چاپ

راه ترقی - هم میهن / عباس عبدی تحلیلگر مسائل سیاسی نوشت: خوشبختانه در ایران بر خلاف دوره برجام، مواجهه با این تحولات تحت تاثیر مناقشات سیاست داخلی قرار ندارد و جریان‌های اصلی از این تحولات حمایت می‌کنند این همسویی به گونه‌ای است که تندرو‌های مخالف را دچار اغتشاش فکری و سیاسی نموده بطوریکه برای توجیه مخالفت‌های بی‌پایه و ضد ملی خود، مجبور به داستان‌سرایی شده‌اند.
یکی از ویژگی‌ها و پویایی‌های بشر قدرت انطباق پذیری آن با شرایط گوناگون است. بطوری که می‌تواند در عرض جغرافیای جهانی، از محیط قطبی تا مناطق بارانی استوا تا صحرای گرم و خشک را برای زندگی برگزیند و رفتار‌ها و نیاز‌های خود را هماهنگ با شرایط کند. این بشری است که در طول تاریخ نیز توانسته زندگی در حرکت دایم و گروه‌های چند نفری که دنبال شکار و گردآوری دانه هستند را تا عصر اتم و اینترنت و شهر‌های ده‌ها میلیونی را تجربه کند و در همه اینها دوام آورد. نهاد‌های جامعه انسانی نیز به تبع انسان واجد قدرت بالایی در انطباق‌پذیری هستند.
بازار
ایمان به این گزاره رکن اساسی در فهم تحولات جامعه است. البته این قاعده‌ای بدون استثنا نیست. همیشه کسان و جوامعی بوده‌اند که این پویایی را نداشتند و نابود شدند. ولی تاریخ را آنانی نوشتند و ساختند که قدرت و پویایی لازم را برای تحول و تطبیق‌پذیری داشتند. اتفاقا ایرانیان به دلایل گوناگون چنین قدرتی را داشته‌اند، و بار‌ها از آن استفاده کرده‌اند و به همین دلیل بار‌ها دشمنان و مهاجمان را خنثی و خود را حفظ نموده‌اند.
سال گذشته در چنین روزی کجا بودیم و در اذهان ما چه می‌گذشت؟ نگاهمان به آینده چگونه بود؟ در چنین روزی وضعیت منطقه پس از 7 اکتبر بکلی ناپایدار بود، با حمله به سفارت ایران در دمشق ناپایدارتر هم شده بود و پاسخ موشکی ایران در اواخر فروردین نشان داد که راه برای افزایش تنش باز است. در پایان فروردین سال 1403 چشم‌اندازی امیدبخش قابل تصور نبود. اتفاقی که در ادامه و با ترور هنیه در تهران و سپس ماجرا‌های لبنان و تنش‌های بعدی میان ایران و اسراییل و در پایان آمدن ترامپ به کاخ سفید تکمیل شد و افق پیش‌رو را که تیره بود تیره‌تر نمود.
غریزه بقا در بشر حکم می‌کند که خود را با شرایط محیطی و بیرونی انطباق دهد. مشابه این غریزه در جامعه نیز هست و نهاد سیاست عهده‌دار این تطبیق دادن جامعه با وضعیت‌های جدید است. به میزانی که نهاد سیاست واجد پویایی باشد قدرت آن را دارد که جامعه را از تلاطم‌ها و به سلامت عبور دهد.
اتفاقات 9 ماه گذشته ایران نشانگر وجود پویایی نهاد سیاست در ایران به معنای عام آن است. نهادی که در برگیرنده مردم و کنش‌های معنادار آنان و نیز حکومت و سیاست‌های آن است. وجود این ویژگی نشان و موجب زنده ماندن امید می‌شود. اکنون در شرایطی هستیم که دور اول مذاکرات ایران و آمریکا انجام شده است. مذاکراتی که طرفین آن را خیلی خوب توصیف کردند. امروز هم دور دوم آن به میزبانی عمان در رم آغاز می‌شود.
در فاصله این یک هفته علایم منفی از سوی تندرو‌های آمریکایی مخابره شد، ولی سخنان ترامپ در دو روز گذشته نشان داد که قصد ندارد وارد بازی آنان و اسراییل شود. سفر رییس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران نیز مثبت تلقی شد. سفر هیات 70 نفره عربستان به تهران به ریاست وزیر دفاع سعودی را باید نشانه‌ای مهم از شکل‌گیری وضعیت جدید سیاسی در منطقه تلقی کرد. سفر وزیر امور خارجه به مسکو و بردن پیام مکتوب مقام رهبری برای پوتین نشان می‌دهد که تغییرات جدید نه علیه طرف‌های ثالث بلکه همسو با رضایت خاطر همه قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی برای رسیدن به توافقی مثبت است.
اغلب کشور‌های منطقه به این نتیجه رسیده‌اند که ریشه بحران‌های منطقه‌ای توسعه‌نیافتگی است. این نقیصه نیز باید بصورت جمعی حل شود امکان ندارد که یک کشور به تنهایی در یک منطقه توسعه یابد در حالی که اطراف آن، کشور‌های دیگر در تنش و در حال عقب رفتن یا درجا زدن باشند.
البته تا رسیدن به این هدف راه درازی در پیش است و نباید دچار خوش‌بینی افراطی شد ولی برداشت‌هایی اولیه نشان می‌دهد که بر خلاف گذشته، اکنون و در یک وضعیت کم‌نظیر، اغلب کشور‌های منطقه و قدرت‌های جهانی رسیدن به توافقی به نسبت پایدار را مطلوب خود می‌دانند و تنها اسراییل و تندرو‌های سیاسی با چنین تحولی مخالفت می‌کنند.
خوشبختانه در ایران نیز بر خلاف دوره برجام، مواجهه با این تحولات تحت تاثیر مناقشات سیاست داخلی قرار ندارد و جریان‌های اصلی از این تحولات حمایت می‌کنند این همسویی به گونه‌ای است که تندرو‌های مخالف را دچار اغتشاش فکری و سیاسی نموده بطوریکه برای توجیه مخالفت‌های بی‌پایه و ضد ملی خود، مجبور به داستان‌سرایی شده‌اند.
پویایی سیاست محصول درایت و قدرت است و نه ناشی از ضعف و ترس.