. متوسط شاخص اعتماد برای افراد با سطح تحصیلی زیردیپلم، دیپلم، دانشگاهی به‌ترتیب 5، 25/4و 7/3است.
روستاییان اعتماد بیشتری به سلبریتی‌ها دارند. متوسط شاخص اعتماد برای روستاییان، ساکنان شهرهای تابعه و ساکنان مراکز استان‌ها به‌ترتیب 4/9، 4/4و 3/75 است.
سلبریتی‌های داخل یا خارج از کشور؟
در میان سلبریتی‌های ایرانی که ساکن کشور و خارج از کشور هستند، مردم بیشتر به سمت داخلی‌ها تمایل دارند و این علاقه در آمار به‌دست آمده از سوی مرکز پژوهش‌ها نیز عیان است:
