چاپ

راه ترقی - خبرآنلاین /دو گروه کتاب مستطاب آشپزی (چاپ اول: 1379) را به‌خوبی می‌شناسند: علاقه‌مندان به آشپزی و علاقه‌مندان به واژه‌گزینی. کتابی دستپخت #نجف_دریابندری (1309–15 اردیبهشت 1399) که پس از سال‌ها شناگری در دریای ترجمه ناگاه دل به دریای نگارش آشپزی‌نامه زد و در آنجا هم نام خود را ماندگار کرد.
احتمالاً ما واژه‌دوستان این تجربۀ مشترک را داریم که این کتاب را برای آشپزی گشوده‌ایم و زمانی به‌خود آمده‌ایم که مطالعۀ واژه‌های آن زمان را از کفمان ربوده و گرسنگی را برجای گذارده‌است! نخست در صفحۀ 14 کتاب، بخش پیشگفتار، چنین می‌بینیم:
... فر موج‌پز (مایکروویو)...؛ بعید است تا اینجا خنده‌مان گرفته باشد. در ادامه، در صفحۀ 167، نویسنده چنین گفته‌است: «در این کتاب مستطاب ما این دستگاه‌ را، که با امواج الکترومغناطیسی غذا را می‌پزد، فر موج‌پز می‌نامیم (در این باره نگاه کنید به ص 1795)». در صفحۀ مربوط نوشته‌است: «کلمۀ مایکروویو به‌معنای موج ریز است، و ازآنجاکه این دستگاه نوعی فر است که مواد غذایی را با این امواج می‌پزد، نگارنده از خوانندگان محترم اجازه می‌خواهد که آن را «فر موج‌پز»، به‌قیاس آب‌پز و بخارپز، بنامد...» (این توضیحات هم خنده‌دار به‌نظر نمی‌رسند). او همچنین اصطلاحات «موج‌پز کردن» و «تابۀ موج‌پز» را به‌کار برده‌است: «برای موج‌پز کردن، قارچ سالم و خشک را انتخاب کنید...» (ص 1813) و: «نوعی ظرف به نام browning dish ساخته شده‌است که ما آن را تابۀ موج‌پز می‌نامیم» (ص 1805).
در تاریخ 10 مرداد 1396، در جلسۀ کمیتۀ ملی ثبت میراث ناملموس، نجف دریابندری به‌عنوان گنجینۀ زندۀ بشری در میراث خوراک در فهرست حاملان میراث ناملموس (نادره‌کاران) به‌ثبت رسید.
فرهنگستان زبان و ادب فارسی ابتدا «تندپز» را در سال 1376، در شورای واژه‌گزینی، برای مایکروویو تصویب کرد. موج‌پز هم در همان شورا مطرح شده بود، اما رأی نیاورده بود. پس از سال‌ها بار دیگر این معادل مطرح شد و فرهنگستان تصمیم گرفت این برابر را که برگزیدۀ این استاد گرامی هم بوده و به‌کار رفته جایگزین کند.
بهتر نیست پیش از خندیدن به هر چیز آگاهی بیشتری کسب کنیم؟ شاید آنقدرها هم خنده‌دار نباشد.
با استفاده از: کتاب مستطاب آشپزی (نجف دریابندری و فهمیه راستکار)؛ سامانۀ جستجوی دادگان فرهنگستان زبان و ادب فارسی؛ فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی؛ وبگاه ایسنا.
نویسنده: سمانه ملک‌خانی
منبع: چشم و چراغ