چاپ

راه ترقی - اکو ایران /متن پیش رو در اکو ایران منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
آتش‌بس این هفته بین اسرائیل و حزب‌الله لبنان، حداقل به‌طور موقت فشار بر حامی اصلی این گروه، ایران، را کاهش داده است.
آتش‌بس هفته گذشته میان اسرائیل و حزب‌الله لبنان، حداقل به‌طور موقت فشار بر طرفین را کاهش داده است.
مقامات ایرانی توقف جنگ را به عنوان یک پیروزی برای متحد خود توصیف کرده‌اند. دیپلمات‌ها تائید می‌کنند که در پشت صحنه، ایران برای آتش بس تلاش می‌کرد.
تشدید فشارها
به نوشته واشنگتن پست، بیش از یک سال است که ایران تنش‌های فزاینده ناشی از جنگ غزه را پشت سر گذاشته است. ایران، اگرچه عموماً از معارضه مستقیم فاصله گرفته، اما گاهی مستقیماً با اسرائیل درگیر شده است-از جمله در حملات رفت و برگشتی.
اما زمانی که درگیری سطح پایین بین اسرائیل و حزب‌الله به یک جنگ تبدیل شد و اسرائیل رهبری ارشد این گروه را ترور کرد، فشار بر ایران به‌طور تصاعدی تشدید شد.
سپس در ماه اکتبر، اسرائیل حمله‌ای علیه برخی اهداف در ایران انجام داد که به ادعای دیپلمات‌های غربی و منطقه‌ای که در جریان گفتگوها قرار گرفتند، ایران را به سمت فشار برای آتش‌بس سوق داد.
آتش‌بس موقت؟
اما آتش‌بس می‌تواند کوتاه باشد: بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل گفت که از آتش‌بس در لبنان حمایت می‌کند تا اسرائیل بتواند «روی تهدید ایران تمرکز کند». او روز سه‌شنبه گفت: «من مصمم هستم هر کاری را که لازم است برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای انجام دهم».
مقامات ایرانی ماه‌هاست که یادآور شده‌اند که تهران ممکن است در سیاست هسته‌ای خود تجدیدنظر کرده و مسیر بازدارندگی هسته‌ای را انتخاب کند -موضوعی که باعث نگرانی مقامات آمریکایی شده است. عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، پنج‌شنبه گذشته به خبرنگاران گفت: «به صراحت می‌توانم به شما بگویم که این بحث در ایران در جریان است... که آیا ما باید دکترین هسته‌ای خود را تغییر دهیم یا خیر».
آنچه ایران در آینده انجام می‌دهد می‌تواند مرحله بعدی درگیری با اسرائیل را تعیین کند. خط رسمی ایران این است که آتش‌بس نمایشی از قدرت نظامی حزب الله بود. عراقچی در پستی در ایکس نوشت: «حزب الله یک بار دیگر اسطوره شکست ناپذیری اسرائیل را در هم شکست».
اما به نظر می‌رسد واقعیت روی زمین تلخ‌تر است. حزب الله هنوز در حال شمارش تلفات خود است، شهرها و روستاهای حامیان آن تخریب شده‌اند، و ارزیابی بانک جهانی 8.5 میلیارد دلار خسارت فیزیکی و اقتصادی به دلیل جنگ برای لبنان برآورد کرده است.
به گفته صنم وکیل، مدیر برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا در اندیشکده چتم هاوس لندن، آن‌چه ایران انجام داد استفاده از فرصت برای حفظ آن‌چه از حزب الله باقی مانده، بود.
به همین دلیل، آتش‌بس به ایران امکان می‌دهد تا حدی استراحت کند: می‌تواند خسارات حزب‌الله را ارزیابی کند، بازسازی جنبش را آغاز کند و به طور بالقوه استراتژی بازدارندگی منطقه‌ای خود را که به شدت به گروه لبنانی متکی بود را دوباره ارزیابی کند.
