چاپ

راه ترقی -

فصل اول – کلیات
ماده1 (اصلاحی 18/01/1387)ـ بنیاد شهید و امور ایثارگران ـ که از این پس دراین اساسنامه به اختصار بنیاد نامیده میشود ـ نهادی است انقلابی که در اجرای فرمان رهبر کبیر و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران حضرت امام خمینی رضوان الله تعالی علیه در تاریخ22/12/1358 و در پی موافقت مقام معظم رهبری مبنی بر ادغام سه نهاد انقلابی بنیاد شهید انقلاب اسلامی، سازمان جانبازان انقلاب اسلامی و ستاد رسیدگی به امور آزادگان تأسیس شده و دارای شخصیت حقوقی و استقلال مالی و اداری است و امور آن طبق مقررات و قوانین مربوط به نهادهای عمومی غیردولتی و در چارچوب این اساسنامه و آییننامه های مربوطه زیر نظر رییس جمهور و نظارت عالیه مقام معظم رهبری اداره میشود
ماده2ـ مدت فعالیت بنیاد از تاریخ تأسیس نامحدود است. انحلال یا خاتمه آن با نظر مقام معظم رهبری میباشد.
فصل دوم – اهداف و وظایف
ماده3 (اصلاحی 18/01/1387)ـ اهداف بنیاد عبارتند از:
احیاء، حفظ و ترویج فرهنگ شهادت و ایثار در جامعه؛
زنده نگهداشتن یاد و نام شهیدان انقلاب اسلامی و ایثارگران و حفظ آثار آنها؛
اعتلاء معرفت و تعهد جامعه در قبال ارزشهای فرهنگ ایثار و شهادت و بالا بردن تعهد آنان نسبت به رعایت شأن، حق، حرمت، منزلت جامعه هدف و خانواده آنان؛
تلاش برای استفاده از امکانات عمومی جامعه و نظام و نیز بهرهگیری از سرمایه و دارایی بنیاد برای رشد و اعتلای مادی و معنوی جامعه هدف.
ماده 4 (اصلاحی 18/01/1387) ـ در این اساسنامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کارمیرود:
الف ـ جامعه هدف: خانواده های شاهد، جانبازان، آزادگان و خانواده های آنان؛
ب ـ خانواده های شاهد: پدر، مادر، همسر و فرزند شهید، مفقودالاثر و اسیر؛
ج ـ خانواده جانباز و آزاده: همسر، فرزند و والدین تحت تکفل.
تبصره 1 (اصلاحی 18/01/1387) ـ تعیین مصادیق عملی شهید، مفقودالاثر، جانباز، آزاده و اسیر در چارچوب قوانین نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران بر اساس آییننامهای خواهد بود که توسط وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح با همکاری بنیاد و ستاد کل نیروهای مسلح تهیه و به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید.
تبصره 2 (الحاقی 18/01/1387)ـ کلیه کسانی که تا تاریخ تصویب این قانون توسط بنیاد به عنوان شهید، جانباز و یا آزاده شناخته شدهاند همچنان از خدمات مربوط برخوردار خواهند بود.
ماده 5 (اصلاحی 18/01/1387) ـ اهم وظایف بنیاد علاوه بر اجرا و پیگیری دستورات و فرمانهای حضرت امام خمینی رضوان الله تعالی علیه و فرامین و تدابیر مقام معظم رهبری در رابطه با جامعه هدف، از جمله فرمان ده مادهای مورخ 22/12/1358عبارتند از:
الف ـ در قبال شهادت و ایثار: برنامهریزی و تلاش به منظور تبیین مفهوم و فلسفه جهاد و شهادت و ایثار، احیا، حفظ و ترویج فرهنگ و روحیه ایثارگری و شهادت طلبی در جامعه به عنوان والاترین ارزش الهی از طریق:
1ـ بسیج کلیه امکانات نظام و جامعه اسلامی به ویژه نهادهای فرهنگی، اجتماعی، هنری، آموزشی و وسایل ارتباطجمعی؛
2ـ شناسایی و تقویت و ترویج عوامل و موجبات رشد و توسعه فرهنگ شهادت طلبی؛
3ـ بررسی و شناسایی عوامل بازدارنده و مخرب فرهنگ شهادت و ایثارگری و تلاش در امحاء و رفع آنها.
ب ـ در قبال شهداء و ایثارگری: برنامه ریزی و تلاش برای تجلیل و تکریم از مقام والای شهدا و بزرگداشت و زنده نگه داشتن یاد و خاطره آنان از طریق:
1 ـ برگزاری مراسم یادبود با الهام از مکتب عاشورای حسینی و با استفاده از مناسبتهای ملی و مذهبی؛
2 ـ حفظ قداست و منزلت گلزار شهدا و محور قراردادن این مراکز در برگزاری مراسم رسمی و مردمی و پیگیری مرمت و ارایه خدمات شایسته به مراکز مذکور توسط شهرداریها و سایر نهادهای ذیربط براساس ضوابطی که بنیاد اعلام میکند؛
3 ـ پیگیری نامگذاری معابر، میادین، مراکز فرهنگی، اجتماعی و سایر اماکن عمومی و ملی به نام مبارک شهدا و نصب یادمانها از طریق دستگاه های ذیربط؛
4 ـ جمع آوری و حفظ و نگهداری و معرفی آثار فرهنگی، ادبی، هنری، وصایا و دیگر آثار شهدا و ایثارگران؛
تبصره (الحاقی 18/01/1387) ـ نحوه و ضوابط اجراء این بند به موجب آییننامهای که بنا به پیشنهاد بنیاد و با هماهنگی ستاد کل نیروهای مسلح و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تهیه و به تصویب هیئت وزیران میرسد تعیین خواهد شد.
5 ـ تشویق و ترغیب و حمایت از جامعه فرهنگی، آموزشی، هنری و اندیشمندان، ادبا و نویسندگان در ثبت، تبیین و معرفی ویژگیها، سیره معنوی و فضایل اسوه های شهادت و ایثار؛
6 (الحاقی18/01/1387)ـ توانمندسازی فردی و جمعی آحاد جامعه هدف به منظور ایفاء نقش و رسالت مطلوب و مؤثر در مدیریت اداری و سیاسی کشور.
ج ـ در قبال جامعه هدف: برنامهریزی و تلاش برای صیانت و رشد و اعتلای مادی و معنوی جامعه هدف در زمینه های:
1 (اصلاحی 18/01/1387)ـ امور فرهنگی ـ آموزشی
پیگیری و نظارت امور فرهنگی، تربیتی و آموزشی فرزندان آنان و زمینه سازی رشد و تعالی فکری، روحی، اخلاقی و تحصیلی آنها از طریق:
تهذیب و کسب معنویت اسلامی و ارتقای معرفت دینی و بهرهورکردن استعدادهای الهی آنان؛
ارائه خدمات فرهنگی و آموزشی به جامعه هدف و نظارت درجهت ایجاد تسهیلات لازم برای ارتقای علمی، تحقیقی، آموزشی و مهارتهای فکری و تخصصی و پرورش جسمی فرزندان آنان در تمام مراحل و مقاطع تحصیلی به بهترین وجه با همکاری مراجع ذیربط؛
تقویت روحیه خدمت به اسلام ناب محمدی در جامعه هدف؛
2 (اصلاحی18/01/1387)ـ امور معیشتی و رفاهی
تلاش در جهت خود اتکایی اقتصادی و تأمین اجتماعی و رفاهی جامعه هدف از قبیل:
فراهم سازی تسهیلات و ارایه حمایتهای لازم و آموزشهای تخصصی، فنی و حرفهای و نیز جلب مشارکت کلیه سازمانها و دستگاه های ذیربط جهت ایجاد اشتغال مفید برای جامعه هدف؛
تأمین و پرداخت حقوق، مستمری و مزایای جامعه هدف مشمول و دارای شرایط در چارچوب قوانین، مقررات و ضوابط مربوط؛
تأمین بهداشت، درمان، مسکن، بیمه عمر، حوادث و بازنشستگی و نیازهای معیشتی با حفظ عزت، کرامت، شأن و جایگاه آنان؛
ارایه خدمات و تسهیلات در زمینه ازدواج فرزندان و همسران شاهد؛
پیگیری و انجام اقدامات ممکن درجهت ارایه خدمات و تسهیلات و مساعدتهای لازم به والدین معظم شاهد؛
توجه خاص به امور فرزندان معلول، والدین از کارافتاده و همسران غیرمزدوج شهداء؛
بسترسازی برای حضور فیزیکی فعال و مؤثر جانبازان در عرصه اجتماعی و پیشبینی امکانات خاص در معابر، اماکن عمومی و اداری، فضاها و وسایط نقلیه عمومی در سطح شهرها و کشور.
