چاپ

راه ترقی - ایلنا / یک کارشناس حوزه سیاست خارجی گفت: سیاست خارجی و منافع ملی کشور نباید گروگان بازی‌های سیاست داخلی شود و انصافاً، در سه سال دولت آقای رئیسی این رویکرد را از رقبای سیاسی ایشان نمی‌دیدیم. یعنی آقای عراقچی، آقای ظریف، آقای صالحی این رویکرد را نداشتند و یادم نمی‌آید خود آقای عراقچی و هم تیمی‌های ایشان که به آن‌ها می‌گویند اهالی برجام، هیچ مخالفت یا کارشکنی یا ابراز موضع مخالفی در دوره سه ساله علیه دولت آقای رئیسی و سیاست خارجی ایشان انجام داده باشند.
ساسان کریمی معاون سیاسی و بین‌الملل معاونت راهبردی ریاست جمهوری در گفت‌وگو با ایلنا، در رابطه با انتخاب شیوه مذاکره غیرمستقیم با آمریکا از سوی ایران و اصرار ترامپ بر مذاکره مستقیم، همچنین مکاتبات و نامه‌نگاری‌هایی که در یک ماه گذشته اتفاق افتاده است، تصریح کرد: مکاتبات و نامه‌نگاری‌هایی وجود نداشته است. یک نامه از ایالات متحده ارسال شده و ما نیز به آن پاسخ داده‌ایم که ادامه مکتوبی هم نداشته است. به هر حال، آن چیزی که ایران به واسطه بی‌اعتمادی که نسبت به ایالات متحده دارد، در نظر گرفته، فعلاً برداشتن قدم‌های کوچک‌تر و محتاطانه‌تری است. انتخاب وزیر امور خارجه و دستگاه حاکمیتی و سیاست خارجی به طور کلی این است که لااقل در ابتدا مذاکره به صورت غیرمستقیم انجام شود. طبیعتاً این سلیقه ماست و طرف آمریکایی چندان با این مسئله موافق نیست. حال نمی‌توانم بگویم کاملاً مخالف است، اما به هر حال، ترجیح طرف آمریکایی مذاکره مستقیم است که خب مرسوم‌تر هم هست.
در سیاست خارجی هر چه شعار سرسختانه‌تر باشد، طراحی آسان‌تر است
بازار
وی در خصوص برخی اظهارات گروه‌های سیاسی داخلی که بعضا از تهدیدات نظامی آمریکا استقبال می‌کنند و حتی بر خلاف مصالح ملی موضوعاتی مانند شلیک به ترامپ را مطرح می‌کنند، عنوان کرد: شعار دادن و رجزخوانی آسان‌ترین کاری است که یک فرد می‌تواند در حوزه سیاسی انجام دهد، به‌خصوص در حوزه سیاست خارجی هر چه شعار سنگین‌تر و پرمایه‌تر باشد و مواضع سرسختانه‌تری داشته باشد، طراحی آسان‌تر است. طراحی سخت و انجام امور دشوار در سیاست خارجی، طراحی موضعی است که همه ابعاد را در بر بگیرد. یعنی ما هم باید به دنبال عزت ملی باشیم نه فقط ما بلکه هر کشوری به دنبال منفعت ملی و امنیت ملی است. بنابراین اینکه صرفاً بگوییم ما به خاطر عزت همه منافع‌مان را قربانی می‌کنیم یا برعکس، به خاطر منافع همه عزت‌مان را قربانی می‌کنیم، نه واقعیت دارد و نه سخت است. این کار دشوار نیست و هیچ استعدادی نمی‌خواهد. این استعداد وقتی است که شما بخواهید همزمان این سه محور را جلو ببرید.
سیاست خارجی و منافع ملی کشور نباید گروگان بازی‌های سیاست داخلی شود
این عضو دولت چهاردهم تاکید کرد: در معنی کلی، منفعت ملی شامل عزت ملی و امنیت ملی هم هست، ولی حالا اگر بخواهیم جزئی‌تر بگوییم، این سه شاخه را می‌بایست در بر بگیرد. ممکن است کسانی به انحای مختلف مخالف باشند و در داخل گرایش‌های مختلفی وجود دارد. البته آزادند نظرات مختلف بدهند. برخی با دولت آقای پزشکیان مخالفت دارند، برخی با آقای عراقچی مخالفت دارند و نمی‌خواهند که به هر حال دستاوردی اگر نصیب می‌شود، نصیب این دوستان بشود یعنی رقابت‌های سیاسی داخلی است که این اصلاً شایسته نیست. سیاست خارجی و منافع ملی کشور نباید گروگان بازی‌های سیاست داخلی شود و انصافاً، در سه سال دولت آقای رئیسی این رویکرد را از رقبای سیاسی ایشان نمی‌دیدیم. یعنی آقای عراقچی، آقای ظریف، آقای صالحی این رویکرد را نداشتند.
گرایشاتی هستند که با هرگونه تنش‌زدایی در محیط بین‌المللی و سیاست خارجی ما مخالف‌اند
این استاد دانشگاه با بیان اینکه برخی این موضوع را در گروگان سیاست داخلی نگه داشتند و نمی‌خواهند که توفیقی نصیب این دولت شود، اظهار کرد: واقعیتش این است که یادم نمی‌آید خود آقای عراقچی و هم تیمی‌های ایشان که به آن‌ها می‌گویند اهالی برجام، هیچ مخالفت یا کارشکنی یا ابراز موضع مخالفی در دوره سه ساله علیه دولت آقای رئیسی و سیاست خارجی ایشان انجام داده باشند. حال، گرایشات دیگری هم هستند که فارغ از اینکه اصلاً دولت دست کیست و موضوع چیست، به طور کلی با هرگونه تنش‌زدایی در محیط بین‌المللی و سیاست خارجی ما مخالف‌اند. یعنی امیدوارند که ما بتوانیم دائم روی مواضعمان پافشاری کنیم و دائم تنش را زیاد کنیم. من نمی‌دانم که به هر حال، تنش افزوده چه آورده‌ای برای کشور و این دوستان دارد.
