چاپ

راه ترقی - آرمان ملی / «سوریه و سناریوهای مختلف» عنوان یادداشت روز در روزنامه آرمان ملی به قلم جلال خوش چهره است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:|
آنچه که در سوریه رخ می‌دهد در ادامه تحولاتی است که از هفتم اکتبر 2023 به این سو منطقه شاهد آن بوده است و به نظر می‌رسد پایان این روند نخواهد بود و ما شاید به زودی شاهد این نوع اتفاقات در یمن و حتی در عراق باشیم که هر کدام سایه خودش را بر سر سیاست‌های منطقه‌ای ایران خواهد گذاشت در یک برداشت کلی می‌توان گفت که آنچه رخ می‌دهد به ویژه بعد از آتش بس در لبنان و رخدادی که امروز در سوریه شاهدش هستیم و می‌رود تا حتی حکومت بشار اسد را با خطر تهدید سقوط روبه‌رو کند در واقع بخش عمده آن متوجه سیاست کلانی است که در یک ائتلاف بین اسرائیل، آمریکا، ترکیه و برخی از دولت‌های منطقه‌ای و حتی اروپا برای قطع یا کاهش نفوذ منطقه‌ای ایران است و طبیعی ا‌ست که این وضعیت می‌تواند برای ایران بسیار تهدیدزا باشد.
اگرچه نیروهای شورشی در سوریه به لحاظ ماهیت هم از بعد ایدئولوژیک برای کشورهای عربی و هم از بعد سیاسی و استراتژیک برای حتی اسرائیل منافع آمریکا، کردهای منطقه و دولت‌های عربی تهدیدآمیز باشد، اما در مجموع آنچه که در حال حاضر در حال رخ دادن است تیزی این اتفاق متوجه بازوی منطقه‌ای ایران است و در نگاه مخالفان سیاست‌های منطقه‌ای ایران سوریه پل استراتژیک برای تقویت محور مقاومت و در واقع طبق آنچه سیدحسن نصرا... و بسیاری از سیاستمداران ایرانی هم گفتند ستون خیمه محور مقاومت است. در واقع باید پذیرفت که آنچه امروز در سوریه رخ می‌دهد هدف گرفتن ستون خیمه و محور آن چیزی است که به نام محور مقاومت شناخته می‌شود و رفته‌رفته با توجه به سکوت و گاه همیاری ایالات متحده، اسرائیل و ترکیه به عنوان بازوی ناتو در منطقه و همین‌طور سکوت اروپایی‌ها این توافق هست که بخواهند این ستون را مورد هدف قرار دهند و طبیعی است که تحمل این وضع یا قبول نتایجی که از این وضع می‌تواند برای ایران به وجود بیاید برای ایران بسیار سخت خواهد بود. اما ایران هم بیکار ننشسته و تلاش کرده بیش از آنچه که یک حضور یا دخالت نظامی در تحولات سوریه داشته باشد با توجه به محدودیت‌هایی که در منطقه برایش فراهم شده دیپلماسی فعال را در دستور کار خودش قرار دهد. کما اینکه جلسه مشترک وزرای خارجه ایران، ترکیه و روسیه در دوحه ممکن است به ظاهر به این نتیجه برسد که در ادامه مذاکرات سوچی باشد و آستانه باشد، اما به نظر می‌آید که آن مذاکرات دیگر با توجه به وضعیت فعلی بلاموضوع است. حالا هر کدام از طرف‌ها به ویژه ترکیه و ایران با نگاه به ابزارهای دیپلماسی که در اختیار دارند در این مذاکرات سه‌جانبه شرکت خواهند کرد و به نظر می‌رسد که ایران در این گفت‌وگوها وضعیت سختی خواهد داشت و ترکیه تلاش می‌کند با داشتن دست بالا نسبت به مذاکرات بخواهد دیدگاه‌های خودش را بر این مذاکرات تحمیل کند. منتها اینجا باز بحث دیگری هم وجود دارد اینکه آیا هجمه کنونی علیه حاکمیت سوریه به منظور سقوط دولت بشار اسد است یا تغییر سیاست‌های دولت بشار اسد؟ تا به حال دولت بشار اسد به پشتیبانی روسیه و ایران تلاش کرده که اصول خودش را که از 2011 میلادی به این سو دنبال کرده، یعنی اتحاد مثلث تهران مسکو و دمشق آیا بر اصول خودش باقی خواهد ماند یا به آنچه که در حال حاضر جبهه مخالف حاکمیت بشار اسد به ویژه آنچه ترکیه امروز به عنوان تریبون‌دار این گرایش اعلام می‌کند که بشار اسد باید مواضع خودش را تغییر دهد و از سیاست‌های حداقل 2011 میلادی تا کنون دوری کند. الان شاهد چنین رقابتی بین این دو دیدگاه هستیم، اما نقطه قوت در همین جاست که هم هواداران دور کردن بشار اسد از گرایش رویکرد سیاست خارجی‌اش و هم کسانی که نگاه براندازانه دارند، نسبت به محور مقاومت در این امر توافق دارند که رفتن بشار اسد می‌تواند یک خلأ قدرت بسیار ویرانگری را بر سوریه تحمیل کند و سایه آن به سراسر خاورمیانه و دولت‌های هم‌مرز با سوریه گسترش پیدا کند. این نقطه قوتی است که باید دید با توجه به مذاکرات سه‌جانبه‌ای که قرار است صورت بگیرد و تحولاتی که سوریه و منطقه آبستن آن است آیا سیاستمداران قادر به رسیدن به نقطه تعادلی برای یک توافق یا حداقل ایجاد یک وضعیت ثبات حتی محدود خواهند بود یا نه.