3 (اصلاحی 18/01/1387)ـ امور حقوقی و قضایی
تلاش در جهت حل و فصل امور حقوقی و قضایی جامعه هدف با همکاری مراجع ذیربط از طریق:
پیشنهاد و همکاری با مراجع قضایی در تعیین، نصب و عزل قیم و امین و مراقبت بر اعمال آنها، همچنین مراقبت بر اعمال اولیا، اوصیا، قیمها و حضانت کنندگان از صغار و محجورین جامعه هدف و رسیدگی به اختلافها در امر حضانت فرزندان و ارایه راه حل به محاکم؛
مساعدت و همکاری با مراجع ذیربط درجهت تبدیل و تغییر در اموال و دارایی صغار شاهد در راستای مصالح و غبطه آنان برحسب موازین شرعی و درصورت لزوم پی گیری به منظور حل و فصل اختلافات مربوط تا صدور حکم قطعی؛
درخواست تنفیذ وصیتنامه عادی شهدا از محاکم ذیصلاح و پیگیری امور مربوط به انحصار وراثت و مراقبت بر احصار[احصا] و تحریم[تحریر] جامعه هدف و تقویم و نگهداری حساب اموال صغار و محجورین و معاضدت حقوقی و قضایی خانواده های شاهد درصورت ضرورت؛
شرکت کارشناسان حقوقی بنیاد در محاکم ذیصلاح به عنوان وکیل در دعاوی جهت دفاع و استیفای حقوق جامعه هدف در دعاوی مربوطه بنا به درخواست آنان.
4 (اصلاحی 18/01/1387)ـ امور اقتصادی
اداره و بهرهبرداری مطلوب از اموال و داراییهای تحت پوشش بنیاد و توسعه منابع مالی به منظور ایجاد پشتوانه های مادی برای فعالیتهای محوله؛
بکارگیری مطلوب پس اندازها، اموال و داراییهای فرزندان شاهد ـ که دراختیار بنیاد است ـ برای تأمین آینده اقتصادی آنها و جلوگیری از کاهش ارزش داراییها.
تبصره ـ ضوابط تنظیم و صدور احکام کارگزینی و تشخیص افراد تحت تکفل شاهد بهموجب آییننامهای خواهد بود که توسط بنیاد و سازمان امور اداری و استخدامی تهیه و به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید.
فصل سوم ـ اموال، دارایی ها و منابع مالی
ماده 6 ـ اموال و داراییهای بنیاد عبارت است از:
کلیه اموال منقول و غیرمنقول، سهام، اوراق بهادار، وجوه نقد و دیگر داراییهایی که به حکم محاکم به تملک بنیاد درآمده یا در میآید؛
کلیه اموال، داراییهایی که از طرف دولت دراختیار بنیاد قرار میگیرد؛
اموال و داراییهایی که از طرف اشخاص حقیقی و حقوقی به بنیاد اهدا میشود؛
کلیه اموال وداراییها، مالکیتها و امکانات بنیاد شهید، ستاد رسیدگی به امور آزادگان و اموال و داراییهایی که از بنیاد مستضعفان با اذن مقام معظم رهبری منتقل میشود.
ماده 7 ـ منابع مالی بنیاد عبارتند از:
کمکهای مقام معظم رهبری؛
کمکها و اعتبارات مصوب در بودجه عمومی کشور؛
درآمدهای حاصل از فعالیتهای اقتصادی بنیاد؛
هدایا و کمکهای بنیاد مستضعفان و سایر اشخاص حقیقی و حقوقی.
فصل چهارم ـ ارکان
ماده 8 ـ ارکان بنیاد عبارتند از:
هیئت امناء؛
نماینده ولی فقیه در بنیاد (درصورت معرفی معظمله)؛
رییس بنیاد.
