راه ترقی - اعتماد /متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
تهران و تروییکای اروپایی توافق کرده‌اند که در آینده نزدیک به مذاکرات ادامه داده تا راهی برای خروج از بن‌بست حاکم در باب برنامه هسته‌ای ایران بیابند؛ به ادعای ناظران آنچه در جریان است، می‌تواند آخرین فرصت برای توافق باشد. به گفته منابع دیپلماتیک حاضر در نشست رسمی ژنو، تصمیم برای برگزاری دور بعدی مذاکرات پس از نشست روز جمعه در ژنو نشان می‌دهد که تهران و تروییکای اروپایی معتقدند هنوز فضای دیپلماتیک برای توافقی وجود دارد که به موجب آن ایران در ازای لغو تحریم‌های اقتصادی در مورد برنامه هسته‌ای خود شفاف‌تر عمل کند. با این همه به باور گروهی دیگر احتمال دستیابی به توافق کلی‌تر تا پیش از ورود ترامپ به کاخ سفید بعید است.در همین راستا، کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران بدون پرداختن به جزییات گفت: در آینده نزدیک مذاکرات بیشتری انجام خواهد شد. به ادعای نشریه گاردین، لحن او نسبت به قبل از مذاکرات، زمانی که گفت اتحادیه اروپا «باید رفتار خودمحورانه و غیرمسوولانه خود را» در مورد طیف وسیعی از مسائل از جمله جنگ در اوکراین و موضوع هسته‌ای ایران کنار بگذارد، به‌طور قابل توجهی تغییر کرده بود.همزمان خبرگزاری رویترز به نقل از منابع غربی مدعی شد: هدف از نشست ژنو این بود که طرفین ارزیابی کنند که آیا مبنایی برای پذیرش پیشنهاد ایران وجود دارد یا خیر. تروییکای اروپایی همچنین به دنبال اعمال محدودیت برای همکاری ادعایی نظامی ایران و روسیه بود. نیکلاس لرنر، رییس نهاد اطلاعات خارجی فرانسه، روز جمعه در پاریس در کنار همتای انگلیسی‌اش، ریچارد مور مدعی شدند که انتظار می‌رود خطر پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران در ماه‌های آینده افزایش یابد. مور ادعا کرد که برنامه هسته‌ای ایران همچنان همه ما را تهدید می‌کند.
![]()
در این میان نشریه نیویورک‌تایمز با انتشار یادداشتی به واکنش بنیامین نتانیاهو بعد از رسانه‌ای شدن خبر آتش‌بس در شمال که دو روز قبل‌تر از برگزاری نشست ژنو اشاره کرد و در این باره مدعی شد که پس از برقراری صلح سرد در شمال، هدف تل‌آویو تمرکز بر ایران خواهد بود.این در حالی است که مساله برنامه هسته‌ای ایران در اولویت‌های منطقه‌ای ترامپ قرار دارد. به ادعای این نشریه تهران نه تنها به واسطه آنکه تهدیدی امنیتی برای اسراییل متحد امریکا محسوب می‌شود، بلکه به دلیل پیشرفت برنامه هسته‌ای‌اش و افزایش سطح غنی‌سازی برای واشنگتن در اولویت قرار گرفته است. از همین رو ترامپ و تیمش برای تعریف معامله‌ای بزرگ با ایران خیز برداشته‌اند، هر چند می‌توانند با بازگرداندن کمپین فشار حداکثری ایران را برای توقف برنامه هسته‌ای‌اش تحت فشار قرار دهند.