بزرگنمايي:

راه ترقی - تسنیم / مجری طرح های بهینه سازی مصرف توانیر گفت: دولت می بایست برای مدیریت ناترازی مالی اقتصادی مدل بدهند چرا که ریشه ناترازی انرژی در ناترازی مالی است.
مسعود خانی، مجری طرح های بهینه سازی مصرف توانیر با اشاره به بحث ناترازی انرژی و لزوم توجه توامان به بخش تولید و بخش خانگی، بر ضرورت مدیریت هوشمندانه تولید و مصرف برق تاکید و اظهار کرد: رییس جمهوری، توجه به بخش تولید و بخش مصرف خانگی برق به صورت توامان را مطرح کردند و بر این اساس می بایست صرفه جویی در مصرف حامل های انرژی و عرضه مطمئن آنها مد نظر قرار گیرد.
وی افزود: حامل های انرژی کارکرد دو گانه دارند به این معنا که هم می توانند در بخش تولید به عنوان یک نهاده تولید استفاده شوند و هم می توانند در مصارفی مثل مصارف خانگی و یا تجاری به مصرف نهایی برسند. در مواقعی که با افزایش مصرف در حوزه غیرمولد مواجه می شویم مثل ایام گرم سال که به خاطر به مدار آمدن سیستم های سرمایشی جهش شدیدی در مصرف برق داریم و در ایام سرد سال که به خاطر به مدار آمدن سیستمهای گرمایشی جهشی در مصرف گاز داریم، در تولید این فرآورده ها و این حامل های انرژی، ناترازی هایی اتفاق می افتد. در اینجا ناچار می شویم انتخاب کنیم که کدامیک از مصارف اولویت و ارجحیت دارند.
خانی در ادامه گفت: از منظر اقتصادی هر چقدر ما بتوانیم حامل های انرژی را به بخش صنعت و کشاورزی و خدمات که با استفاده از این حامل ها می توانند ارزش افزوده ایجاد کنند، سوق دهیم، این امکان را به ما می دهد که به اشتغال و تولید و درآمدزایی کشور کمک کنیم. در مقابل اگر تمام محدودیت ها را بر صنعت و بخش مولد کشور اعمال کنیم و بخش خانگی ما از یک مازاد رفاه غیرمعقول برخوردار باشد، لطمه ای که به کشور زده می شود این است که بخش تولید، درآمدزایی و اشتغال به مخاطره می افتد. تعادل بخشی بین اینها یکی از مهمترین نکاتی است که می تواند در مجموع به نفع اقتصاد کشور باشد.
مجری طرح های بهینه سازی مصرف توانیر خاطرنشان کرد: دمای رفاهی که در تابستان و در زمستان برای خودمان تنظیم می کنیم از دمای رفاهی که بقیه مردم دنیا تنظیم می کنند، در سطح رفاه بالاتری است یعنی ما به رفاه بیشتر عادت کرده ایم. ما سرانجام می بایست تغییر رویکرد بدهیم و به سمت تعادل بخشی حرکت کنیم چراکه باعث می شود خودمان منتفع می شویم. کارگر یک شهرک صنعتی که در زمستان به دلیل سرما و کمبود حامل های انرژی و در تابستان بخاطر گرما و محدودیت تامین برق، دچار محدودیت می شود، شاید ترجیح بدهد کمی سطح استفاده از انرژی را در منزل و خانوار خود کاهش دهد اما جریان درآمدی اش قطع نشود.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا برنامه ای برای سال آینده وجود دارد که این ناترازی کمتر شود؟ گفت: راهکارها را همه می دانیم و موضوع پیچیده ای نیست. بخشی از آن بازیافت حرارت، سرمایه گذاری جدید در نیروگاه های حرارتی، توسعه نیروگاه های تجدید پذیر و... است. اینها همه راهکار هستند اما مساله ای که حل نمی شود این است که چطور از شرایط فعلی عبور کنیم و این راهکارها را عملیاتی نماییم. اینجاست که مساله پیچیده می شود و نیاز به یک نقشه راه داریم که بدانیم در چه مقطعی و با چه فرایندی، چه راهکاری اولویت بیشتری دارد و مقدورات کشور و صنعت برق و وزارت نیرو چقدر است؟ مثلا اگر وام ارزان قیمت بدهیم و 30 هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر داشته باشیم، این با احتساب سرمابه گذاری شبکه انتقال حداقل حدود 10 میلیارد دلار پول می خواهد و مقدورات کشور چقدر می تواند این امکان را فراهم کند که ما بتوانیم منبع تامین مالی مجزا و ارزان قیمت برای این کار فراهم کنیم؟
خانی ادامه داد: نیروگاههای حرارتی هم به همین ترتیب است راهکاری که چه تعداد نیروگاه بخش بخار را تکمیل کنیم و چقدر نیروگاه تجدیدپذیر بزنیم، محاسبات ساده ای دارد اما مساله اصلی این است که منابع مالی را از چه مسیری فراهم کنیم و به چه طریق بخش خصوصی را متقاعد به سرمایه گذاری نماییم. اینکه در 10 سال گذشته، هر سال ناترازی مان بیشتر هم شده یعنی با یک مساله مواجه بودیم و راهکارش را هم می دانستیم ولی عملکرد نشان می دهد این مساله نه تنها حل نشده بلکه بدتر هم شده است. بخشی از این مشکل به فضای کلی اقتصاد کشور بر می‌گردد یعنی ما نمی‌توانیم صنعت برق را در گوشه ای از کشور ایزوله ببینیم و بگوییم که این مساله اش حل می شود یا نه؟ مساله سرمایه گذاری و تامین منابع مالی در کشور باید در ذیل مساله کلی کشور حل شود.
