چاپ

راه ترقی - مهر / اگر بخواهیم به اهمیت سینمای کوتاه در سینما اشاره کنیم باید چند نکته را ذکر کرد؛ سینمای کوتاه فرصتی برای آزمایش سبک‌ها و تکنیک‌های جدید است، نکته‌ای که هر فیلمسازی در مسیر کارش باید آن را تجربه کند. این سینما به فیلمسازان این امکان را می‌دهد تا ایده‌ها و داستان‌های خلاقانه را در یک قالب مختصر بیان کنند که همین ویژگی سبب می‌شود در دنیای پرشتاب امروزه، مخاطبان را به خود جذب کنند. بسیاری از فیلم‌های کوتاه به مسائل اجتماعی، فرهنگی و انسانی پرداخته و می‌توانند پیام‌های عمیق و تاثیرگذاری را منتقل کنند، این نوع سینما می‌تواند ابزاری برای آگاهی‌بخشی و انتقاد اجتماعی باشد. همچنین، به دلیل محدود بودن زمان و تمرکز بر داستان، فیلم‌های کوتاه قادر هستند ارتباط عاطفی قوی‌تری با مخاطب برقرار کنند و تاثیر عمیق‌تری بگذارند. سینمای کوتاه به دلیل این ویژگی‌ها نه تنها به رشد و پویایی سینما کمک می‌کند بلکه به تبادل ایده‌ها و فرهنگ‌ها نیز یاری می‌رساند.
بسیاری از جشنواره‌های بین‌المللی معتبر سینمایی، بخش‌های ویژه‌ای برای فیلم‌های کوتاه دارند که به ترویج تجربه‌های سینمایی جدید کمک می‌کند. جشنواره فیلم فجر که چهل و سومین دوره آن را سپری می‌کنیم، هر ساله رویکردی جدید نسبت به حضور سینمای کوتاه و مستند اتخاذ می‌کند که اغلب این 2 عرصه سینمایی را به حاشیه می‌برد، موردی که ممکن است اگر نظم و نظام پیدا کند، به استانداردهای بین‌المللی شدن جشنواره فجر بی انجامد. البته امسال به دلیل تفکیک بخش ملی و جهانی جشنواره فیلم فجر، می‌توان خوش‌بین بود که شاهد حضور پررنگ‌تر سینمای کوتاه و مستند که اساس و پایه سینما به حساب می‌آیند، در جشنواره جهانی فیلم فجر باشیم اما از نادیده گرفتن این 2 عرصه مهم سینمایی توسط مدیران و برنامه‌ریزان «فیلم فجر» نمی‌توان فاکتور گرفت که همچون بچه‌ای سرراهی به آنها نگریسته می‌شود و هر دوره تصمیماتی جدیدی برای اداره امور آنها در نظر گرفته می‌شود!
در این ارتباط می‌توان به چند نکته اشاره کرد؛ ابتدا، در حالی که سانس‌های نمایش فیلم‌های بلند در کاخ جشنواره به صورت ماراتنی 12 ساعته برای خبرنگاران و منتقدان برنامه‌ریزی شده اما در این سانس‌ها، زمانی برای نمایش فیلم‌های کوتاه و مستند که تعداد آنها 57 فیلم است، دیده نشده است.
هرچند ممکن است برخی تصمیم حذف نمایش فیلم‌های کوتاه و مستند در برج میلاد را به دلایل مختلف، موجه برشمرند اما حضور 55 فیلمسازی که آنها هم جزئی از صنعت سینما هستند و باید در گعده‌های سینمایی (همچون جشنواره فیلم کوتاه تهران و سینماحقیقت) حضور داشته باشند، انتظار زیادی نیست. اینها جوانانی مستعد هستند که اتفاقاً فیلم‌هایشان از عمق و ساختاری درخور برخوردار است و این حضور در رویدادهای پرشور سینمایی همچون فجر، می‌تواند اتصال آنها به سینمای بلند را تسهیل کند.
همچنین، یکی از توجیهاتی که مدیران جشنواره فجر هر سال بر آن تاکید می‌کنند، این است که فیلم‌های کوتاه و مستند قبلاً در جشنواره‌های فیلم کوتاه تهران و «سینماحقیقت» به نمایش درآمدند! هرچند برخی از فیلم‌های منتخب قبلاً در جشنواره‌های مذکور به نمایش درآمدند اما این موضوع دلیل بی‌توجهی به سینمای کوتاه و مستند نمی‌شود. در دوره‌های گذشته جشنواره فیلم فجر تصمیماتی برای نمایش این آثار اتخاذ می‌شد از جمله اینکه باکس‌های نمایش در سینماهای مردمی برای آنها در نظر می گرفتند که سانس کوتاه یا مستند روی بلیت یا مجموعه بلیت‌هایی که خریداری می‌کردند، وجود داشت. در دوره‌ای نیز سانس نمایش مستند و کوتاه از سینماهای مردمی حذف شد و تنها در کاخ جشنواره در سانس‌های مستقل به نمایش درآمدند اما در چند دوره اخیر، نمایش این فیلم‌ها در کاخ جشنواره همزمان با فیلم‌های اصلی فجر شد که باز هم برای فیلمسازان، حضورشان خوشایند بود.
اما در دوره چهل و سوم، نمایش ویژه تک سانسی برای 57 فیلم مستند و کوتاه در خانه هنرمندان ایران در نظر گرفته شد تا جایگاهی ویژه برای آنها تعریف شود و علاوه بر حذف نمایش در کاخ جشنواره، حضور فیلمسازان سینمای کوتاه و مستند در کنار دیگر فیلمسازان سینمای بلند نیز منتفی شد. کارت حضور در جشنواره صادر شده برای فیلمسازان کوتاه و مستند نیز برای پردیس سینمایی ملت در نظر گرفته شده است تا از حواشی سینمای بلند و گعده‌های آنها و هیاهوی رسانه‌ای به دور باشند!
هرچند به گفته علیرضا حسینی مدیر بخش کوتاه و مستند چهل و سومین جشنواره فیلم فجر، جایگاهی ویژه در خانه هنرمندان ایران برای این فیلمسازان تعریف شده است اما امیدواریم که توجه به سینمای کوتاه و مستند در جشنواره ملی و جهانی فجر همچون دوره‌هایی که شاهد برگزاری این جشنواره بودیم، به ثبات قابل توجهی برای حضور این فیلمسازان برسد.