چاپ

راه ترقی - همشهری آنلاین / درس‌خواندن و رفتن به دانشگاه پای ثابت مهم‌ترین تصمیم نسل جوان است و بسیاری با این امید راهی دانشگاه می‌شوند که بتوانند شغلی مناسب و پردرآمد به‌دست بیاورند. رسیدن به این خواسته چندان راحت نیست و کم نیست فارغ‌التحصیلانی که پس از عبور از میز و نیمکت‌های دانشگاه، جایی میان آمارهای اشتغال ندارند.
دلیل بیکاری افراد تحصیل‌کرده، موضوعی است که دستمایه پژوهش‌های مختلف قرار گرفته است. سعید عیسی‌زاده، دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه بوعلی سینا و یکی از همکارانش از همین دانشگاه با همراهی مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی این موضوع را مورد بررسی قرار داده‌اند.
براساس آمار ارائه‌شده توسط سازمان امور استخدامی کشور1402تعداد کل کارکنان دولت 2میلیون و 246هزار و 397نفر هستند که 82درصد از آنان تحصیلات دانشگاهی دارند.
نرخ با سوادی بالاتر از اشتغال
بیکاری، به‌ویژه میان جوانان، یکی از چالش‌های جدی اقتصاد کشور است. پژوهش جدیدی به بررسی تأثیر سطح تحصیلات و نوع آموزش بر مدت بیکاری افرادی که به‌تازگی وارد بازار کار می‌شوند، پرداخته است. در این تحقیق تلاش شده است تا عوامل تأثیرگذار بر این موضوع مهم شناسایی شوند.
براساس گزارش‌های رسمی، نرخ باسوادی در ایران از سال 1365 تا 1395 به‌طور قابل‌توجهی افزایش یافته است اما مسئله بیکاری همچنان به‌ویژه میان جوانان پابرجاست. نبود فرصت‌های شغلی متناسب با سطح تحصیلات، ضعف در آموزش مهارت‌های شغلی و تطابق نداشتن نظام آموزشی با نیازهای بازار کار، ازجمله عواملی هستند که طول مدت بیکاری را برای افراد تازه‌وارد به بازار کار افزایش داده‌اند.
در واقع آگاهی از انتخاب رشته دانشگاهی و توجه به دورنمای اشتغال نکاتی هستند که می‌تواند آینده شغلی جوانان را رقم بزند؛ موضوعی که نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان نشان می‌دهد در تمام این سال‌ها چندان از سوی علاقه‌مندان به تحصیل دانشگاهی مورد توجه قرار نگرفته است.
چه کسانی کمتر بیکار می‌مانند؟
واقعیت این است که برخی رشته‌ها، دورنمای شغلی بهتری دارند و می‌توانند روند ورود افراد به بازار کار را آسان‌تر کنند؛ موضوعی که از سوی سعید عیسی‌زاده، دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه بوعلی‌سینا و یکی از همکارانش از همین دانشگاه با همراهی مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی مورد بررسی قرار گرفته است. این محققان با تمرکز بر اثر آموزش بر بیکاری، مطالعه‌ای جامع را طراحی و اجرا کرده‌اند تا نشان دهند چگونه تحصیلات می‌تواند مدت بیکاری را تحت‌تأثیر قرار دهد.
یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد افرادی که تحصیلات کمتری دارند، سریع‌تر از دیگران وارد بازار کار می‌شوند. به‌عنوان مثال، افراد دارای مدرک دیپلم یا پایین‌تر، شانس بیشتری برای یافتن شغل نسبت به دارندگان مدارک دانشگاهی دارند.
1-دارنده مدرک کارشناسی، نسبت به همه گروه‌های تحصیلی دیگر برای پیداکردن شغل، شانس کمتری دارد.
2-شانس شاغل‌شدن تازه واردها به بازار کار با سطح تحصیلات فوق‌دیپلم و لیسانس نسبت به گروه زیر دیپلم و بی‌سواد 43درصد کمتر است.
3-شانس شاغل‌شدن افراد با مدرک فوق‌لیسانس، دکتری و فوق‌دکتری نسبت به گروه پایه 29درصد بیشتر است.
رشته‌های تحصیلی با شانس بیشتر
پژوهشی که در بالا از آن صحبت کردیم، بخشی هم به موضوع بقای بیکاری میان فارغ‌التحصیلان رشته‌های مختلف اختصاص داده است تا نشان دهد کدام یک از دانشجویان زمان بیشتری را بیکار مانده‌اند و یافتن کار برایشان به یک معادله پیچیده تبدیل شده است.
کلیت این پژوهش حرفی را می‌زند که شاید خیلی از ما شنیده باشیم «تازه‌واردهای بازار کار در گروه‌ تحصیلی مهندسی، ساخت و تولید نسبت به افراد مشابه در رشته‌های تحصیلی علوم‌اجتماعی، روزنامه‌نگاری، اطلاع‌رسانی، علوم تجربی، ریاضی، هنر و علوم انسانی» مدت زمان کمتری بیکار مانده‌اند. این تفاوت‌ها نشان می‌دهند که نوع آموزش و رشته تحصیلی می‌تواند تأثیر مستقیمی بر طول مدت بیکاری داشته باشد.