چاپ

راه ترقی - خراسان / «توافق انتفاع محور؛ هرچه سریع تر» عنوان یادداشت روز در روزنامه خراسان به قلم مصطفی غنی زاده است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
با گذشت سه دور از مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و آمریکا، باید گفت که با توجه به شرایط پیرامونی موضوع، زمان به ضرر ایران است. بدین معنا که تاخیر در رسیدن به یک توافق انتفاع‌محور، منجر به بروز برخی تغییرات در شرایط جهانی و در نتیجه تغییر در سیاست کنونی ترامپ و تیمش بشود و فرصت کنونی را از بین ببرد. شرایط کنونی که ترامپ را مجبور به عقب‌نشینی از مواضع قبلی خود به ویژه خواسته‌های حداکثری‌اش در موضوعات موشکی و منطقه‌ای کرده و مسئله نظامی را لغو کرده است، مربوط به دو مسئله اقتصادی و نظامی است. اولا شرایط اقتصاد آمریکا متاثر از جنگ تعرفه‌ای و مشکلات به وجود آمده طی آن، ترامپ را از هرگونه جنگی در منطقه خلیج فارس دور کرده است. چراکه افزایش قیمت نفت، باعث خواهد شد تا ریسک بازارهای آمریکا به اوج رسیده و احتمالا به رکود بزرگ منجر شود. همین حالا هم اعداد مربوط به شاخص‌های موو (MOVE) و شاخص VIX که نشان دهنده‌ی ترس بازارهای اوراق بهادار و سهام آمریکا هستند در یک عدد بسیار بالا قرار دارند.
ترامپ که فکر می‌کرد با جنگ تعرفه‌ای می‌تواند جهان را مجبور به مذاکره با خود کند و بسیاری از خواسته‌های خود را به طرف‌های دیگر تحمیل نماید، حالا با مشکلات عدیده‌ای برخورد داشته است. اولا چین برخلاف گذشته، نشان داده که در این درگیری اقتصادی-تجاری حاضر به عقب کشیدن نیست. ثانیا در اتفاقی عجیب و غیرقابل‌پیش‌بینی، ژاپن هم شروع به فروش اوراق بهادار آمریکایی کرده و عملا فشاری عظیم را به ترامپ وارد کرده است. همین اتفاقات باعث شد تا ترامپ جنگ تعرفه‌ای را برای 90 روز به تعویق بیندازد و به دنبال مذاکره با کشورهای مذکور برود. این وضعیت بغرنج برای ترامپ ممکن است به زودی، پایان یابد. خروج از درگیری شدید با چین و جلوگیری از فروش اوراق ژاپن، وضعیت را به شدت برای ترامپ بهبود خواهد بخشید و می‌تواند زمینه را برای خشونت بیشتر در قبال ایران مهیا سازد. همچنین باید توجه داشت که ممکن است در سفر پیش‌روی ترامپ به عربستان سعودی، قرارداد دفاعی مهم بین دو کشور بسته شود که عملا وضعیت منطقه را تغییر خواهد داد.
از طرف دیگر باید توجه کنیم که ترامپ، اصولا آدم کم صبری است و دوست دارد موضوعات به سرعت به نتیجه برسد. بهترین نوع مذاکره از نظر او، مذاکره‌ی با پاناما بود که در نصفه روزی تمام شد؛ گرچه این مذاکرات در نهایت به ضرر پاناما تمام شد. لذا سرعت از این جهت هم مهم و اساسی است.
اما مسئله‌ی هسته‌ای و تحریم، دو موضوع پیچیده همراه با ریزه‌کاری‌های حساس است. پیشنهاد اولیه این بود که توافقی موقت بین دو کشور صورت گیرد تا زمان برای رسیدن به توافق نهایی باز باشد. اما این یک اشتباه بزرگ برای ایران خواهد بود. شرایط کنونی آمریکا و ترامپ است که او را راضی به دادن امتیاز به ایران کرده و گذر از این مسئله، اتفاقا به نفع او خواهد بود و به محض آن که از این مشکلات خارج شوند، مذاکرات را ادامه نخواهند داد. پس باید توافقی صورت گیرد که امتیازات بزرگ و کلی در مقابل امتیازات بزرگ و کلان را در دستور کار بگذارد. برای مثال می‌توان در مقابل دست کشیدن از هرگونه غنی‌سازی 60 درصد و بیشتر «برای همیشه»، از طرف آمریکایی خواست که مبالغ بلوکه شده در خارج از آمریکا و بخشی از مبالغ داخل آمریکا آزاد شود و ایران هم تحت تایید اوفک، میزان مشخصی از نفت (کمتر از یک میلیون بشکه) را به اروپایی‌ها بفروشد. این بدان معنا است که ایران در مراحل اولیه توافق، تا سی میلیارد دلار از دارایی‌های خود را آزاد کرده است و حتی در صورت بدعهدی طرف مقابل، امتیاز نقد خود را گرفته است. در صورت بدعهدی آمریکا در هر مرحله هم، ایران امکان غنی‌سازی مجدد 60 درصد را خواهد داشت. البته مواد غنی‌شده مسئله مهمی است که باید درباره «رقیق سازی» یا انتقال آن به کشور ثالث، فکر شود. این بدان معناست که یک امتیاز نقد و رسانه‌پسند به ترامپ داده شده و در مقابل امتیازی نقد در اسرع وقت دریافت شود.
بازار
فهم این نکته که گذر زمان، امکان بیشتری به لابی‌های صهیونیستی برای فشار به مذاکرات یا خرابکاری را مهیا خواهد ساخت و فشار بر وجه اقتصادی آمریکا را کاهش خواهد داد، باید ما را به سمت توافقی سریع برساند که امتیاز آن بزرگ و نقد باشد. چراکه ترامپ به صورت کلی، شخصیتی ضدتوافق و عهدشکن دارد. پس هرچه در آغاز توافق گرفته شد، قطعی است و هرچه نسیه شد، تقریبا غیرممکن خواهد بود.
از طرف دیگر باید فهم کرد که نگاه حقوقی به رفع تحریم (آن طور که در برجام پیش رفت) یک سم مهلک برای انتفاع ایران خواهد بود. ترامپ به هیچ قاعده حقوقی پایبند نیست. او حتی به توافقی که در دوره اول خودش با مکزیک و کانادا بسته بود هم پایبند نبود و می‌خواست آن را لغو کند. اما فشار اقتصادی محتمل باعث شد تا از این عهدشکنی دست بردارد. لذا پیگیری موضوع تحریم از مسیر حقوقی، مصداق درس نگرفتن از اشتباهات گذشته است و بازهم نتیجه‌ای برای ایران نخواهد داشت. این ها به معنای آن است که باید یک گروه متخصص در اقتصاد-سیاسی، همراه آقای عراقچی باشند و به ایشان مشاوره دهند.