در این میان گروهی از ناظران بر این باورند که مشارکت تهران در فرآیند آتش‌بس میان اسراییل و حزب‌الله، پیام ضمنی تهران به دولت آینده ترامپ بود؛ پیامی حاوی این گزاره که ایران آماده توافق با دولت دوم ترامپ درباره برنامه هسته‌ای‌اش است. همزمان گروهی بر این باورند که ایران خواهان رویارویی نظامی با اسراییل نیست و صرفا بر عبور از تحریم‌ها جهت کاهش فشارهای اقتصادی بر اقتصادش متمرکز شده است. این گروه مدعی‌اند تهران به دنبال افزایش توان چانه‌زنی‌اش است تا آنکه بتواند مقدمات توافق را پیش از بازگشت ترامپ به کاخ سفید فراهم کند. از این منظر تصمیم تازه ایران جهت به راه انداختن سانتریفیوژهای جدید و افزایش سطح غنای اورانیوم در همین قالب قابل تبیین است.صنم وکیل، مدیر خاورمیانه فعال در موسسه مطالعاتی چتم هاوس در این باره مدعی شد، ایران با بازیگران منطقه‌ای همصدا شده تا «جاه‌طلبی‌های توافق‌سازی» ترامپ را متوقف کند. او مدعی شد که مقام‌های ایران به واسطه موافقت با آتش‌بس در لبنان تمایل‌شان را برای مذاکره و تنش‌زدایی نشان دادند. با این همه اختلاف‌های حاکم میان تهران و تروییکای اروپایی قادر است پتانسیل توافق هسته‌ای جدید را تحت تاثیر قرار دهد. صنم وکیل در ادامه مدعی شد: «اما رسیدن از اینجا به میز مذاکره و دستیابی به معامله فرآیند بسیار دشواری است. بالاخص آنکه زمان به سرعت در حرکت است.»
علی واعظ، مدیر پروژه ایران در گروه بین‌المللی بحران گفت: اقتصاد ایران تحت فشار تحریم‌های امریکا قرار دارد و از همین رو درصدد است تا بازگشت کمپین فشار حداکثری 2.0 را متوقف کند. به ادعای واعظ ایران و کشورهای اروپایی - انگلیس، فرانسه و آلمان-که به مذاکره در مورد توافق 2015 کمک کردند و نتوانستند آن را حفظ کنند - در حال حاضر در تلاش هستند تا احتمال یک توافق جدید را همراه با بحث در مورد چگونگی تنش‌زدایی در خاورمیانه بررسی کنند. این تحلیلگر در ادامه ادعا کرد، ایران به دنبال آن است تا به واسطه اروپا یا هر اهرم دیگری ترامپ را متقاعد کند تا کمپین فشار حداکثری علیه ایران را متوقف سازد. با این حال ترامپ ممکن است برای «فشار حداکثر 2.0» آماده باشد. از همین رو مقام‌های تهران می‌خواهند از رویارویی پرهزینه دیگری با ترامپ جلوگیری و گزینه توافق را بررسی کنند.کلسی داونپورت، مدیر سیاست منع گسترش تسلیحات هسته‌ای نیز در این باره مدعی شد: «انتظار نداشتم که نشست ژنو نتایج ملموسی به همراه داشته باشد، اما این فرصتی است برای اروپایی‌ها و ایران تا خطوط کلی توافق را بررسی کنند، اروپا می‌خواهد بداند ایران چه گزینه‌هایی را روی میز قرار خواهد داد.» او در ادامه ادعا کرد زمانی که ترامپ به قدرت برسد، زمان برای یک توافق جدید کوتاه خواهد بود و طرفین صرفا حدود شش ماه تا انقضای قطعنامه شورای امنیت فرصت دارند. اگر تا قبل از آن توافق جدیدی صورت نگیرد، انتظار می‌رود اروپایی‌ها برای بازگرداندن تحریم‌ها خیز بردارند، تحریم‌هایی که به آن تحریم‌های فوری می‌گویند.داونپورت در ادامه ادعا کرد: «فشار حداکثری چندجانبه، با تحریم‌های سازمان ملل به جای تحریم‌های امریکایی، چیزی است که ایران واقعا می‌خواهد از آن اجتناب کند.» این تحلیلگر در ادامه مدعی شد که در حال حاضر اطرافیان ترامپ درگیر تنش هستند، گروهی از اهرم سخت می‌گویند و گروهی دیگر به دنبال توافق هستند. همین گزاره بهانه خوبی برای اروپایی‌هاست تا بدین طریق فعل و انفعال‌های دیپلماتیک را تسریع کنند.