راه ترقی - روزنامه سازندگی /متن پیش رو در سازندگی منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
نزدیک به 20هزار نفر در نامه‌ای به رئیس‌جمهور خواستار برکناری “ستار هاشمی”، وزیر ارتباطات به دلیل ناتوانی در رفع فیلترینگ شدند. آیا “پزشکیان” او را برکنار خواهد کرد؟ “سازندگی” به بررسی این موضوع پرداخته است
فائزه مومنی| حدود 20 هزار نفر خواستار برکناری ستار هاشمی، وزیر ارتباطات به دلیل عدم رفع فیلترینگ شدند. در این نامه که خطاب به رئیس‌جمهور نوشته شده، آمده است: «پس از گذشت 4 ماه از رای اعتماد مجلس به کابینه، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت شما، آقای سیدستار هاشمی نه تنها نتوانسته فیلترینگ را برچیند بلکه حتی رفع فیلتر را آغاز نکرده است. از سوی دیگر، قول‌هایی که مبنی بر رفع فیلتر در ماه‌های گذشته داده شده بود، هیچ کدام عملی نشد». در این نامه آمده است که «ما جزو افرادی بودیم که با توجه به خطراتی که کشور را تهدید می‌کرد و قول‌هایی که شما ازجمله در رفع فیلتر داده بودید، مردم را تشویق به رای دادن به شما کردیم. اکنون برای مطالبه حق مردم برای رفع فیلتر که زندگی اقتصادی و ارتباطات آنها را با چالش جدی مواجه کرده و مردم را از این حق خود محروم کرده است همچنین باعث رونق گرفتن بازار فیلترشکن‌ها شده که نه تنها مخل امنیت کشورند بلکه موجب درآمد بسیار بزرگی برای برخی از افراد خاص و متصل به برخی نهادها شده است. از شما می‌خواهیم با احترام به قولی که داده‌اید، در اولین قدم وزیر ارتباطات را برکنار کرده و فردی را منصوب کنید که برنامه سیاسی مشخصی برای رفع فیلترینگ داشته باشد.
بسیاری از مردم تصور می‌کنند وزیر فعلی هیچ‌گونه برنامه‌ای برای رفع فیلترینگ ندارد و بیشتر دنبال روزمرگی است. همچنین شما اختیاری در زمینه اقدام در حوزه شورای عالی فضای مجازی ندارید». آقامیری تاکید کرده که «با این اقدام، امضاکنندگان این کارزار مطمئن می‌شوند که شما در تعهدی که داده‌اید، صادق و راسخ هستید و فرصتی پیدا خواهید کرد برای حل این گره‌ای که نیاز به یک برنامه سیاسی مشخص از سوی وزیر ارتباطات دارد».
با این حال برخلاف ناهمراهی وزیر ارتباطات سیدرضا عاملی، عضو شورای عالی فضای مجازی در مناظره با ابوالحسین فیروزآبادی، دبیر سابق این شورا در شیوه صداوسیما اعلام کرد که «مساله فیلترینگ ممکن است در جلسه این هفته شورای عالی فضای مجازی به نتیجه برسد». این جلسه فردا برگزار خواهد شد. در این شرایط وزیر ارتباطات اما هنوز به گفته محمد مهاجری، برادر وزیر سابق ارتباطات که از مخالفان رفع فیلتر بود را هنوز برکنار نکرده و او یکی از افراد قدرتمند در این وزارت‌خانه است.
ساز ناکوک وزیر ارتباطات
همزمان بررسی‌ها نشان می‌دهد که ستار هاشمی، گویی تنها وزیری است که اراده جدی برای رفع فیلترینگ ندارد و مابقی اعضای کابینه پزشکیان به طور جد پیگیر رفع فیلتر هستند. عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد چندی پیش گفته بود که «استفاده 80 درصد مردم کشور از فیلترشکن و تشکیل بازار سیاه در پهنه اقتصاد کشور تحت عنوان فیلترشکن فروشی که بنا بر برخی گزارش‌ها با اقتصاد رسمی ارتباطات کشور برابری دارد! خسارت ده‌ها هزار میلیارد تومانی کسب‌وکارهای اینترنتی و گره خوردن معیشت و درآمد و خدمات گروه‌های عمده‌ای از مردم به بسترهای شبکه‌های اجتماعی، آسیب جدی فیلترینگ به امنیت اقتصاد دیجیتال و در معرض خطر قرار گرفتن شبکه اینترنت کشور و تحدید آزادی‌های مشروع مردم و جامعه، تاثیر منفی در روند پیشرفت و توسعه کشور دارد».
