چاپ

راه ترقی - ایسنا / کتاب «فرهنگ واژگان مازندرانی ونداد» در سالن اندیشگاه مدیریت اسناد و کتابخانه ملی مازندران با حضور نویسنده اثر، مدیر سازمان اسناد و کتابخانه ملی و جمعی از پژوهشگران و نویسندگان برگزار شد.
مدیر سازمان اسناد و کتابخانه ملی مازندران سه‌شنبه 29 آبان با بیان این که گفت‌وگو به زبان محلی مازندرانی رو به فراموشی است، گفت: این مجموعه 4 جلدی طی 12 سال کار مستمر روزانه گرداوری شده‌است. رونمایی از این کتاب بهانه‌ای است تا تعلق‌خاطر خود به زبان مادری و ضرورت بازگشت به آن را خاطرنشان کنیم.
محمد فوقی اظهار کرد: این زبان بیش از 2 هزار سال قدمت دارد و برخی نیز آن را به 6 هزار سال قبل متصل می‌کنند، زبان اصیل مازندرانی در ذائقه برخی تلخ بوده و عدم‌تمایل خانواده‌ها و رسانه‌ها به گویش مازندران نوعی تهدید و بی‌احترامی به فرهنگ و گذشته ما است.
وی تاکید کرد: نگارش این اثر گامی در راستای شناخت و حفظ زبان مازندرانی است. بی‌توجهی به این گویش سبب شکاف میان نسل‌ها شده و باید از این گویش برای اتحاد و همدلی استفاده شود. کتاب به برداشت غبار مهجوریت از زبان ما کمک می‌کند.
فوقی با بیان این که ما از این گویش بیشتر در عزا استفاده می‌کنیم، اظهار کرد: جا دارد که در شادی‌ها و جشن‌ها نیز به زبان مازندرانی توجه کنیم. تلاش بسیاری از مسئولان برای شناخت طبیعت و تاریخ مازندران بوده و از زبان مازندرانی غافل هستند.
رییس دانشگاه پیام نور مازندران در این مراسم تصریح کرد: تالیف این کتاب ارزشمند و منشا خیر در جامعه خواهد بود.
ولیان با اشاره به لزوم توجه به مازندران‌پژوهی گفت: مازندران را از دو منظر جغرافیای سیاسی و جغرافیای تاریخی- فرهنگی می‌توان شناخت، ساکنان بخشی از استان‌های همجوار نیز به به زبان مازندرانی گفتگو می‌کنند که نشان از پیشینه تاریخی مازندران دارد. وی وی خاطرنشان کرد: واژه مازندران از قرن دهم مورداستفاده قرار گرفت و تا پیش از آن تبرستان خوانده می‌شد.

مشاور استاندار مازندران گفت: بیش از هزار سال قبل شیعیان مازندرانی به یمن مهاجرت کردند و امروز شاهدیم که نسل‌های بعدی آنان به مبارزه با صهیونیزم مشغولند.
حامد اسماعیلی افزود: مازندران نه‌تنها یک جغرافیا بوده، بلکه تاریخ شیعه را نیز تغییر داده‌است.
وی با بیان این که مازندران از نبود آثاری از این دست رنج می‌برد، گفت: از امروز به بعد انقلابی در فرهنگ و گویش مازندران به واسطه نگارش این اثر اتفاق خواهد افتاد که باید قدر آن را بدانیم.
اسماعیلی خاطرنشان کرد: جای آموزش و پرورش در تبیین زبان محلی خالی است و باید در تمام مدارس ما این منبع برای آشنایی دانش‌آموزان با فرهنگ مازندرانی وجود داشته باشد.

نویسنده کتاب با بیان این که از سال 1385 تصمیم به نگارش این کتاب گرفتم، اظهار کرد: آن زمان ساری‌شناسی به تازگی تاسیس شده بود و در فرایند مدیریت کتابخانه متوجه شدم که بیشتر مراجعان مازندرانی هستند اما فارسی صحبت می‌کنند.
حسین وندادی گفت: مازندران یعنی زبان مازندرانی و با نابودی زبان هر قوم، فرهنگ آن در خطر انزوا و نابودی قرار می‌گیرد و ملت آن زبان نیز از بین می‌روند.
وی خاطرنشان کرد: این زبان به ما هویت بخشیده و نباید به فراموشی سپرده شود.
نویسنده مازندرانی تصریح کرد: پیشینه مکتوبی از زبان مازندرانی نداریم و آنچه در اختیار ما قرار دارد 75 بیت از قرن هفتم تا زمان صفویه است.
نویسنده مازندرانی بیان کرد: برای به رسمیت شناختن یک زبان به سه اصل شامل خط مستقل، نوشته معتبر مکتوب و فرهنگ واژگان کافی نیاز داریم.
وندادی با تاکید بر لزوم آموزش زبان مازندرانی در خانه گفت: تا کلاس دوم ابتدایی فارسی بلد نبودم و جز در کلاس درس، حتی در مدرسه با دوستان خود به زبان محلی صحبت می‌کردیم.
وی اضافه کرد: بسیاری از کتاب‌های تاریخی ما به کتابخانه‌های کشورهای دیگر رفته و در آنجا نگهداری می‌شوند. در منطقه هندوستان و پاکستان مجموعا 400 هزار نسخه خطی منتشرنشده موجود است و در همین ساری، 6 هزار نسخه خطی منتشرنشده داریم که کمتر کسی از وجود آنها باخبر است.
وندادی درخصوص واژه تبرستان اظهار کرد: در شاهنامه فردوسی نزدیک به 1 هزار و 800 بار واژگان ایران، ایرانی و ایرانیان آمده و بارها از مازندران نیز یاد شده‌، سابقه زبان مازندرانی را از نزدیک به 2 هزار و 197 سال قبل داریم، اگرچه می‌توان دریافت که پیش از این نیز گویش مازندرانی رایج بوده‌است.

راه ترقی

وی تاکید کرد: تدوین این اثر به پایان نرسیده و همچنان در حال پژوهش و نگارش در این حوزه هستم. تا امروز بیش از 3 هزار واژه جدید نگاشته شده که در آینده منتشر خواهد شد.
وندادی درباره شیوه جمع‌آوری واژگان گفت: من گویش‌ور این زبان هستم و به همین دلیل دسترسی به واژگان سخت نبود، بیشتر واژگان از کتاب‌های نوشته‌شده به زبان مازندرانی استخراج کردم، این اثر یک لغت‌نامه کتابخانه‌ای است.