راه ترقی - اقتصاد آنلاین / مشتریان اروپایی گاز روسیه اغلب قرارداد‌های بلند مدتی منعقد کرده‌اند که خروج از آن آسان نبوده است. در صورت خروج ناگهانی اروپایی‌ها از قرارداد‌های واردات گاز از روسیه این تغییر جهت می‌تواند پر هزینه باشد، زیرا انتظار می‌رود تا زمانی که جریان تازه‌ای از عرضه گاز از سوی کشور‌های صادر کننده مانند امریکا و قطر صورت نگیرد عرضه‌های موجود در بازار جهانی گاز دست کم برای یک سال دیگر محدود باقی بماند.
شبکه خبری "بلومبرگ" در گزارشی مبسوط با اشاره به این که سه سال پیش روسیه بزرگترین صادرکننده گاز طبیعی در جهان بود و کشور‌های اروپایی مشتری اصلی ان بودند و از مزایای انرژی ارزان قیمت وارداتی از روسی استفاده می‌کردند می‌نویسد:"این وضعیت با حمله تمام عیار روسیه علیه اوکراین به پایان رسید و اتکای شدید به گاز روسیه به عنوان اصلی‌ترین تامین کننده انرژی اروپا به مثابه تهدیدی برای امنیت اقتصادی و سیاسی قاره سبز تلقی شد.

ترس از این که پوتین تحویل گاز، زغال سنگ و نفت را قطع کند تا کشور‌های اروپایی را از آن طریق به دلیل حمایت از اوکراین مجازات کند، کشمکش شدیدی را در جستجوی منابع انرژی جایگزین در میان اروپایی‌ها ایجاد کرد. این تغییر با تحریم‌های غرب علیه مسکو با هدف کاهش بودجه ماشین جنگی پوتین رسمیت یافت.
رهبران اروپا امروز از انقلاب تامین انرژی استقبال می‌کنند. بسیاری از کشور‌های اروپایی وارد کننده گاز، نفت و زغال سنگ روسیه آن کشور را به نفع منابع جایگزین کنار گذاشتند. مصرف کنندگان راه‌هایی برای استفاده کمتر از انرژی پیدا کردند و تقاضا را کاهش دادند. در پایان، چراغ‌ها روشن ماندند و بیش‌تر کارخانه‌ها به زمزمه فعالیت ادامه دادند.
با این وجود، اروپایی‌ها در حال حاضر هزینه بیشتری برای انرژی خود می‌پردازند و برخی از صنایع تشنه انرژی بیشتر در تلاش هستند تا بتوانند در سطح جهانی رقابت کنند. واقعیت، اما آن است که روسیه یکی از مهم‌ترین تامین کنندگان انرژی برای اروپاست و تحقق هدف اتحادیه اروپا باری پایان دادن به اتکایش به سوخت‌های فسیلی روسیه تا سال 2027 دشوار به نظر می‌رسد" alt="راه ترقی" width="100%" />

"بلومبرگ" در ادامه با طرح این پرسش که اروپا چگونه تا این اندازه به انرژی روسیه وابسته شد می‌نویسد:"این روند از پنجاه سال پیش آغاز شد زمانی که اتحاد جماهیر شوروی برای توسعه میدان‌های گازی غول پیکر تازه کشف شده در سیبری در میانه تنش‌ها با چین و ایالات متحده به پول و تجهیزات نیاز داشت. آلمان غربی در آن زمان برای حمایت از بخش تولیدی خود که به سرعت در حال رشد بود در جستجوی انرژی ارزان قیمت برآمد. در نتیجه، اتحاد جماهیر شوروی و آلمان غربی در سال 1970 میلادی قراردادی را امضا کردند که به موجب آن کارخانه‌های آلمانی هزاران کیلومتر خط لوله برای انتقال گاز روسیه به اروپای غربی عرضه می‌کردند.
جریان انرژی در دهه‌های بعد به طور پیوسته افزایش یافت تا زمانی که آلمان ناگهان متوجه شد بیش از نیمی از گاز خود به همراه یک سوم کل نفت مورد نیازش را از روسیه خریداری می‌کند و به واردات انرژی از روسیه معتاد شده است. از همین رو و برای ترک اعتیاد در حوزه انرژی، آلمان و دیگر کشور‌های اروپایی در سالیان اخیر به انرژی بادی و خورشیدی روی آورده‌اند. با این وجود، گاز انتقال یافته از طریق لوله‌های روسیه کماکان به عنوان گزینه مناسب و مقرون به صرفه برای اروپا به خصوص در فصولی که خورشید نمی‌تابد و باد نمی‌وزد باقی مانده است".

