بزرگنمايي:

راه ترقی- اواخر ماه گذشته، «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی چراغ سبز آغاز گفت‌وگو و پایان دشمنی ها را به تهران نشان داد. این حاکم بالقوه عربستان در یک سخنرانی تلویزیونی گفت: «ایران همسایه ماست و ما در پی "روابط خوب" با ایران هستیم».

وی افزود: «نمی خواهیم ایران در شرایط سختی قرار داشته باشد، بلکه می خواهیم ایران کشوری شکوفا باشد و توسعه یابد، ما در ایران و آنها در عربستان منافع دارند و [این خواسته] ما برای آن است تا منطقه و جهان به سوی رشد و شکوفایی حرکت کند»؛ سخنانی که در کمترین حالت نشانگر عقب نشینی سعودی ها از لفاظی علیه تهران است. این در حالی است که عربستان سعودی در زمان ریاست جمهوری «دونالد ترامپ» از جمله طرفداران علنی جنگ اقتصادی برضد ایران بود.

اما اکنون جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا به صراحت و همان ابتدا اعلام کرد که به عربستانی ها چک سفید امضا نمی دهد. وی همزمان در پی راهی برای بازگشت دوباره به توافق هسته ای است که ترامپ در سال 2018 از آن خارج شد و ریاض از جمله استقبال کنندگان خروج واشنگتن بود.

بنابراین شاید یکی از دلایل تلاش سعودی ها برای نزدیک شدن به ایران این باشد که متحدان منطقه ای آمریکا با یک سیاست خارجی نو در حال تطبیق با رئیس جمهوری جدید هستند.

«دیوید شنکر» (David Schenker) یکی از اعضای ارشد "موسسه واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک" که به عنوان دستیار وزیر امور خارجه در دولت ترامپ حضور داشت، در این مورد گفت: «سعودی ها آینده را می بیند،  آنها نمی خواهند تنها و بدون حمایت آمریکا باقی بمانند».

با این حال این توضیحات فقط وضعیت کنونی را توجیه می کند و در مورد تکاپوهای گذشته ریاض توجیهی ندارد. گزارش ها نشان می دهد سعودی ها در اواخر سال 2019 و پس از حمله موشکی ویرانگر به زیرساخت های نفتیشان در ماه سپتامبر (شهریور 98)، ارتباط بی سر و صدای خود را با ایران آغاز کردند.

در آن زمان ولیعهد عربستان ابتدا از ترامپ خواست تا در واکنش به این حملات که به ادعای ریاض اقدامی از سوی تهران بود، حملاتی انجام دهد، اما ترامپ قبول نکرد. در نتیجه، مذاکرات سطح پایین تری میان سعودی ها و ایرانی ها آغاز شد. از ان زمان تاکنون گفت و گوهای میان دو طرف همچنان ادامه دارد با این تفاوت که در آمریکا دولتی جدید با دیپلماسی تازه بر سر کار آمده و شاهزاده عربستان هم این دیپلماسی را به طور عمومی تصدیق کرده است.

درواقع با آمدن بایدن، واشنگتن به مشوق روابط نزدیک ریاض و تهران بدل شده است و سیاست رئیس جمهوری ایالات متحده بر روابط متحدان عرب تاثیر گذاشته است. موضوع دیگری که شرایط را متفاوت تر از گذشته کرده، این است که متحدان عرب آمریکا در حال آماده شدن برای خاورمیانه ای هستند که دیگر قدرتمندترین دوستشان [ترامپ] در آنجا نیست.

لذا چنانچه دولت بایدن به وعده خود در خصوص بیرون کشیدن آمریکا از خاورمیانه عمل کند، کشورهای عرب تا حد امکان به دوستان بیشتر و دشمنان کمتری نیاز خواهند داشت.