عبدالمالک الحوثی، رهبر حوثی‌های یمن، در سخنرانی این هفته در مورد آتش بس لبنان گفت: «ادامه دادن بر بنیاد آنچه در جبهه لبنان به دست آمد و حرکت به سمت تشدید تنش بیشتر [علیه اسرائیل]، به‌ویژه از عراق و یمن، مهم است».
حمایت محور
به ادعای واشنگتن پست، هم حوثی‌ها و متحدان ایران در عراق برای همبستگی با حماس در غزه و حزب الله لبنان، به سمت اسرائیل هواپیماهای بدون سرنشین و موشک شلیک کرده‌اند. اما این حملات تا حد زیادی نمادین بوده و برخی از اعضای حزب‌الله حمایت محور مقاومت از لبنان را ناکافی دانسته است. در واقع، به نظر می‌رسد، متحدین تمایلی به تشدید اوضاع نداشتند.
چنین گرایشاتی می‌تواند تلاش‌های بازسازی در لبنان را پیچیده کند. پس از آخرین جنگ بین اسرائیل و حزب الله در سال 2006، ایران کمک قابل توجهی به این گروه کرد تا به بازسازی و حفظ حمایت در میان حوزه‌های شیعه در جنوب لبنان و حومه بیروت کمک کند.
بر اساس بیانیه‌های عمومی و افراد نزدیک به حزب الله، مقامات ایرانی بار دیگر متعهد شده‌اند که برای بازسازی لبنان هزینه کنند. اما پس از دهه‌ها تحریم ایالات متحده و بین‌المللی، و همچنین بحران ارزی، مشخص نیست که آیا ایران منابع لازم برای احیای بخش‌هایی از لبنان را دارد یا خیر.
با این حال، مداخله ایران در دوره پس از جنگ می‌تواند نفوذ آن را عمیق‌تر کند. یکی از نزدیکان حزب‌الله گفت: «ایران آماده است بودجه‌ای را برای بازسازی و تضمین بقای حزب‌الله و همچنین حمایت از جامعه شیعی اختصاص دهد. با این حال، اکنون این حمایت مستقیم‌تر تحت کنترل ایران است» و گفت که این گروه از ایران انتظار دارد مشاورانی را برای نظارت بر بودجه و آموزش مجدد رده‌های نظامی حزب‌الله بفرستد.
اما وکیل نسبت به «ارزیابی‌های حاصل جمع صفر از نقاط قوت و ضعف ایران» هشدار داد. وی با بیان اینکه قدرت شبکه ایران، محور مقاومت، سیال بودن آن است، افزود: «ایران این روابط را برای بقای بلندمدت توسعه داده است».
به گفته نماینده ویژه سازمان ملل در سوریه، در هفته‌های آینده، درگیری بین اسرائیل و حزب‌الله و همچنین ایران می‌تواند تا حدی به سوریه منتقل شود، جایی که اسرائیل در ماه‌های اخیر حملات خود را به‌طور قابل توجهی افزایش داده است.
اسرائیل می‌گوید که این کشور جنگ‌زده، مجرای کلیدی برای تامین لجستیک حزب‌الله است و دولت سوریه از نزدیک با فرماندهان نظامی ایرانی در هماهنگی است.
روز دوشنبه، حملات اسرائیل در سوریه سه پل در نزدیکی مرز با لبنان را هدف قرار داد. ارتش اسرائیل در بیانیه‌ای اعلام کرد که از آنها به عنوان مسیرهای انتقال تدارکات حزب الله استفاده می‌شود.
وکیل گفت، با وجود عقبگردها، مشارکت بین حزب‌الله و ایران احتمالا پایدار خواهد بود. او گفت: «روابط ایران با حزب‌الله با اقدامت اسرائیلی متوقف نمی‌شود. این رابطه‌ای است که در طول دهه‌ها پرورش و توسعه یافته است، این رابطه مطمئناً ادامه خواهد داشت.»