تجارت روسیه و اروپا در حوزه انرژی کاهش یافته اما کماکان در جریان است
این شبکه خبری در ادامه با اشاره به این که آیا اروپا کماکان از منابع انرژی روسیه استفاده می‌کند یا خیر می‌نویسد:"بر اساس گزارش اندیشکده بروگل در بروکسل، واردات سوخت‌های فسیلی روسیه به اتحادیه اروپا در پایان سال 2023 حدود 1 میلیارد دلار در ماه بود که نسبت به بالاترین رقم 16 میلیارد دلاری در اوایل سال 2022 کاهش یافت. بخش عمده آن سوخت واردات گاز طبیعی بوده است.
بر اساس داده‌های کمیسیون اروپا، روسیه کماکان 15 درصد از کل واردات گاز اتحادیه اروپا در سال 2023 را پس از نروژ و ایالات متحده به ترتیب با 30 درصد و 19 درصد، و بالاتر از کشور‌های شمال آفریقا با 14 درصد به خود اختصاص داده است. بخش عمده‌ای از گاز روسیه از خطوط لوله عبوری از اوکراین و ترکیه وارد می‌شود. در میان بزرگترین خریداران آن گاز، اتریش، اسلواکی و مجارستان حضور دارند و اقتصادشان به شدت به سوخت وابسته است.
مصرف کنندگان بزرگ انرژی از جمله اسپانیا، فرانسه، بلژیک و هلند نیز کماکان گاز طبیعی مایع روسیه را با تانکر‌ها وارد می‌کنند. برخی از آن منابع در نهایت با سایر منابع گاز در شبکه خط لوله اروپا مخلوط می‌شود، بدان معنا که علیرغم تعهد آن کشور‌ها به اجتناب از واردات گاز روسیه این گاز احتمالا به آلمان می‌رود. شاید بپرسید چرا تمام قرارداد‌های گاز روسیه با کشور‌های اروپایی لغو نمی‌شود؟ پاسخ آن است که مشتریان اروپایی گاز روسیه اغلب قرارداد‌های سفت و سخت و بلند مدتی منعقد کرده اند که خروج از آن آسان نبوده است.
هم چنین، در صورت خروج ناگهانی اروپایی‌ها از قرارداد‌های واردات گاز از روسیه این تغییر جهت می‌تواند پر هزینه باشد، زیرا انتظار می‌رود تا زمانی که جریان تازه‌ای از عرضه گاز از سوی کشور‌های صادر کننده مانند امریکا و قطر صورت نگیرد عرضه‌های موجود در بازار جهانی گاز دست کم برای یک سال دیگر محدود باقی بماند. بخش خوبی از گاز موجود برای واردات به اروپا توسط کشور‌هایی جذب می‌شود که نیروگاه‌های زغال سنگ و نیروگاه‌های هسته‌ای خود را در سالیان اخیر تعطیل کرده اند.
خریداران کلیدی آن گاز از جمله اسلواکی و مجارستان اعلام کرده اند که به دنبال منابع جایگزین گاز روسیه هستند. با این وجود، واقعیت آن است که صنایع در چنین کشور‌هایی برای استفاده از انرژی شرق ساخته شده اند و اگر آن کشور‌ها گاز غیر روسی را که در پایانه‌های جدید گاز مایع که در اروپا تولید می‌شوند را خریداری کنند باید هزینه بیش تری بپردازند. شرکت‌های بزرگ آن کشور‌ها برای توافقی که اجازه ادامه ترانزیت گاز از طریق اوکراین را در سال 2025، پس از انقضای قرارداد فعلی بین مسکو و کی یف خواهد داد فشار می‌آورند.
مذاکرات در این باره برای چندین ماه ادامه داشته و اخیرا تعداد خریداران افزایش یافته و بحث‌ها بر سر آن شدت گرفته است. در حال حاضر، هیچ ممنوعیتی در سراسر اروپا برای گاز روسیه وجود ندارد، اگرچه برخی از کشور‌ها مانند بریتانیا، آلمان و کشور‌های بالتیک تصمیم گرفتند واردات این سوخت را متوقف کنند. برخی از بزرگترین و قدیمی‌ترین مشتریان گازپروم غول گاز دولتی روسیه از جمله شرکت آلمانی "یونیپر" و شرکت انرژی اتریشی او ام وی قرارداد‌های خود را فسخ کرده اند. سایر شرکت‌های بزرگ اروپایی هنوز سرمایه گذاری‌های طولانی مدتی در انرژی روسیه دارند و تمایلی به کنار گذاشتن آن ندارند.
از جمله آن شرکت‌ها می‌توان به شرکت فرانسوی توتال اشاره کرد که کماکان سهامدار پروژه غول پیکر گاز طبیعی مایع "یامال" در قطب شمال روسیه است. هم چنین، شرکت گاز اسپانیایی "ناتورژی" قراردادی 20 ساله برای خرید سوخت مایع از یامال تا سال 2038 را امضا کرده است".
