راه ترقی - اطلاعات /شهرآورد تهران با جنجال و درگیری و حتی نزاع غریبه نیست و بارها بازیکنا و هواداران دو تیم به جان هم افتاده اند اما هیچ مسابقه ای را نمی توان با بازی نیمه تمام استقلال و پرسپولیس در 30 دی ماه 1373 مقایسه کرد.
 دو تیم در نیمه نهایی جام آزادگان به مصاف هم می رفتند و بیش از 100 هزار تماشاگر به آزادی آمده بودند تا بعد از دو سال شاهد یک دربی باشند. این بازی اما نیمه تمام ماند؛ استقلال با حکم فدراسیون برنده آن شد؛ و سالها محرومیت برای بازیکنان هر دو تیم و به خصوص پرسپولیسی ها صادر شد. تصاویر درگیری و یورش هواداران به زمین بازی، همچنان بعد از 30 سال، تکان دهنده است.

بزرگترین جنجال دربی تهران
ستاره های سرشناس و سرکشی در هر دو تیم بودند و هیچ کس انتظار نداشت بازی ساده و آسان باشد. تنش از همان ابتدا، با پرتاب اشیا و سنگ و به خصوص نارنجک دستی بخشی از بازی بود. داوری ابهران هم بخشی از جنجال سازی بود. در ابتدای بازی پیوس ضربه کاشته را به نفع پرسپولیس گل کرد اما چون داور سوت نزده بود، گل مردود شد. در نیمه اول گلی رد و بدل نشد اما در دقیقه 52 پیوس کاپیتان پرسپولیس، از روی نقطه پنالتی گل اول را زد. 4 دقیقه بعد، از روی ضربه کرنر، بهزاد داداش زاده روی کرنر، ضربه سری روانه دراوزه استقلال کرد، توپ بعد از برخورد با تیر افقی، به زمین برخورد کرد و و به محوطه جریمه برگشت. حتی خود داداش زاده هم به گمان این که توپ گل نشده، بازی را ادامه داد اما بعد با سوت داور، گل دوم به نفع پرسپولیس اعلام شد. در ادامه پرسپولیس ها مغرور از نتیجه رویکرد متفاوتی دشاتند. تنش ها هم به زمین تزریق شد و رضا شاهرودی در یک خطای بی مورد، با تکلی خشن روی پای بازیکن استقلال، کارت قرمز گرفت و اخراج شد. او هنگام بیرون رفتن هم هواداران را تحریک کرد، که این کار او بعدا برایش گران تمام شد.
بعد از ده نفره شدن پرسپولیس، فشار استقلال بیشتر شد و ده دقیقه مانده به پایان بازی، صادق ورمرزیار پنالتی به دست آمده را برای استقلال گل کرد. تصمیم داور برای اعلام پنالتی به مذاق هواداران پرسپولیس خوش نیامد و همین مساله به تنش ها اضافه کرد.
در ادامه این بار نوبت به استقلالی ها بود که یک گلشان از سوی داور مردود اعلام شود. اما این پایان کار نبود و ادموند اختر، سه دقیقه مانده به پایان بازی، از شلختگی دفاعی پرسپولیس در یک ضربه کرنر استفاده کرد و آخرین گل بازی را به ثمر رساند. بازگشت باشکوه و شیرین آبی ها اما هرگز کامل نشد چون اصلا بازی به پایان نرسید. بقیه بازی بیشتر از این که فوتبال باشد، یک نزاع جمعی در حضور 100 هزار تماشاگر خشمگین بود که هر کدامشان فکر می کرد حق تیمشان خورده شده است.
جرقه درگیری داخل زمین را مجتبی محرمی و امیر قلعه نویی، همبازیان سابق در تیم شاهین و دوستان صمیمی فعلی زدند؛ بعد از اعلام خطا، در جایی دیگر از زمین، این دو بازیکن سراغ هم می روند و با هم گلاویز می شوند. داور که بعدها گفته بود هر دو بازیکن الفاظ رکیکی به کار می بردند، به هر دو نفرشان کارت قرمز نشان داد. دامنه درگیری ها بین بازیکنان بیشتر شد و محمود فکری هم با لگد به محرمی زد. اما بعد همه چیز از کنترل خارج شد و هجوم هواداران به زمین، آزادی را به جهنم تبدیل کرد. پیشتر یک جیمی جامپ به زمین وارد شده بود همین باعث به وجود آمدن این تصور عمومی در ورزشگاه شده بود که ورود به چمن، چندان هم سخت نیست. و واقعا نبود. ده ها و یا شاید صدها نفر وارد زمین شدند و آزادی را فتح کردند.