ماده 9 (اصلاحی 18/01/1387)ـ هیئت امناء بنیاد مرکب از هفت نفر [ده نفر] به شرح زیر است:
رییس جمهور به عنوان رییس هیئت امناء؛
نماینده ولی فقیه در بنیاد (درصورت تعیین)؛
رییس بنیاد به عنوان نایب رییس هیئت امناء؛
دو نفر از وزراء فرهنگی به انتخاب رییس جمهور؛
سه نفر از شخصیتها و افراد بصیر در امور فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی از میان جامعه هدف به پیشنهاد رییس بنیاد و تایید رییس جمهور؛
وزراء تعاون، کار و رفاه اجتماعی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی.
تبصره (اصلاحی 18/01/1387)ـ یکی از معاونان بنیاد بنا به پیشنهاد رییس بنیاد و تأیید رییس هیئت امناء به عنوان دبیر جلسه بدون حق رأی شرکت خواهد کرد.
ماده 10 (اصلاحی 18/01/1387)ـ وظایف و اختیارات هیئت امناء به شرح زیر است:
پیگیری اوامر و رهنمودهای ابلاغی مقام معظم رهبری؛
تصویب خط مشیها و سیاستهای کلی؛
تصویب برنامه و بودجه سالانه تشکیلات؛
تصویب صورت حساب عملکرد سالانه؛
ارائه گزارش عملکرد سالانه بنیاد به مقام معظم رهبری و کسب رهنمودهای لازم؛
تصویب سایر موضوعاتی که توسط رییس بنیاد برای تحقق اهداف بنیاد ارایه می شود؛
بررسی و تأیید تغییرات و اصلاحات اساسنامه پس از أخذ موافقت مقام معظم رهبری بهمنظور طی مراحل تصویب؛
تصویب آییننامه های مالی و معاملاتی بنیاد در حدود قوانین و مقررات؛
تصویب ضوابط سرمایهگذاری شرکتهای وابسته؛
سیاستگذاری نحوه اداره و اتخاذ تصمیم در رابطه با نحوه اداره و مصرف درآمدهای حاصل از فروش آن قسمت از اموال و املاک بنیاد و فعالیتهای اقتصادی سازمانهای وابسته که شرعاً تصرف در آنها با اذن ولی فقیه میباشد براساس رهنمودهای مقام معظم رهبری در جهت اهداف عالیه بنیاد.
تبصره (الحاقی 18/01/1387)ـ دستورالعمل نحوه تشکیل جلسات و تصمیمگیری در اولین جلسه هیئت امناء بنا به پیشنهاد رییس بنیاد به تصویب هیئت امناء خواهد رسید.
ماده 11 (اصلاحی 18/01/1387)ـ اهم وظایف نماینده ولی فقیه درصورت تعیین به شرح زیر میباشد:
پیشنهاد سیاستهای لازم برای حفظ و ترویج فرهنگ شهادت طلبی و ایثار در جامعه و ارائه آن به هیئت امناء جهت تصویب؛
نظارت بر امور فرهنگی جامعه هدف و حفظ و تعمیق و ترویج فرهنگ شهادت و ایثار در جامعه و نظارت بر اجرای آن؛
تطبیق دستورالعملها و آییننامه های داخلی با موازین شرعی و رهنمودهای ابلاغی مقام معظم رهبری؛
اعمال اختیارات شرعی تفویض شده از سوی مقام معظم رهبری؛
ارائه برنامه های عقیدتی ـ سیاسی جهت رشد و ارتقاء خصوصیات فکری و اخلاقی خدمتگزاران جامعه هدف و ارتقاء جو معنوی بنیاد
نظارت بر حسن جریان امور بنیاد.
