بزرگنمايي:

راه ترقی - ایسنا / بر اثر حوادث رانندگی سالیانه هزاران نفر از شهروندان ایرانی جان خود را در جاده‌های کشور از دست می دهند. اگر نگاهی به آمار قربانبان حوادث رانندگی در سال 1401 و 1402 بیندازیم، متوجه خواهیم شد که تنها در مدت زمان 3 سال بیش از 54 هزار نفر در سوانح رانندگی جان باخته‌اند.
طبق گزارش پزشک قانونی، تلفات حوادث رانندگی در سال 1401، حدود 19 هزار و 490 نفر و در سال 1402 حدود 20 هزار و 45 نفر بوده است. در 9 ماهه سال جاری، تعداد نفرات جان باخته بر اثر تصادفات 14 هزار و 945 نفر اعلام شده که این آمار 9 ماهه سال جاری، نزدیکی می‌کند با آمار تلفات حوادث رانندگی یک سال تمام در سال 1395 که 15هزار و 932 نفر بر اثر تصادفات کشته شده اند.
تلفاتی که در جاده‌ها به دلایل مختلف از جمله کیفیت نامطلوب خودروها، فرسودگی و قدیمی بودن آنها، جاده‌ها و دیگر عوامل که به آن در ادامه خواهیم پرداخت، نزدیکی می‌کند با تعداد نفراتی که در حوادث طبیعی زلزله جان خودشان را از دست دادند. در زلزله بم سال 1382 حدود 34 هزار نفر، زلزله رودبار و منجیل در سال 1369، حدود 35 هزار نفر و زلزله طبس در سال 1357 حدود 20 هزار نفر کشته به همراه داشت.
آمار تصادفات در حالی با قربانیان زلزله‌های مرگبار در کشور برابری می‌کند که زلزله به عنوان بلای طبیعی قابل پیشگیری نیست. هر چند می‌توان خسارت آن را کاهش داد؛ اما تصادفات و سوانح جاده‌ای با آموزش و اقدامات کنترلی و حتی قضایی قابل پیشگیری است. به عبارتی نمی‌توان جلوی حوادث طبیعی را گرفت، اما برای حوادث رانندگی می‌شود تدابیر پیشگیرانه و موثر را در نظر گرفت تا این آمار وحشتناک را کاهشی کرد. مطابق با آمار سال 1402، ایران هر سال به اندازه تلفات جانی زلزله طبس و هر 1.5 سال به اندازه زلزله‌های بم یا رودبار و منجیل در تصادفات رانندگی کشته می‌دهد. هر کس که به جان‌های از دست رفته و خانواده‌های داغدار آنان بیاندیشد حتما تایید می‌کند که این عدد به خودیِ خود بسیار زیاد است و باید برای جلوگیری از مرگ تک‌تکِ آنان برنامه ریخت و تلاش کرد.
آمار کشته شدگان حوادث رانندگی در سال 1402
همان طور که گفته شد، در سال 1402، بیش از 20 هزار نفر در حوادث رانندگی جان خود را از دست دادند. از این آمار ترسناک، 15 هزار و 854 نفر مرد و 4 هزار و 191 نفر زن بودند. در این سال 391 هزار و 69 نفر نیز در تصادفات مصدوم شدند و به مراکز پزشکی قانونی مراجعه کردند. تعداد مصدومان تصادفات سال 1402 نیز نسبت به سال قبل از آن (1401)، 5.9 درصد بیشتر بود. 
طبق بررسی آمارهای مربوط به حوادث رانندگی در دهه 90، تعداد کشته‌های تصادفات از سال 1391، به کمتر از 20 هزار نفر و در برخی موارد به 15 هزار کشته در سال رسیده بود. اما متاسفانه در سال1402 با ثبت 20 هزار و 45 کشته در حوادث رانندگی، پس از گذشت 11 سال آمار تلفات تصادفات، مجدد از مرز 20 هزار نفر عبور کرد. این درحالی است که از سال 1391 تا پایان 1401 آمار کشته‌های تصادفات همواره کمتر از 20 هزار نفر بود.
در این سال 13 هزار و 770 نفر در محورهای برون شهری، 4 هزار و 930 نفر در مسیرهای درون شهری، یک‌هزار و 120 نفر در مسیرهای روستایی و مابقی کشته‌ها نیز در سایر مسیرها جان خود را از دست داده‌اند. در سال 1402، بیشترین آمار تلفات تصادفات به ترتیب در استان های فارس با یک‌هزار و 614 مورد فوتی، تهران با یک‌هزار و 449 مورد فوتی و سیستان و بلوچستان با یک‌هزار و 436 مورد فوتی بود. کمترین آمار تلفات نیز در استان های ایلام با 173 مورد فوتی، کهگیلویه و بویراحمد با 224 مورد فوتی و اردبیل با 243 مورد فوتی ثبت شده است.