این بازی یکی از هولناک ترین بازی هایی است که درتاریخ ورزشگاه آزادی برگزار شده. احمد ابهران داور بازی بعدها گفته بود که دو نفر چاقو به دست به سمت او حمله بردند که یکی از آنها با پشت پای اکبر قاسمی از مسوولان وقت هیئت فوتبال استان زمینگیر شد و دیگر را هم احمد رضا عابدزاده با دست هایش از پشت گرفت. داور بازی در حالی همچنان یکی از عوامل برز تنش و درگیری خوانده می شود که خودش بعدها در گفت و گویی گفته که نه تنها خودش از عملکرد خودش راضی بوده، که فدراسیون هم روز بعد از بازی با پرداخت 300 هزار تومان پاداش، از او به خاطر قضاوت خوبش تشکر کرده است. او همچنین این شایعه را که تعدادی از بازیکنان دو تیم و داور بازی را بعد از بازی بازداشت و بازجویی کردند به نوعی تایید کرده است؛ او در گفت و گو با ایرنا گفته بود: "من و 6 بازیکن استقلال و پرسپولیس را برای پرسش و پاسخ بردند. درباره اتفاقات بازی سوالاتی پرسیدند. درباره اینکه چه اتفاقاتی در زمین بازی رخ داد، سوال می‌کردند. خیلی زود هم همه چیز تمام شد. من که کاری نکرده بودم. "
بخشی از تماشاگران هم که موفق نشده بودند به زمین چمن بیایند، با کندن صندلی و پرتاب هر چه دم دستشان بود از خجالت ورزشگاه آزادی در آمدند.

نقره داغ پرسپولیس به خاطر جنجال آزادی
تصاویر آخرالزمانی از ورزشگاه آزادی، چنان هولناک بود که به سختی می توان هیچ مسابقه ای را با این دربی ناتمام مقایسه کرد. این جنجال برای مقامات هم بسیار گران تمام شد و انتقام سختی از دو تیم، به خصوص پرسپولیس و همینطور هواداران گرفتند. به فاصله چند ساعت بعد از بازی، سنگین ترین احکام تاریخ فوتبال ایران از سوی فدراسیون اعلام شد و بر اساس تعداد زیادی از بازیکنان حاضر در زمین، با جرایم باورنکردنی مواجه شدند. در مجموع بازیکنان 156 ماه محروم شدند که 132 ماه سهم پرسپولیسی ها بود. بر اساس حکم صادره فدراسیون فوتبال، مجتبی محرمی 3 سال، عابدزاده و شاهرودی هر کدام 1 سال، و فرشاد پیوس، داداش زاده، قلعه نویی، فکری، ورمرزیار و غفوری اصل هر کدام 6 ماه محروم شدند. عابدینی مدیر باشگاه و محمد پنجعلی سرپرست تیم پرسپولیس هم هر کدام یک سال محروم شدند. دو پزشک این تیم هم هر کدام یک سال از حضور در میادین فوتبال محروم شدند. باشگاه هم حدود 20 میلیون تومان جریمه شد که در آن زمان، مبلغ بسیار هنگفتی به شمار می رفت.
دیگر تصمیم افراطی برگزاری بازی برگشت دو تیم در بندرعباس بود. بازی در تاریخ 7 بهمن در ورزشگاهی برگزار شد که بیشتر شبیه زمین های محلات بود. این شایعه در جامعه فوتبالی وجود داشت که نظارت سنگینی روی این بازی انجام شده و طبق برنامه بدون برخورد و هیجان و تنش برگزار شد و برخی بازیکنان وقت پرسپولیس در خاطرات خود از جو شدید امنیتی پیش از این بازی گفته اند. برخی بازیکنان گفته اند هنوز نمی دانند جایی که برده شده اند پادگان بوده یا زندان. هواداران قدیمی همچنان معتقدند به بازیکنان گفته شده بود تا مساوی کنند.
توطئه در دربی تهران؟
بازی آخر دی ماه به خاطر جنجال عظیمش جایگاهی خاص در تاریخ شهرآوردهای تهران دارد اما جالب است که پرونده آن همچنان باز است و هر بار نقل خاطره ای از آن، باعث دامن زدن به موج سهمگین شایعات می شود. بسیاری، از جمله عابدینی مدیرعامل وقت باشگاه پرسپولیس، معتقدند این جنجال برای ضربه زدن به هر دو تیم ایجاد شد. پرسپولیسی ها همچنان معتقدند نفوذ داریوش مصطفوی رئیس فدراسیون فوتبال که استقلالی بوده باعث شده این جرائم سنگین برای ضربه زدن به پرسپولیس صادر شود. او بعدها در گفت و گوهایی با اظهرات عجیب و گاهی باورنکردنی، به جنجال ها دامن زده است و حتی در گفت و گویی از نقره داغ کردن عابدینی به خاطر شیطنت و دخالت در کاری که به او ارتباط نداشت". صحبت کرده است. بعدها رئیس وقت کمیته انضباطی فدراسیون فوتبال هم از تعصب خود به باشگاه استقلال صحبت کرد که همین باعث شده تصمیمات انضباطی آن زمان فدراسیون با انتقاد از سوی بازیکنان سابق به خصوص مجتبی محرمی مواجه شود. آنها مدعی اند او که اعتراف کرده 40 سال هوادار جدی استقلال است، در زمان مسئولیت خود در دی ماه 1373 هم گرایش رنگی داشته و به همین خاطر محرومیت سرخ ها چنین سنگین بوده. مصطفوی در همان گفت و گوی جنجالی اش گفته بود که مصطفی هاشمی طبا رئیس وقت تربیت بدنی هم با صدور این احکام سنگین موافق بوده است.