بزرگنمايي:

راه ترقی - همشهری / «از دستور گروهبان آمریکایی به وزیر ایرانی تا کاپیتولاسیون» عنوان یادداشت روز در روزنامه همشهری به قلم جواد منصوری است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
انقلاب اسلامی ایران در سال 1357، فصلی نوین در تاریخ این سرزمین گشود. شعار «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی» که در خیابان‌ها طنین‌انداز شد، نه‌تنها چیزی فراتر از یک شعار سیاسی بود، بلکه اعلام اراده‌ای ملی برای گسستن زنجیرهای وابستگی به قدرت‌های بیگانه محسوب می‌شد. در وجه سلبی این شعار، مردم ایران فریاد «نه‌شرقی، نه‌غربی» را سر دادندکه هدف آن قطع وابستگی از دو ابرقدرت وقت، آمریکا و شوروی و تکیه بر توان داخلی بود. این شعار نه به ‌معنای انزواطلبی، بلکه اعلام سیاستی مستقل بود که روابط بین‌المللی ایران را بر پایه عزت و احترام متقابل بنا کند.
پیش از انقلاب، ایران عملاً تحت سلطه آمریکا قرار داشت. رژیم پهلوی نه‌تنها در سیاست، بلکه در اقتصاد، فرهنگ و حتی ارتش، تابع دستورات واشنگتن بود. یکی از بارزترین نشانه‌های این وابستگی، حضور 45هزار مستشار آمریکایی در کشور بود که در تمامی نهادهای حساس ایران نفوذ داشتند. این مستشاران نه‌تنها نظارت بر امور کشور را در دست گرفته بودند، بلکه اختیار تصمیم‌گیری در بسیاری از حوزه‌ها را نیز داشتند.
نمونه‌ای از این وضعیت، نامه وزیر آموزش و پرورش وقت به نخست‌وزیر هویدا بود که در آن با اعتراض از این سخن می‌گفت که یک گروهبان آمریکایی در وزارتخانه‌اش برای او تعیین تکلیف می‌کند! این تنها یک نمونه از شرایطی بود که ایران را به مستعمره‌ای غیررسمی برای آمریکا تبدیل کرده بود.
علاوه بر این، قانون ننگین کاپیتولاسیون که در دوران محمدرضا پهلوی تصویب شد، به شهروندان آمریکایی حاضر در ایران مصونیت قضایی می‌بخشید؛ به این معنا که اگر یک آمریکایی در ایران مرتکب جنایت می‌شد، هیچ دادگاهی در کشور حق محاکمه او را نداشت. این قانون به‌قدری تحقیرآمیز بود که حتی برخی از وفادارترین چهره‌های رژیم نیز به آن اعتراض کردند.

با چنین پیشینه‌ای، جای تعجب نیست که پس از انقلاب، مردم ایران به‌‌تدریج دریافتند که آمریکا نه‌تنها قصد برقراری رابطه‌ای برابر با ایران ندارد، بلکه همچنان درصدد حفظ سلطه گذشته خود است. تابستان 1358، ایالات متحده با پناه‌دادن به شاه فراری، حمایت از ضدانقلاب و حتی جاسوسی علیه کشور، نشان داد که سیاست‌هایش تغییری نکرده است. این اقدامات سبب شد که شعار «مرگ بر آمریکا» به یکی از اصلی‌ترین نمادهای مقاومت مردم ایران در برابر استکبار تبدیل شود.
با گذشت بیش از 4 دهه از انقلاب اسلامی، حتی سرسخت‌ترین دشمنان جمهوری اسلامی نیز اذعان دارند که ایران مستقل‌ترین کشور منطقه است. درحالی‌که بسیاری از کشورهای خاورمیانه همچنان تحت سلطه آمریکا یا سایر قدرت‌های خارجی هستند، جمهوری اسلامی ایران بدون وابستگی به شرق یا غرب، مسیر خود را با اقتدار ادامه می‌دهد.
امروز، ایران نه‌تنها در برابر فشارهای اقتصادی، تهدیدهای نظامی و تحریم‌های گسترده مقاومت کرده، بلکه در بسیاری از حوزه‌های علمی، صنعتی و نظامی به ‌خودکفایی رسیده است. این استقلال، نتیجه سال‌ها ایستادگی، تلاش و تکیه بر ظرفیت‌های داخلی است.