با این حال ستار هاشمی، وزیر ارتباطات در آخرین اظهار نظرهایش در پاسخ به پرسشی درباره برداشته شدن پلکانی فیلترینگ، گفته که «این یکی از بحث‌هایی است که مورد بررسی قرار گرفته و شاید یک روال این‌گونه باشد که فیلترینگ به صورت گام‌به‌گام برداشته شود. طرح‌های متعددی توسط اعضای مختلف مطرح شده و باید رویکردهای دبیر محترم را جمع‌بندی کنیم. روز گذشته با ایشان صحبت می‌کردیم، ان‌شاالله ایشان مباحث را جمع کنند و امیدواریم که جلسه شورای عالی در آینده نزدیک برگزار شود».
غلامحسین کرباسچی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب با انتشار یادداشتی در شبکه اجتماعی ایکس به اظهارات وزیر ارتباطات واکنش نشان داد و نوشت: «وزیر ارتباطات شاید فیلترینگ به صورت گام به گام برداشته شود» شاید هم نشود؟ ممنون از اطلاع‌رسانی و این همه شفافیت. فعالان فضای مجازی نیز واکنش تندی نسبت به این اظهارنظر نشان دادند، آنها معتقدند که طرح رفع فیلترینگ به صورت گام‌به‌گام در واقع ادامه‌دار شدن بی‌نتیجه جنجال‌ها بر سر رفع فیلترینگ تا پایان دوره است.
بدون پیچیدگی!
همچنین وزیر ارتباطات و برخی از نزدیکان به دولت مدعی‌اند که رفع فیلتر نیاز به ایجاد زیرساخت دارد به طوری که ستار هاشمی گفته که «ما وضعیت موجود را مناسب نمی‌دانیم اما اینکه چه باید کنیم، پیچیدگی‌های رویکردی دارد و روی آن صحبت می‌کنیم».
با این حال سعید سوزنگر، کارشناس اینترنت معتقد است که فیلترینگ نیاز به ابزار دارد و برای رفع فیلتر نیازی به فعالیت زیرساختی نیست. در نتیجه ادعای نزدیکان دولت مبنی بر زمانبر بودن رفع فیلتر از اساس اشتباه است. او می‌گوید: «صحبت‌هایی که درباره سخت بودن رفع فیلترینگ می‌شود کاملاً اشتباه است. ایجاد فیلترینگ تجهیزات و زیرساخت می‌خواهد. باید در مسیر ترافیک درست شبکه، ابزار‌هایی را تعریف کنند که بتواند پردازش کند و فیلترینگ را انجام دهد. رفع فیلترینگ فقط باید مسیر را تغییر دهد و این سخت‌افزار‌ها جمع‌آوری شود. مساله فیلترینگ سربار زیادی به شبکه تحمیل می‌کند. شما زمانی که یک بسته را در حالت عادی ارسال می‌کنید، این بسته ممکن است 100 کیلوبایت حجم داشته باشد اما با وی.پی.ان 200 کیلوبایت می‌شود. ما در شرایط فعلی بیشتر از حالتی که فیلترینگ نبود، منابع را مصرف می‌کنیم و جمع‌آوری فیلترینگ استفاده از منابع را کاهش می‌دهد. همین میزان پهنای باندی که برای فیلترینگ مصرف می‌شود اگر به شبکه برگردد، کیفیت و سرعت و پایداری به شدت افزایش پیدا می‌کند».
