بزرگنمايي:

راه ترقی - خراسان /واکنش ها به مصوبه رفع فیلتر واتس اپ و گوگل پلی به عنوان گام اول حذف محدودیت ها چه بود؟ ما در این گزارش ضمن مرور این واکنش ها به طرح سه مرحله ای شورای عالی فضای مجازی در خصوص سامان دهی فضای مجازی نظری افکندیم. اما تکلیف تلگرام و اینستاگرام چه می شود؟ 
مصوبه رفع فیلتر از واتس اپ و گوگل پلی در نشست 4 دی ماه شورای عالی فضای مجازی اگرچه آن طور که باید مورد انتظار و مطالبه عمومی نبود اما این مرحله از «رفع فیلترینگ» را باید به عنوان گام نخست تغییر رویکرد در حکمرانی فضای مجازی قلمداد کرد.
فضای مجازی در انتظار این 3 مرحله
اما ایده حکمران فضای مجازی یا همان شورای عالی فضای مجازی چیست؟ در این باره باید به اهم موارد در طرح 3 مرحله ای این شورا اشاره کرد:
* تصویب بسته حمایتی تبلیغات رسانه‌ای 50 میلیارد تومانی برای پیام‌رسان‌های داخلی، اختصاص زیرساخت به سکوهای محتوایی منتخب داخلی برای مدت 3 ماه، ابلاغ سند سیاست‌ها و الزامات تعرفه گذاری ترافیک شبکه و تسهیم درآمد محتوا و بازگشایی گوگل‌پلی و واتس‌اپ.

* ارائه یوتیوب از طریق درگاه‌های حکمرانی‌پذیر، تصویب لایحه مقابله با اخبار جعلی در هیئت دولت و بررسی دو فوریت آن در مجلس و تسهیل و ترغیب سرمایه گذاری برای ایجاد و تقویت سکوهای متنوع محتوایی و خدماتی توسط نهادهای حاکمیتی و بخش خصوصی.
* ممنوعیت استفاده رسمی دستگاه‌ها از سکوهای خارجی و الزام به حضور در سکوی داخلی، بازبینی و متناسب سازی برخورد با مصادیق محتوای مجرمانه در سکوهای داخلی و خارجی، اصلاح تعرفه در جهت کاهش مصرف سکوهای خارجی(افزایش قیمت) و فیلتر‌شکن‌ها در کنار کاهش درآمد اپراتور از ترافیک خارجی نسبت به ترافیک داخلی.
رفع فیلتر تلگرام؛ خیلی دور، خیلی نزدیک
اما از جمله موارد مهم در مرحله سوم، بخش مربوط به تلگرام است که از طریق مذاکره مشروط به پذیرش شرایط ایران رفع فیلتر می‌شود. در صورتی که توافقی با تلگرام انجام نشود این پیام‌رسان از طریق پلتفرم‌های داخلی عرضه می‌شود.با توجه به تجربه های پیشین در این زمینه به نظر می رسد، پذیرفتن شروط ایران به سادگی صورت نمی پذیرد و آن طور که در این مرحله مورد اشاره قرار گرفته، احتمالا باید به پوسته تلگرام و از طریق پلتفرم های داخلی مسیر دسترسی به پیام رسان تلگرام را برای کاربران داخل کشور فراهم کرد.
برخورد با فیلترشکن ها تشدید و اینترنت بین الملل گران می شود
همان طور که در بندهای این سه مرحله دیدیم، حکمرانی فضای مجازی به این نتیجه رسیده است، در کنار تقویت سکوهای داخلی، زمینه جولان و فعالیت فیلترشکن ها و بازار این ابزارها را تنگ کند. در این میان آن چه به ضرر کاربران ایرانی سکوهای بین المللی همچون اینستاگرام تمام می شود، رویکرد این شورا مبنی بر افزایش قیمت ترافیک بین المللی است. این یعنی استفاده از سکوهای خارجی همچون اینستاگرام، فیسبوک، یوتیوب و... در صورتی که رفع فیلتر نشوند، از این پس گران و پرهزینه خواهد بود.
از اینستاگرام خبری نیست!
اگرچه شورای عالی فضای مجازی برای یوتیوب نیز شروطی را تدبیر کرده اما بی شک اغلب کاربران در مصوبات و نشست این شورا تصمیم گیری درباره اینستاگرام را جست وجو کردند اما همان طور که مرور کردیم در این طرح از اینستاگرام صحبتی به میان نیامده است.
