بزرگنمايي:

راه ترقی - فرارو /متن پیش رو در فرارو منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، طی سفری به مسکو با ولادیمیر پوتین دیدار کرد و توافقی استراتژیک به امضا رساند که همکاری‌های اقتصادی و نظامی دو کشور را تقویت می‌کند، اگرچه فاقد بند دفاع مشترک است. این توافق، ایران را به گذرگاهی برای صادرات گاز روسیه به خلیج فارس تبدیل می‌کند و مسکو با همکاری تهران، در تلاش برای جایگزینی سیستم پیام‌رسانی سوئیفت است. رهبران دو کشور این معاهده را نقطه عطفی برای روابط دوجانبه توصیف کردند.
ایوان نچپورنکو-نیویورک تایمز| مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران روز جمعه در مسکو با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، دیدار و گفت‌و‌گو کرد. این نشست که در راستای تقویت اتحاد میان دو کشور برگزار شد، بر مبنای اشتراک منافع ایران و روسیه در مقابله با فشار‌های غربی قرار داشت. ایران و روسیه که هر دو تحت تحریم‌های گسترده غرب قرار دارند، در حال تدوین یک توافق استراتژیک هستند که بر گسترش همکاری‌های اقتصادی و مالی متمرکز است و به زودی توسط رهبران دو کشور به امضا خواهد رسید.
توافق تاریخی ایران و روسیه بدون تعهد دفاع مشترک
این توافق شامل موضوعات نظامی نیز می‌شود، اما بر خلاف برخی توافق‌های دیگر که مسکو با شرکای خود به امضا رسانده، توافق با ایران فاقد تعهدات دفاع مشترک است. کاظم جلالی، سفیر ایران در مسکو، در گفت‌و‌گو با خبرگزاری ایرنا تأکید کرد: «استقلال و امنیت کشورمان و نیز تکیه بر ظرفیت‌های داخلی برای ما از اهمیت بالایی برخوردار است. ما علاقه‌ای به پیوستن به هیچ بلوکی نداریم.»
در کاخ کرملین و پیش از دیدار، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، سفر مسعود پزشکیان به مسکو را به‌عنوان رویدادی «بسیار مهم» ارزیابی کرد و از «توافق بزرگ، جامع و استراتژیکی» که قرار بود امضا شود، به‌شدت استقبال نمود. پیش از ورود رئیس‌جمهور ایران، دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، این معاهده را یک «رویداد بسیار مهم» برای روسیه توصیف کرده بود.
در همین حال، مقام‌های ایرانی نیز اهمیت این دیدار را بسیار فراتر از یک سفر عادی دولتی دانسته و آن را نقطه عطفی استراتژیک برای روابط دو کشور ارزیابی کردند. عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، در پیامی در شبکه اجتماعی تلگرام نوشت: «این معاهده نه تنها یک گام کلیدی برای تقویت روابط دوجانبه است، بلکه نقشه راهی برای آینده به شمار می‌رود.» در عین حال، پسکوف تصریح کرد که زمان‌بندی امضای این معاهده برای انحراف توجهات از مراسم تحلیف دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور جدید آمریکا، تنظیم نشده بود. عباس عراقچی نیز در مصاحبه‌ای با تلویزیون دولتی ایران خاطرنشان کرد که این برنامه‌ریزی‌ها ماه‌ها پیش تعیین شده بود.
مقابله با هژمونی غرب؛ اتحاد راهبردی مسکو و تهران
روسیه از زمان آغاز جنگ اوکراین، به دنبال مقابله با آنچه آن را سلطه‌طلبی و هژمونی غرب به‌ویژه تحت رهبری ایالات متحده می‌داند، بوده است. این کشور با انعقاد مجموعه‌ای از معاهدات راهبردی تلاش کرده موقعیت خود را تقویت کند. به عنوان مثال، در ماه ژوئن، روسیه یک توافق همکاری با کره شمالی به امضا رساند و در ماه دسامبر نیز معاهده امنیتی‌ای را با بلاروس منعقد کرد که به موجب آن، سلاح‌های هسته‌ای تاکتیکی روسیه در بلاروس مستقر می‌شوند. هر دو معاهده شامل بند‌های دفاع مشترک بودند.
روسیه ریاست سازمان پیمان امنیت جمعی را بر عهده دارد؛ ائتلافی که شامل بلاروس و چندین کشور عضو سابق اتحاد جماهیر شوروی، از جمله ارمنستان در قفقاز و قزاقستان، قرقیزستان و تاجیکستان در آسیای مرکزی می‌شود. این سازمان که در ابتدا با هدف مقابله با ناتو تشکیل شده، بر اصل «حمله به یک عضو، حمله به همه تلقی می‌شود» استوار است. اما اخیراً، این ائتلاف با چالش‌هایی مانند تعلیق عملی عضویت ارمنستان روبه‌رو شده است.
بازگشت احتمالی ترامپ به کاخ سفید می‌تواند فشار‌های بیشتری را بر ایران وارد کند و تلاش‌های ایالات متحده برای افزایش انزوای ایران را تشدید نماید. علاوه بر مسائل دفاعی، روسیه با ایران و دیگر کشور‌ها همکاری می‌کند تا جایگزینی برای سیستم پیام‌رسانی سوئیفت، که تراکنش‌های میان بیش از 11 هزار مؤسسه مالی در سراسر جهان را هماهنگ می‌کند، ایجاد نماید.
مسکو همچنین به دنبال اتصال مستقیم به بنادر خلیج فارس از طریق احداث یک خط آهن جدید از مسیر ایران است. عباس عراقچی وزیر أمور خارجه ایران اعلام کرد که توافق پیش‌بینی شده برای امضا در روز جمعه، ایران را قادر می‌سازد تا به‌عنوان گذرگاهی برای صادرات گاز روسیه عمل کرده و گاز دریای خزر را به سواحل خلیج فارس برساند. او افزود: «این توافق ایران را به یک قطب بزرگ صادرات گاز تبدیل خواهد کرد.»
کاظم جلالی، سفیر ایران در روسیه، در گفت‌و‌گو با رسانه‌های ایرانی اظهار داشت که رهبران دو کشور به این نتیجه رسیده‌اند که توافق پیشین دیگر پاسخگوی شرایط فعلی جهان و نظم منطقه‌ای نیست. وی افزود: «این توافق جدید تمامی ابعاد روابط دوجانبه ما از جمله رویکرد‌های سیاسی مشترک را در بر می‌گیرد، این نشان می‌دهد که ما قدرت را چگونه ارزیابی می‌کنیم و برای آینده چه برنامه‌هایی داریم.»