حدود 20 هزار نفر، تلفات سالیانه سوانح رانندگی در ایران
سردار تیمور حسینی رئیس پلیس راهور فراجا، در آبان سال جاری به مناسبت روز جهانی یادواره قربانیان حوادث رانندگی گفت: سالانه حدود 20 هزار نفر در سوانح رانندگی در ایران جان خود را از دست می‌دهند. بالغ بر 391 هزار نفر دیگر نیز دچار مصدومیت‌های شدید می‌شوند. این آمار نه تنها از نظر انسانی فاجعه‌بار است، بلکه از لحاظ اقتصادی و اجتماعی نیز آثار جبران‌ناپذیری به همراه دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که عوامل متعددی از جمله تخلفات رانندگی، وضعیت نامناسب جاده‌ها، نقص فنی خودروها و حتی شرایط اجتماعی و اقتصادی می‌توانند در بروز این حوادث نقش داشته باشند.

سردار حسینی اظهار داشت که در کنار اقدامات پلیس که بخش عمده‌ای از مسئولیت نظارت و اجرای قوانین رانندگی را بر عهده دارد، وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مختلف نیز باید در این راستا گام‌های اساسی بردارند. وزارت کشور و شهرداری‌ها می‌توانند با اصلاح و بهبود زیرساخت‌های شهری و جاده‌ای، به ویژه در نقاط پرحادثه، به کاهش تصادفات کمک کنند.
رئیس پلیس راهور فراجا بیان کرد که در هر شبانه روز 2 میلیون و 100 تردد در جاده‌های کشور اتفاق میوفتد که با توجه به این میزان ترددهای بسیار، نیازمند تغییر رویکرد برای نظارت بر ترافیک جاده‌ها هستیم و حدود 70 درصد جانباختگان تصادف، ناشی از تصادفات جاده‌های کشور است.
وی با تأکید بر اهمیت ایمنی خودروها در کاهش تلفات جاده‌ای، گفت: یکی از انتظارات ما، استحکام بدنه خودروهاست. استحکام بدنه خودروها باید بالا برود. نبود استحکام کافی در بدنه خودروهای داخلی، نه تنها ایمنی سرنشینان را به خطر می‌اندازد، بلکه در هنگام وقوع تصادفات، پیامدهای جبران‌ناپذیری به همراه دارد. بسیاری از تصادفاتی که می‌توانستند با خسارات کمتر خاتمه یابند، به دلیل ضعف در ایمنی خودروها، به حوادث تلخ و جان‌ باختن سرنشینان منجر شده‌اند. بارها از خودروسازان خواسته‌ایم تا با بهبود استانداردهای ایمنی و استحکام خودروها، در راستای حفظ جان مردم گام بردارند؛ اما متأسفانه شاهد اقدام مؤثری در این زمینه نبوده‌ایم.
رئیس پلیس راهور فراجا در حاشیه مراسم تودیع و معارفه رئیس پلیس راه، در دی ماه سال جاری نیز بیان کرده بود که به دلیل محدودیت‌هایی که برای واردات خودرو قائل شدند امروز شاهد این هستیم که خودروهای با کیفیت و مناسب وارد نمی‌شوند. این قید و بندهای اضافی را برای واردات برداریم تا خودروهای خوب و با کیفیت وارد شوند. اینطور نباشد خودروهایی که استانداردهای پایینی دارند فقط وارد ایران شود. پیگیری برای برطرف کردن الباقی نقاط حادثه خیز که 4000 مورد در سطح جاده‌های ایران است هم از کارهای مهم رئیس پلیس راه است. موضوع نقاط حادثه خیز در جاده‌ها جزو مطالبات جدی ماست و اگر کارشناسان تصادف تشخیص دهند ایراد در راه، در آن سانحه اثر گذاشته، سهم تقصیر برای آن دستگاه در نظر گرفته می‌شود. 
اصلاح قوانین مهم‌تر از افزایش نرخ جریمه‌ها
سردار حسینی همچنین در خصوص تغییرات در نرخ جریمه‌ها و تأثیر آن بر کاهش تصادفات نیز اظهار کرد: با وجود افزایش نرخ جریمه‌ها، هیچ تغییر محسوس و قابل توجهی در کاهش تصادفات مشاهده نکرده‌ایم. این امر نشان می‌دهد که صرفاً تغییرات در نرخ جریمه‌ها به تنهایی نمی‌تواند باعث کاهش حوادث ترافیکی شود و برای این منظور باید مجموعه‌ای از اقدامات فرهنگی، آموزشی، نظارتی و زیرساختی به طور همزمان به کار گرفته شود. برای بهبود وضعیت ترافیک و کاهش تلفات انسانی و مالی، باید همه توان کشور در جهت انجام اقدامات عملی و پایدار در این حوزه متمرکز شود.
