بزرگنمايي:

راه ترقی - همشهری / «مدیریت مغفول در بحران آب» عنوان یادداشت روز در روزنامه همشهری به قلم مصطفی نخعی است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
سرزمین ایران، به گواه اسناد اقلیمی و مطالعات جغرافیایی، از دیرباز در زمره کشورهای با اقلیم خشک و نیمه‌خشک قرار داشته و دارد. این ویژگی ذاتی، همواره موجب شده که مسئله آب و نحوه بهره‌برداری از منابع آن، به یکی از اساسی‌ترین دغدغه‌های ملی بدل شود. با وجود این پیش‌زمینه آشکار و هشدارهای مکرر اندیشمندان، متخصصان و فعالان حوزه آب و انرژی، متأسفانه طی سالیان گذشته نه‌تنها گوش شنوایی برای این تذکرات وجود نداشته، بلکه اتخاذ تصمیماتی نسنجیده و ناپایدار، وضعیت منابع آبی کشور را به مرحله‌ای بحرانی رسانده است.
در شرایط کنونی، نه‌تنها منابع آب سطحی نظیر رودخانه‌ها و دریاچه‌ها دستخوش آسیب‌های جدی شده‌اند، بلکه منابع زیرزمینی نیز با سرعتی نگران‌کننده در حال بهره‌برداری بی‌رویه و بی‌ضابطه‌اند؛ این در حالی است که حتی پس از بروز آثار ملموس بحران، همچنان همان شیوه‌های نادرست مدیریتی ادامه یافته و عزمی جدی برای اصلاح رویه‌ها مشاهده نمی‌شود.
یکی از وجوه مهم و مغفول‌مانده در این عرصه، مسئله دیپلماسی آب است؛ حوزه‌ای که در آن نیز کم‌کاری و سهل‌انگاری آشکار بوده و همین امر در بسیاری از موارد، حقوق مسلم کشور را در تعاملات منطقه‌ای به مخاطره انداخته است.
شایان ذکر است که مشکل کشور در حوزه آب، فقدان قانون یا چارچوب حقوقی نیست، بلکه آنچه بیش از هر چیز جای خالی‌اش احساس می‌شود، اجرایی شدن این قوانین و ضمانت‌های عملی برای تحقق آنهاست. قوانین متعددی در دوره‌های مختلف تصویب شده، اما در غیاب نظارت مؤثر و مدیریت کارآمد، این مقررات به ورق‌هایی بی‌اثر بدل شده‌اند.
بازار
پیامدهای این سوءمدیریت را می‌توان در پدیده‌های تلخ و هشداردهنده‌ای همچون خشکی دریاچه ارومیه، زاینده‌رود، هامون، کاهش حقابه‌های حیاتی رودهایی چون کارون و نیز افت نگران‌کننده سطح آب دریای خزر مشاهده کرد. این وقایع نه‌تنها تهدیدی برای محیط‌زیست که زنگ خطری برای امنیت ملی و معیشت مردمان نیز به شمار می‌روند.
در برخی مناطق ازجمله اصفهان و یزد، بحران آب به منازعات اجتماعی میان مردم انجامیده و این خود ریشه در عدم‌درایت در مدیریت منابع دارد؛ اقداماتی که پس از وقوع تنش‌های اجتماعی در پیش گرفته شد- نظیر ترمیم خطوط انتقال آب یا تخصیص مقطعی حقابه‌ها- درواقع تنها واکنش‌هایی مسکن‌گونه برای مهار بحران بود و نه راهکارهایی پیشگیرانه. اگر این تدابیر پیش از بروز بحران صورت می‌گرفت، شاید از بسیاری از پیامدهای ناگوار جلوگیری می‌شد.
اکنون زمان آن فرارسیده که با نگاه جامع، علمی و آینده‌نگر، مدیریت آب کشور دستخوش تحول بنیادین شود؛ چراکه آب، نه صرفا مایعی برای شرب و کشاورزی، بلکه مؤلفه‌ای کلیدی در امنیت، اقتصاد، سلامت و همبستگی اجتماعی است. بی‌تردید، استمرار وضعیت کنونی، هزینه‌هایی گزاف‌تر از اصلاحات ضروری امروز به کشور تحمیل خواهد کرد.