وی افزود: ما تا سال 83 که تثبیت قیمت ها تصویب نشده بود و قیمت برق هرسال متناسب با تورم افزایش پیدا می کرد، ناترازی مالی نداشتیم و بخاطر همین، نیروگاه سازی فعال بود و این صنعت، مجری طرح های بهینه سازی مصرف توانیر با بیان اینکه "یک صنعت با منابع مالی درون‌زا محسوب می شود"، گفت: با این تثبیت قیمتها، صنعت برق زیان‌ده شد اما در دهه 80 که دهه درآمد بالای دولت بود، دو اتفاق افتاد؛ یکبار در سال 1385 دولت به صنعت برق مبلغ یک میلیارد دلار برای سرمایه گذاری بودجه داد. طی سالهای 87 و 89 هم حدودا 4 میلیارد دلار دیگر از منابع نفتی به صنعت برق پول تزریق و این پولها در قالب بخش دولتی و خصوصی تبدیل به نیروگاه شد. یعنی ما یک جهش نیروگاه سازی داشتیم بخاطر تزریق منابعی که شد. اگرچه منابع داخلی صنعت از طریق پرداخت قبوض، به خاطر سیاست تثبیت قیمتها پایین آمده بود اما در مقابل دولت با توانایی و بنیه مالی که داشت، جبران کرد.
وی افزود: از شروع دهه 90 با توجه به وضعیت مالی کشور و بحث تحریم ها و بقیه موارد، توان دولت دیگر این اجازه را نداد که بتواند همچین کمک هایی به صنعت برق کند، یعنی ما از سال 1390 تا الان یک ریال پرداخت نقدی از بودجه عمومی به صنعت برق نداشته ایم و قانون هم گفته دولت اگر اجازه افزایش قیمت را نمی دهد باید بیاید مابه التفاوت را پرداخت کند.
خانی تصریح کرد: این مابه‌التفاوت هم تا الان اولا به صورت نقدی پرداخت نشده و ضمن اینکه کل مابه‌التفاوتی که پرداخت شده تقریبا یک چهارم آن چیزی بوده که باید پرداخت می شد؛ بنابراین صنعت برق در حال حاضر 185 همت زیان انباشته دارد و می توان گفت که تقریبا زیانده ترین شرکت کشور است.
وی ادامه داد: در مقابل، کل درآمد صنعت برق سال قبل 110 همت و نیاز جاری اش 130 همت بود؛ یعنی 20 همت هم کم داشته است. به عبارت دیگر، این صنعت 20 همت کمبود دارد و 200 همت هم بدهی جاری دارد که می شود 220 همت و سالانه باید 240 همت هم سرمایه گذاری جدید صورت بگیرد؛ پس بایستی در سال اول بالای 500 همت یعنی پانصد هزار میلیارد تومان به این صنعت پول تزریق شود تا به یک نقطه عطفی برسد و بتوانیم از سراشیبی افزایش ناترازی عبور کنیم.
خانی یادآور شد: این پول را یا باید مردم در قالب افزایش تعرفه ها بدهند یا دولت یارانه بدهد و راه دیگری وجود ندارد.
مجری طرح های بهینه سازی مصرف توانیر گفت: تعرفه کشاورزی ما پارسال 44 تومان بود و 15 میلیارد کیلووات ساعت برق با همین نرخ فروختیم؛ 100 میلیارد کیلووات ساعت برق هم در بخش خانگی با نرخ 160 تومان به فروش رفت و ادارات نیز برق را با نرخ 188 تومان خریداری کردند؛ این در حالی است که قیمت تامین برق در سال گذشته حدود 700 تومان بوده است.
خانی خاطرنشان کرد: سخت ترین کار کشور این است که ناترازی مالی را چه در بنزین و چه در انرژی برق و گاز حل کند و این انتخاب، سخت است چرا که در اقتصاد راهکاری که بی هزینه باشد، وجود ندارد.