ممکن است گرایش‌هایی باشند که هم راستایی‌هایی با بازیگران دیگر بین‌المللی احساس کنند
وی با تاکید بر این نکته که افزایش تنش اصلا اثر مثبتی نخواهد داشت، گفت: ممکن است عده‌ای نگاهشان متفاوت باشد ولی من فکر نمی‌کنم حتی این روش عزت ملی را زیاد کرده باشد. یعنی خود تنش‌زایی مبنا نیست اگر تنش در اثر دنبال کردن منافع و امنیت ملی باشد و عزت ملی باشد؛ بله، هر چیزی هم باشد، باکی نیست ولی واقعیتش این است که دوستانی که ما داریم راجع به آن‌ها صحبت می‌کنیم، اصولاً مبنایشان این است که سر ستیز داشته باشند و به دنبال هیچ راه حل و حل مسئله نروند که این هم بخش‌های دیگر است. ممکن است حالا گرایش‌های دیگری هم باشند که هم راستایی‌هایی با بازیگران دیگر بین‌المللی احساس کنند که آن را من نمی‌دانم.
جنس فشار تندروها و اندازه آن در مقیاس دوره دوم آقای روحانی و بعد از توافق خواهد بود نه به سبکی که با آقای باقری در تنازع بودند
این کارشناس ارشد مسائل بین‌المللی در پاسخ به این سوال که آیا گروه های در سایه نسبت به توافق با آمریکا می توانند مانعی برای مسیر مذاکرات باشند و همانند دوره های گذشته به کارشکنی خود ادامه دهند، بیان کرد: تأثیرشان بیشتر شبیه به آن چیزی است که در دوره برجام و در دوره دوم آقای دکتر روحانی شاهد بودیم. در دوره آقای باقری، به دلیل وجود قرابت‌های سنتی بین گرایش‌هایشان با آقای باقری، از جنس همین دسته دومی که عرض کردم، به طور کلی هرگونه مذاکره و تنش‌زدایی را در سیاست خارجی نمی‌پسندیدند. به هر حال، تلاش می‌کردند که ایشان به سرانجام نرسد. در دولت قبل شاید بیشتر می‌توانستند مؤثر باشند، الان هم ممکن است از طریق جاهای دیگر در نظام حاکمیتی، مثل مجلس یا جاهای دیگر که قدرت در تقابل با دولت وجود دارد، این اتفاق بیفتد. به نظر من، جنس فشار و اندازه آن در مقیاس دوره دوم آقای روحانی و بعد از توافق خواهد بود ولی نه به سبکی که با آقای باقری در تنازع بودند.
نیازی نیست برای تأمین امنیت خود به گوشه انزوا برویم
باید درک کنیم که امنیت با امنیتی‌سازی متفاوت است
کریمی در رابطه با نقش اظهارات جنگ‌طلبانه در تشدید ایران هراسی و راهکارهای مقابله با آن عنوان کرد: امنیتی‌سازی جمهوری اسلامی ایران به طور کلی سیاست اول اسرائیل است و از اوایل دهه 90 میلادی تاکنون ادامه داشته است. بنابراین می‌بایستی هم در داخل و هم در محیط بین‌المللی آگاهی‌سازی کرد و این امنیتی‌سازی را شکست. در داخل، باید درک کنیم که امنیت با امنیتی‌سازی متفاوت است و این دوگانه هیچ ربطی به هم ندارند. نیازی نیست برای تأمین امنیت خود به گوشه انزوا برویم. در محیط بین‌المللی هم باید دست اسرائیل را رو کنیم، به‌خصوص در گرایش‌های مختلفی که در داخل ایالات متحده وجود دارد. رژیم صهیونیستی نباید بتواند ابتکار عمل را به دست بگیرد و مواضع جمهوری اسلامی را برای دیگران در دنیا تعریف کند.
معرفی نشان جدیدی از ایران باید در دستور کار تمام مؤسسات دولتی و خصوصی باشد
وی خاطرنشان کرد: ما باید بتوانیم زبان قَرا و بُرا داشته باشیم تا مواضع خود را به وضوح بیان کنیم. در این راستا، نیاز به محکمات داریم. با محکم بیان کردن مواضع و در جاهایی که نیاز و امکان نرمش وجود دارد با نوعی انعطاف‌پذیری سیاسی باید بتوانیم سنجیدگی و خردمندی خود را در سیاست خارجی به نمایش بگذاریم. ممکن است در بسیاری از موارد ما موضعی را بگیریم، اما آن موضع شنیده نشود. بلکه موضعی که از طرف خصم ما به ما نسبت داده می‌شود، ده‌ها برابر بیشتر شنیده شود. این نیازمند بردهای بلندی است که شامل دیپلماسی عمومی، دیپلماسی رسمی، بخش خصوصی و اساتید دانشگاه می‌شود. معرفی برند جدید یا نشان جدیدی از ایران به نظر من یک دستور کاری است که تمام مؤسسات دولتی و خصوصی در صحنه ملی در حوزه سیاست خارجی باید به آن توجه کنند.