ماده 12 (اصلاحی 18/01/1387)ـ رییس بنیاد بالاترین مقام اجرایی بنیاد است که به پیشنهاد رییس جمهور و تایید مقام معظم رهبری با حکم رییس جمهور به مدت چهار سال منصوب و مسئولیت اداره امور بنیاد و اجرای برنامه ها را برعهده خواهد داشت و اهم وظایف او به شرح زیر است:
تهیه، تدوین و پیشنهاد خط مشیها و سیاستهای اجرایی، برنامه و بودجه سالانه، صورتهای مالی و گزارش عملکرد سالانه بنیاد به هیئت امناء برای اقدام لازم؛
تنظیم و تدوین آییننامه های لازم و همچنین پیشنهاد اصلاح تشکیلات جهت تصویب به مراجع ذیربط؛
نمایندگی بنیاد در کلیه امور حقوقی و نزد کلیه مراجع اعم از قضایی، اداری و قانونگذاری و طرح و اقامه دعاوی و دفاع و جوابگویی به هرگونه دعاوی حقوقی، جزایی و اداری به طرفیت از بنیاد و انجام سایر فعالیتهای لازم برای استیفای حقوق بنیاد با حق تعیین وکیل یا نماینده و تفویض اختیارات لازم به آنان برای انجام امور محول و پایان دادن به دعاوی از طریق مصالحه و یا ارجاع به داوری با رعایت قوانین؛
انجام کلیه امور مالی، اداری، فرهنگی و اجتماعی ازجمله عزل و نصب مدیران و صدور دستورالعملها و بخشنامه های لازم همچنین گشایش انواع حسابهای بانکی، انجام هر نوع معامله و هرگونه ارتباط با مؤسسات و سازمانهای دولتی، غیردولتی و اشخاص حقیقی یا حقوقی؛
اتخاذ تصمیم در مورد سرمایهگذاری از محل منابع در اختیار بنیاد در چارچوب سیاستهای مصوب هیئت امناء؛
تهیه پیش نویس آییننامه ها و ارائه آنها به هیئت امناء جهت طی مراحل تصویب؛
بررسی و ارائه پیشنهاد اصلاح و یا تغییر مواد اساسنامه به هیئت امناء جهت طی مراحل تصویب؛
تهیه تشکیلات تفصیلی بنیاد و تصویب در هیئت امناء؛
انعقاد هرگونه قرارداد و تغییر و تبدیل و یا فسخ و اقاله آن و خرید و فروش و معاوضه اموال و ماشین آلات و برگزاری مناقصه و مزایده در حدود آییننامه های مالی و معاملاتی؛
قبول اموال واحدهای اقتصادی و سهام یا سهام الشرکه به نحوی که متضمن صرفه و صلاح بنیاد باشد؛
تأسیس، ادغام، انحلال یا واگذاری شرکتها و واحدهای اقتصادی بنیاد در چارچوب قوانین و مقررات و مصوبات هیئت امناء.
تبصره (الحاقی 18/01/1387)ـ رییس بنیاد می تواند با حفظ مسئولیت، بخشی از وظایف و اختیارات خود را به هر یک از کارکنان تفویض نماید.
فصل پنجم ـ امور مالی و اداری
ماده 13 ـ بودجه تفصیلی بنیاد هر سال براساس اعتبارات و کمکهای مصوب از محل بودجه کل کشور و سایر منابع یادشده در ماده 7 این اساسنامه تنظیم و پس از تصویب هیئت امناء به مورد اجرا گذارده میشود.
تبصره ـ اعتبارات مربوط به بودجه عمومی هرسال در قالب طرح و برنامه و به صورت کمک در بودجه کل کشور منظور میشود.
ماده 14 (اصلاحی 18/01/1387)ـ رییس بنیاد موظف است ظرف چهار ماه پس از تصویب این قانون نسبت به تهیه مقررات اداری و استخدامی بنیاد و سایر آییننامه های مورد نیاز برای اجراء این اساسنامه حسب مورد اقدام و جهت تصویب به هیئت وزیران ارائه نماید.
ماده15 (الحاقی 18/01/1387)ـ انتقال کارکنان رسمی بنیاد که تا پایان سال 1383 به استخدام درآمدهاند و مأموریت آنها به سایر دستگاه ها و نهادهای دولتی و یا عمومی با رعایت مقررات مربوط به کارکنان دولت مجاز است.
ماده16 (اصلاحی 18/01/1387) ـ مقررات اداری و استخدامی بنیاد ظرف3 ماه پس از تصویب این اساسنامه در چارچوب قانون نظام هماهنگ پرداخت بنا به پیشنهاد مشترک بنیاد و سازمان امور اداری و استخدامی کشور به تصویب هیئت وزیران میرسد.
ماده17 (اصلاحی 18/01/1387) ـ کلیه قوانین و مقررات مغایر با این اساسنامه لغو میگردد.
قانون فوق مشتمل بر هفده ماده و چهار تبصره در جلسه علنی روز یکشنبه مورخ بیست و هفتم ماه اردیبهشت ماه یکهزارو سیصد و هفتاد و هفت مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ 06/03/1377 به تأیید شورای نگهبان رسیده است.