راه ترقی - همشهری / «این‌بار شما شهردار باشید» عنوان یادداشت روز در روزنامه همشهری به قلم علیرضا زاکانی است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
1-در نوشته روزنامه یکشنبه هفته قبل ذکرشد که درک صحیح پویایی و تحول - که بخشی از زندگی نوین و امروزی همه ماست - لازمه هر نوع تفکر بلندمدت، سیاستگذاری و برنامه‌ریزی برای تحول در شهر است و چنین رویکردی به تحول به 3ویژگی مهم، هم از سوی شهروندان و هم از سوی مدیریت شهری، نیاز دارد: اراده برای نوآوری، شناخت درست تحول مورد نیاز و شجاعت برای عمل و اقدام. مدیریت شهری تلاش دارد چشم‌انداز، اصول، راهبردها و برنامه‌های موردنظر را با «حاکمیت نگاه مدیریتی مشارکت‌محور و تکیه بر توانمندی‌های ذینفعان شهر تهران، به‌ویژه شهروندان تهرانی» با ایجاد 4تحول «درون‌زا؛ سخت‌افزاری و کالبدی؛ فناورانه و دانش‌بنیان؛ و نرم‌افزاری و روحی» پیش برد و زمینه دستیابی به «مدیریت شهری الگو، شهر الگو، شهر هوشمند و شهروند الگو» را فراهم کند. نخستین تحول از 4تحول همگرا و بر محور عدالت شهری، مدیریت شهری الگو است که شکل زیر این ترتیب را نشان می‌دهد:
2- تحول درون‌زای شهرداری با هدف دستیابی به «مدیریت شهری الگو» بر پایه این باور شکل گرفته که اولا شهر اسلامی‌ایرانی باید مظهر تجلی «مردم‌سالاری دینی» باشد و ثانیا سرمایه انسانی در شهرداری تهران و در همه زیرمجموعه‌های ستادی و صفی آن «مسئولیت‌پذیر، نوآور و تحول‌خواه» است و این سرمایه خدوم، صادقانه و صمیمانه تمام توان و تلاش خود را برای خدمتگزاری به شهروندان به کار می‌گیرد تا بتواند مشارکت و همراهی آنها را در تولید فکر و ایده برای تحول تا همگامی در اجرای تحول جلب کند و با این شیوه هم سازمان شهرداری را ارتقا دهد و هم با «مردم‌سالاری دینی در مدیریت شهری» رضایت ولی‌نعمتان خود یعنی شهروندان را به‌دست آورد. برنامه‌هایی مانند طرح «من شهردارم» نمونه‌هایی از همین رویکرد به‌عنوان شیوه جدیدی از مدیریت مشارکتی هستند که سبب شده‌اند شهروندان پروژه‌های منتخب خود را از میان هزاران ایده و پروژه کارشناسی‌شده مورد نیاز در حوزه‌های ترافیکی، عمرانی، خدمات شهری، اجتماعی، فرهنگی و ورزشی که بخشی از آنها را خود پیشنهاد کرده بودند، تعیین و برای اجرا به شهرداری ابلاغ کنند. خوشبختانه این طرح فراگیر که تاکنون 2مرحله اجرای موفق را پشت سر گذاشته، موفق شد به‌عنوان ابتکار تهران در رویداد جایزه جهانی نوآوری2024 مسکو نیز برگزیده شود و به دیده‌شدن «تهران دوست‌داشتنی» در سطح شهرهای بزرگ جهان کمک کند.
3- تحول درون‌زای شهرداری تلاش دارد مدیریت شهری در تهران را از یک نهاد صرفا خدماتی به یک «نهاد خدمتگزار اجتماعی» ارتقا دهد که آرمان و کار‌ویژه خود را ارائه خدمات همه‌جانبه، فراگیر و عادلانه به شهروندانش می‌داند. اصل100 قانون اساسی نیز انتظارات بالایی را برای پیشبرد سریع برنامه‌های اجتماعی، اقتصادی، عمرانی، بهداشتی، فرهنگی، آموزشی و سایر امور رفاهی از طریق همکاری مردم با توجه به مقتضیات محلی اداره امور خواستار شده و دستیابی به این مهم نیازمند مدیریت واحد شهری است. برای تحقق این هدف لازم است این نهاد کیفیت سرمایه انسانی خود را تقویت کند، جوانگرایی جدی داشته باشد، شایسته‌سالار و متکی به تعهد، تخصص و توانمندی کارکنانش باشد، نظام آموزش و توانمندسازی مطلوبی را برای مجموعه کارکنانش به کار گیرد و تامین نیازهای مادی و معنوی آنها را در اولویت کاری خویش قرار دهد، برنامه‌ریزی جامع و هدفمند شهر را با تکیه بر نخبگان و صاحب‌نظران مبتنی بر اندیشه‌ورزی انجام دهد، منابع مالی شهر را با تکیه بر انضباط مالی، مولدسازی و تقویت مشارکت ذینفعان پایدار کند.