"بلومبرگ" با اشاره به راه‌های دیگر تداوم جریان انرژی روسیه به اروپا می‌نویسد:"واردات از خط لوله نفت خام روسیه و تحویل زمینی برخی فرآورده‌های نفتی غیرمجاز آن کشور هر چند در حجم بسیار کم‌تر در مقایسه با گذشته ادامه یافته است. هنوز هیچ ممنوعیتی برای فرآورده‌های نفتی تولید شده در پالایشگاه‌های خارج از اروپا با استفاده از نفت روسیه، مانند پالایشگاه‌های ترکیه وجود ندارد.
بر اساس گزارش "گلوبال ویتنس" فروش از این پالایشگاه‌ها به اتحادیه اروپا حدود 1.1 میلیارد یورو (1.2 میلیارد دلار) درآمد مالیاتی برای روسیه در سال 2023 به همراه داشته است. این احتمال وجود دارد که مقداری از نفت خام روسیه پس از خرید توسط واسطه‌هایی در کشور‌های دیگر و مخلوط شدن با عرضه انرژی از کشور‌های دیگر به عنوان مبداء راه خود را به اروپا پیدا کند. ردیابی نفت خام و گاز طبیعی مایع روسیه به مقصد از زمانی که مسکو یک "ناوگان سایه" نفتکش بزرگ را برای دور زدن تاثیر تحریم‌های بین المللی مستقر کرد، دشوارتر شده است.
بخشی از آن ناوگان سایه توسط بریتانیا، اتحادیه اروپا و متحدان آنان تحریم شده اند. با این وجود، نظارت بر فروش انرژی روسیه به دیگر نقاط جهان کار دشواری است. در چنین وضعیتی روسیه کم‌تر از 10 درصد از مصرف گاز اروپا را در سال 2023 به خود اختصاص داده است که نسبت به قبل از سال 2022 بیش از یک سوم کاهش یافته است. نروژ به عنوان بزرگترین تامین کننده گاز در اروپا جای روسیه را گرفته است. هم چنین، ایالات متحده به کمک تاسیسات تازه ساخته شده برای تخلیه گاز طبیعی مایع از کشور‌های صادرکننده گاز جایگزین به بزرگترین تامین کننده سوخت اروپا تبدیل شده است.
علاوه بر این، اروپا سوخت‌های فسیلی کمتری مصرف می‌کند، تا حدی به این دلیل که برخی از صنایعی که با هزینه بالای انرژی دست و پنجه نرم می‌کنند میزان تولید خود را کاهش داده یا به سوی تولید کالا‌های با مصرف انرژی کم‌تر حرکت کرده اند. در این میان، صرفه جویی در انرژی و نصب بی سابقه تجهیزات برای استفاده از انرژی‌های تحدیدپذیر نیز در اروپا افزایش یافته است. در واقع، بحران سال 2022، دولت اروپایی‌های را مصمم‌تر ساخت تا به سرعت به سمت پذیرش انرژی پاک‌تر حرکت کنند. در نتیجه دنباله روی از این رویه، تولید برق، گاز و زغال سنگ به میزان بی سابقه‌ای کاهش یافته است. از جمله تغییرات ایجاد شده آن بود که در سال 2023 میلادی باد برای نخستین بار انرژی بیش تری در مقایسه با گاز تولید کرد. هم چنین، براساس گزارش‌های تقاضای گاز از سوی کشور‌های اروپایی در بازه زمانی ژانویه تا آگوست آن سال 20 درصد کم‌تر از میانگین تقاضای گاز اروپا در دوره پیش از بحران بود". 

روسیه کماکان در زمره اصلی ترین تامین کنندگان گاز اروپا قرار دارد
"بلومبرگ" در بخش پایانی گزارش خود به طرح این پرسش که کشور‌های اروپایی چگونه با افزایش قیمت حامل‌های انرژی کنار آمده‌اند و در این باره می‌نویسد: "قیمت حامل‌های انرژی در سال 2022 در مقاطعی بیش از 20 برابر در مقایسه با سال‌های پیش از آن افزایش یافت. برخی از کارخانه‌های اروپایی مجبور به تعطیلی یا کاهش تولید شدند و بسیاری از کسب و کار‌های کوچک تعطیل شدند. قیمت انرژی از آن زمان به این سو کاهش یافته، اما کماکان در میزانی بالاتر از سطح پیش از بحران باقی مانده و همین امر سبب می‌شود تا صنایع تشنه انرژی اروپا از قابلیت رقابت کمتری برخوردار باشند.
انرژی پرهزینه یکی از دلایلی است که شرکت‌هایی مانند فولکس واگن با مشکل مواجه هستند. خانوار‌های اروپایی که از افزایش قبوض انرژی رنج می‌برند راه‌هایی برای کاهش مصرف خود پیدا کرده اند. با این وجود، برای بسیاری از آنان هزینه اضافی باعث دشوار شدن شرایط زندگی می‌شود. طبق گزارش کمیسیون اروپا، تقریباً 11 درصد از شهروندان اتحادیه اروپا در سال 2023 نتوانستند خانه‌های خود را به اندازه کافی گرم نگه دارند".