واکنش های متفاوت
در عین حال واکنش ها به خروجی نشست 4 دی ماه شورای عالی فضای مجازی متفاوت بود. برخی از مصوبات دفاع کردند، برخی این میزان رفع فیلترینگ را ناکافی دانستند و گروه مخالفان رفع مسدودسازی نیز حتی به اعضای همسوی فکری خود در این شورا حمله کردند.
حمله دبیر ستاد امر به معروف تهران به رئیس سازمان تبلیغات!
از جمله موارد اعتراض به مصوبات این شورا، حمله تند روح ا... مومن نسب دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر تهران به رئیس سازمان تبلیغات اسلامی بود که وی در یادداشتی از مصوبات شورا حمایت کرد. مومن نسب خطاب به حجت الاسلام قمی رئیس سازمان تبلیغات نوشت: خواسته یا ناخواسته سرفرمان امام تان را بریدید و به نیزه کردید و برای یزید زمان فرستادید، از ترس لشکر مجازی غرب!؟ چه غم انگیز فرمودند آقا که یا نمی فهمید یا نمی خواهید بفهمید. شما با رای مثبت تان با اجرای دستور نتانیاهو، از همه سخت تر خنجر به کمر انقلاب زدید آقای رئیس سازمان تبلیغات.
محمد موحد، نایب رئیس کمیسیون اصل نود مجلس: رئیس جمهور و دیگر اعضای محترم شورای عالی فضای مجازی در گام اول به ‫رفع فیلترینگ رای قابل تحسین دادند تا به وعده خود عمل کرده باشند، مسلما این اقدامات می تواند سبب آرامش بیشتر و افزایش امید در جامعه، رضایت مردم، همگرایی و بهبود شرایط زندگی و کسب و کارهای اینترنتی شود.‬‬
واعظی وزیر اسبق ارتباطات: گام اول رفع فیلترینگ شروع خوبی بود و امیدواریم این روند با قدرت ادامه یابد.
روح ا... موسوی، نماینده مجلس: با رشد و توسعه شبکه‌های اجتماعی امروزه بسیاری از کسب‌ و کارها به صورت مستقیم و غیرمستقیم از ظرفیت‌های موجود در فضای مجازی استفاده می‌کنند بنابراین ایجاد محدودیت در این زمینه و ادامه آن می‌تواند نتایج نامطلوبی به همراه داشته باشد.
ناصر ایمانی فعال سیاسی اصولگرا: امید است و انتظار می‌رود که این مسیر با قوت ادامه پیدا کند. اما نکته مهمی که باید در ارتباط با گام اول در زمینه رفع فیلترینگ مورد توجه قرار داد، این است که رئیس‌جمهوری توانست با ایجاد اجماع و وفاق ملی، شورای عالی فضای مجازی را مجاب سازد که به رفع محدودیت از پیام‌رسان‌های خارجی رأی دهد؛ این نکته‌ای است که باید مورد قدردانی و توجه قرار گیرد.
محسن هاشمی رفسنجانی عضو شورای مرکزی کارگزاران: اکنون با تصمیم شورای عالی فضای مجازی اتفاق بسیار خوبی برای مردم و کشور رقم خورد که باید بابت این شرایط تازه ایجاد شده به مردم تبریک گفت... می‌توان امیدوار بود در آینده شاهد پیشرفت این روند صحیح باشیم. 
علی شریفی زارچی استاد دانشگاه شریف: تأثیر سیاست فیلترینگ بر شرکت‌های تجارت الکترونیک بیشتر از سایر بخش‌ها بود. حالا که اولین گام رفع فیلترینگ با رفع مسدودیت از واتس‌اپ و گوگل پلی برداشته شده، مهم است که در قدم بعدی محدودیت تلگرام و اینستاگرام هم برداشته شود.مازیار نوربخش، رئیس کمیسیون تحول، نوآوری و بهره‌وری اتاق بازرگانی تهران: رفع فیلترینگ گوگل‌پلی در مرحله اول زودتر از سایر پلتفرم‌ها بی‌معنی است. خواسته اکوسیستم رفع یک باره و کامل محدودیت‌های تمامی پلتفرم‌هاست. این نگرانی که رفع فیلترینگ بار ترافیک شبکه را افزایش می‌دهد، درست است؛ اما زمانی که فیلترینگ به‌صورت کامل برداشته شود، بخش قابل توجهی از ترافیک شبکه برداشته می‌شود و این دو موضوع یکدیگر را پوشش خواهند داد.