او معتقد است که فیلترینگ و قطع اینترنت با ابزار چینی اما دانش بومی‌سازی شده در ایران صورت گرفت و حالا ایران دارای فیلترینگی پیچیده‌تر از چین است. او می‌گوید: «در آبان 98 اگر از دسترس خارج شدن اینترنت را داشتیم، حاکمان ما به این نتیجه رسیدند که دوباره این هزینه را در 1401 ندهند. هزینه‌های بسیار زیادی نیز برای این کار در شرکت‌های داخلی و خارجی انجام شد و با کمک چین، سیستم‌هایی پیاده‌سازی شد. دولت سعی کرد، اختلالات حداکثری با فناوری چینی ایجاد کند اما ریسک اینکه دوباره کشور ما یک خاموشی کامل را تجربه کند، نپذیرفتند. بحث دانش فنی قطع اینترنت در کشور ما اصلاً وجود نداشت، بعد با کمک ابزار‌های چینی، دانش مفصلی در این حوزه شکل گرفت. فیلترینگی که امروز داریم هم برپایه تجهیزات چینی و بومی‌سازی شده است. بخشی از زیرساخت فیلترینگ وارد شده و آن را یاد گرفته‌ایم. ما فیلترینگی را تجربه می‌کنیم که از چین قوی‌تر است. فیلترینگ با این مدل بسیار پیچیده‌تر از کشور‌ها دیگر است».
سوزنگر معتقد است که رفع تمامی مسیر‌های فیلتر شده اینترنت در ایران، نهایتاً یک هفته طول می‌کشد و ادامه این روند نیز تنها منجر به هزینه بیشتر برای دولت خواهد شد. او می‌گوید: «از لحاظ فنی رفع فیلترینگ فعلی نهایتاً 3 روز طول می‌کشد. این کار برای دولت در حد این است که مسیر ترافیک را دور بزنند و کار پیچیده‌ای نیست و برداشتن کل فیلترینگ اینترنت یک هفته طول می‌کشد. این کار باعث کاهش هزینه‌های دولت خواهد شد. دولت هزینه‌های بسیار زیادی برای فیلترینگ پرداخت می‌کند. هرچه پروتکل‌ها بیشتر استفاده می‌شوند، آدم‌های بزرگی مثل یوسف قبادی و دیگر دوستان، راه‌های جدیدی را ایجاد می‌کنند و یک دزدوپلیس دائمی شکل می‌گیرد. مشکل اساسی کاسبان فیلترینگ هستند که این هزینه‌ها برایشان مهم نیست. مساله بزرگ‌تر این است که سیستم فیلترینگ به تنهایی یک مسیر درآمدی گسترده برای عده‌ای شده است».
زمان عمل به وعده
وعده‌های انتخاباتی و اظهارنظرهایی که در ماه‌های اخیر از سوی مقامات دولت چهاردهم مطرح شد، حضور مسعود پزشکیان و تیمش در زمین بازی فیلترینگ را برای کاربران شبکه‌های اجتماعی، کارشناسان و مردم امیدوارکننده کرد؛ مسعود پزشکیان بارها از وضعیت فعلی فیلترینگ انتقاد کرده بود و حتی آن را بسترسازی برای مهاجرت نیروها و مغزهای کشور توصیف کرده بود. وی حتی در یکی از سخنرانی‌های انتخاباتی خود به این موضوع اشاره کرده بود که امروز فیلترینگ راه‌حل رفع مشکلات نیست و دولتمردان باید صدای مظلومان باشند و برای تغییر تلاش کنند.
پزشکیان حتی در صحبت‌های خود به آسیب‌هایی که فیلترینگ به همراه داشته نیز اشاره کرده است؛ بنا بر گفته مسعود پزشکیان، فیلترینگی که به راه افتاده است، منجر شده که بسیاری از شغل‌ها از دست بروند و خیلی از کسانی که از این طریق امرار و معاش می‌کنند، زندگی‌شان به هم ریخته است و حتی با صراحت عنوان کرده که همه ما مخالف فیلترینگ و موافق برخورد کرامت‌گونه با زنان در جامعه هستیم.
رئیس‌جمهوری همچنین پیش از این اظهار کرده بود که روی کار آمدن آنها برای مقابله با حامیان فیلترینگ و کاسبان تحریم و کسانی که راه آزادی را مسدود کردند، بوده است و حتی در یکی از مناظرات انتخابی خود اظهار کرده بود که بساط فیلترینگ برچیده خواهد شد.
![]()