چاپ

راه ترقی - کیهان /متن پیش رو در کیهان منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
«ادعای سرمایه‌گذاری 1000 میلیارد دلاری در ایران در صورت توافق با آمریکا غیر‌واقعی است. این رقم، معادل 4 برابر GDP ایران یا همان تولید نا‌خالص ملی (250 میلیارد دلار در 1403) و غیرواقع‌بینانه است. کل سرمایه‌گذاری خارجی جهان در 2024 حدود 1.5 تریلیون دلار بود و تخصیص دو‌ سوم آن به ایران، منطقی نیست.
این تحلیل را خبرگزاری خبرآنلاین (از رسانه‌های وابسته به مدعیان اعتدال و اصلاحات) منتشر کرد و مدعی شد که رقم هزار میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی، ساخته فضای مجازی است و واقعیت ندارد.
اما بر خلاف ادعای خبرآنلاین، حسین مرعشی دبیرکل حزب کارگزاران، الیاس حضرتی رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت و فیاض زاهد عضو این شورا، ارقام دو هزار و پانصد، دو هزار‌، و هزار میلیارد دلار جذب سرمایه‌گذاری در صورت توافق با آمریکا را مطرح کرده بودند.
با وجود این واقعیت، خبرآنلاین نوشت: انتشار شایعاتی از سرمایه‌گذاری 1000 میلیارد دلاری آمریکایی‌ها در ایران در صورت توافق، افکار عمومی را از واقعیت موانع ساختاری اقتصاد دور کرده است. اخیراً شایعاتی در شبکه‌های اجتماعی و برخی رسانه‌ها منتشر شده که مدعی است آمریکا در صورت توافق با ایران، 1000 میلیارد دلار در این کشور سرمایه‌گذاری خواهد کرد. خبر سرمایه‌گذاری 1000 میلیارد دلاری ابتدا در X مطرح شد. کاربری نوشت: «رویترز: رهبر ج. ا با شرط سرمایه‌گذاری 1000 میلیارد دلاری آمریکا در ایران موافقت کرد.» اما بررسی‌ها نشان داد، «رویترز» هیچ گزارشی در این‌باره منتشر نکرده است.
در همین راستا شایعه دیگری به نقل از ایلان ماسک و همزمان با شایعه سرمایه‌گذاری آمریکایی‌ها در ایران مطرح شد. ادعای ماسک نیز از پستی در ایکس سرچشمه گرفت که مدعی دیدار او با ایروانی در نیویورک بود. هیچ منبع رسمی این دیدار یا اظهارنظر را تأیید نمی‌کند. اگر‌چه «نیوزویک» در 19 فروردین 1404 از حضور ماسک در شام NRCC خبر داد، اما سخنان او به تعرفه‌ها محدود بود. این در حالی بود که ایلان ماسک در رسانه‌های رسمی خودش نیز چنین مصاحبه‌ای یا گفته‌ای با محتوای فوق نداشته و هر دو جریان خبری صرفا بر مبنای گمانه‌زنی‌های فعالان سیاسی در داخل کشور منتشر شده است.
خبرآنلاین می‌افزاید: پس از توافق تجربه برجام (23 تیر 1394)‌، توتال فرانسه قرارداد 4.8 میلیارد دلاری برای میدان پارس‌جنوبی امضا کرد اما خروج آمریکا در 18 اردیبهشت 1397 و بازگشت تحریم‌ها، توتال را مجبور به خروج کرد و این در حالی است که پیش‌بینی‌ها، 50 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی در سال بود.
تحریم‌های ثانویه آمریکا مانع اصلی است. «وال‌استریت ژورنال» گزارش داد که شرکت‌ها به ‌دلیل سابقه نقض توافقات توسط آمریکا محتاط‌اند. قانون داماتو و تحریم‌های OFAC تا 20 فروردین 1404 پابرجاست و ریسک جریمه را بالا می‌برد. تجربه توتال نشان داد که این ریسک غیرقابل تحمل است.
خبرآنلاین در پایان نوشت: سرمایه‌گذاری 1000 میلیارد دلاری، معادل 4 برابر GDP ایران (250 میلیارد دلار در 1403، بانک جهانی)، غیرواقع‌بینانه است. «اکونومیست» در 18 فروردین 1404 نوشت که کل سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی جهان در 2024 حدود 1.5 تریلیون دلار بود و تخصیص دو سوم آن به ایران با این موانع منطقی نیست. عراقچی در مصاحبه‌ای اذعان کرده هدف «لغو بخشی از تحریم‌ها» است، نه جذب سرمایه کلان!
در یک سطح تحلیل کلان، راستی‌آزمایی نشان داد که ادعای 1000 میلیارد دلار و اظهارات ماسک شایعه‌اند و هیچ پشتوانه‌ای در «رویترز» یا منابع رسمی ندارند. از این‌رو مذاکرات عمان بر لغو تحریم متمرکز است، نه سرمایه‌گذاری کلان، و این شایعات با واقعیت همخوان نیستند.
چنان که گفته شد بر‌خلاف ادعای خبرآنلاین، ادعای جذب 1000 میلیارد دلار سرمایه خارجی (برای جذاب‌سازی مذاکرات)، نه شایعه رویترز یا ادعای ایلان ماسک، بلکه رویافروشی کثیف کسانی مثل حضرتی و مرعشی و فیاض‌زاهد بود. بنابراین اکنون که ثابت شده رویافروشی این افراد از اساس دروغ بوده، باید دید مراجع قضائی و امنیتی، چگونه با این رفتار مجرمانه برخورد می‌کنند؟
بازار