همچنین فرایندهای کاری و خدماتی خود را اصلاح و شفاف کند، با شناسایی گلوگاه‌های فساد و رفع آنها سلامت اداری را در شهر ارتقا بخشد، بهره‌گیری حداکثری از فناوری‌های نوین و هوشمندسازی به‌عنوان ضرورتی انکارناپذیر برای خدمتگزاری شایسته در شهر را مدنظر قرار دهد و با قبول همه مسئولیت‌های شهر، کار خود را به بهترین وجه انجام دهد و پاسخگو باشد و به سایر مراکز مسئولیت هم مشتاقانه کمک کند تا در انجام وظایف خود موفق و سربلند باشند، تا درنهایت اسباب رضایتمندی شهروندان عزیز تهرانی و مهمانان ایشان از سراسر کشور و فرای مرزهای جغرافیایی فراهم آید. مدیریت شهری با اجرای هم‌افزایی این برنامه‌ها و با حاکمیت مدیریت جهادی، توانا و پاسخگو امیدوار است خود را به جایگاه تحولی «مدیریت شهری الگو» برساند و چشم‌انداز کلانشهر الگوی جهان اسلام و یکی از 3شهر مهم و برتر منطقه آسیای جنوب‌غربی را محقق کند.
![]()
4-یکی از راهبردهای اساسی در مسیر دستیابی به تحولِ مدیریت شهری الگو، «مدیریت مشارکتی» است، البته مشارکت حقیقی، مؤثر و حداکثری همه شهروندان به‌ویژه نخبگان در اداره شهر و تکیه بر تجربیات انباشته و دانش متراکم آحاد مردم در مناطق، نواحی و محلات مختلف شهر تهران. این سطح از مشارکت مردم در شهر، راهبرد «مردمی‌سازی» را هم به کار می‌گیرد تا زمینه‌ساز مشارکت عمومی مردم برای بهبود «حکمرانی مردم‌بنیان» و کارآمدی شهرداری به‌عنوان نهاد خدمتگزار اجتماعی باشد. بدیهی است دستیابی به این هدف نیازمند افزایش وفاق و تقویت سرمایه اجتماعی مدیریت شهری در میان شهروندان است و به همین‌خاطر طرح‌هایی مانند «من شهردارم»، «ایده‌های مردمی برای گردشگری شهر تهران»، رویداد ورزشی «قهرمان شهر»، رویداد «جایزه جهانی تهران؛ شهر شعر» و ده‌ها طرح مشابه دیگر به‌ویژه با تشکیل ستاد مؤثران و نخبگان محلات برای رشد و پویایی محلات 353گانه تهران، از این جهت نیز راهی به‌سوی تقویت مشارکت مردم و مردمی‌سازی پایتخت به شمار می‌آیند.
5-برای نمایش ملموس و عینی رویکرد حکمرانی مردم‌بنیان و مردمی‌سازی اداره پایتخت، اندکی توجه بیشتر به طرح «من شهردارم» می‌تواند گویا و مفید باشد. این طرح که در دور نخست خود در سال1401 موفق به جذب مشارکت 346هزار شهروند تهرانی برای انتخاب مردمی 1364پروژه شد، موجب گردید مدیریت شهری با افتخار، وظیفه تأمین منابع مالی 4هزارمیلیارد تومانی این پروژه‌ها را تقبل و آنها را اجرا کند. موفقیت طرح «من شهردارم» در دوره دوم (1402) میزان اعتماد عمومی شهروندان تهرانی را افزایش داد و با مشارکت بیش از یک‌میلیون‌و350هزار نفر، حدود 3000پروژه با آرای مردمی، انتخاب و با اعتبار 7.1هزارمیلیارد تومان وارد مرحله اجرا شد که تاکنون عمده پروژه‌های آن به پایان رسیده است. دوره سوم طرح «من شهردارم» نیز از آبان‌ماه سال‌جاری با دریافت و ثبت ایده‌های مردمی آغاز شده است. این دوره با مشارکت بالای 2میلیون شهروند تهرانی و انتخاب پروژه‌های مورد نظر از موارد کارشناسی‌شده مورد نیاز شهر و روند روبه‌رشد اعتماد و مشارکت شهروندان، به نمادی از اثربخشی و کارآمدی خدمت صادقانه و مخلصانه خدمتگزاران مردم در شهرداری تهران تبدیل شده‌است، و مؤیدی خواهد بود بر اهمیت «مدیریت شهری الگو» مبتنی بر مدیریت مشارکتی، مردم‌سالاری دینی در شهر، حکمرانی مردم‌بنیان و مردمی‌سازی پایتخت؛ ان‌شاءالله.