این مقام انتظامی ضمن ارایه راهکارهایی از جمله ارتقای ایمنی خودرو، اقدامات فرهنگی و آموزشی، توجه ویژه به ایمنی راه افزوده بود که ما از وزارت صمت و سازمان استاندارد انتظار داریم که به منظور کاهش تلفات، اقدامات جدی در راستای ارتقای ایمنی خودروها انجام دهند. تغییر نگرش و رفتار رانندگان از طریق برنامه‌های آموزشی و تبلیغاتی باید در اولویت قرار گیرد. تنها در صورتی که فرهنگ رعایت قوانین در جامعه نهادینه شود، می‌توان امیدوار به کاهش حوادث رانندگی بود. بهسازی و ارتقای کیفیت جاده‌ها، به ویژه در مناطق کوهستانی و پرتردد، باید مورد توجه ویژه قرار گیرد. این امر نیازمند تخصیص بودجه‌های مناسب و هماهنگی با وزارت راه و شهرسازی است. برخورد با کوتاهی‌ها و ترک فعل‌هایی که منجر به حوادث رانندگی و از دست رفتن جان انسان‌ها می‌شود، امری ضروری است و اگر در این زمینه سازمان‌های نظارتی به وظایف خود به طور دقیق عمل کنند، می‌توان از بسیاری از بحران‌ها پیشگیری کرد.
از جمله پیشنهادات سردار حسینی برای دستگاه‌های مختلف، اصلاح زیرساخت‌های شهری و راهنمایی رانندگی، تقویت زیرساخت‌های پزشکی و اورژانس جاده‌ای، ارتقای کیفیت جاده‌ها و نقاط حادثه‌خیز، نظارت بر تولید خودروهای ایمن، ایجاد برنامه‌های ملی و بلندمدت برای کاهش تلفات رانندگی، راه‌اندازی کمپین‌های ملی آگاهی‌بخشی و ضرورت هم‌افزایی برای کاهش تصادفات است.
عید نوروز، پر تلفات ترین ایام سال در حوادث رانندگی
ایام عید نوروز، پر تردد ترین ایام در طول سال در جاده‌های کشور است. آمارهایی که از تعداد تصادفات و شمار قربانیان حوادث رانندگی منتشر می‌شود نگران کننده است. در این ایام چندین دستگاه از جمله پلیس، راهداری، هلال احمر، اورژانس و ... از نظارت پلیس راهور تا آمادگی عوامل امدادی، همگی بسیج می‌شوند تا با اجرای طرح نوروزی تمام اقدامات و امکانات خود را برای کاهش حوادث انجام بدهند. اما همچنان هر ساله شاهد آمار قابل توجهی از جانباختگان حوادث تصادفات هستیم. این آمار بسیار نگران کننده است. تصادفات علاوه بر گرفتن جان افراد که کانون گرم خانواده‌ای را سرد و بی‌روح می‌کند، بسیاری از شهروندان را برای همیشه با آسیب‌های جسمی جبران ناپذیر زمین گیر می‌کند و همچنین خسارات مالی بسیاری را برای شهروندان و کشور به همراه دارد.
ایامی که افراد برای شادی و تفریح به دل جاده‌ها می‌زنند، این حوادث، کام افراد و خانواده آنها را تلخ می‌کند. علاوه بر رعایت نکات ایمنی و راهنمایی و رانندگی رانندگان، مسئولین نیز باید برای ضعف‌های موجود در جاده‌ها (نصب علائم راهنمایی و رانندگی در مناطق پرخطر، بهبود روشنایی معابر و اصلاح تابلوها و علائم هشداردهنده و... )، ارتقای کیفیت خودروهای داخلی و وارد کردن خودروهای با کیفیت و دیگر اقدامات ضروری و مهم در کاهش این حوادث اقدامات جدی انجام دهند. در بسیاری از صحبت های مسئولین در این خصوص، باید از حرف به عمل گام برداشته شود تا ضررهای جانی، مادی و معنوی کاهش پیدا کند.
بر اساس آماری که سازمان پزشکی قانونی در اختیار ایسنا قرار داده است، در 10 سال اخیر، یعنی از سال 1393 تا سال1402، تعداد کشته شدگان تصادف در تعطیلات نوروزی، به ترتیب 1084، 968، 964، 874، 1034، 914، 534، 1080، 1146 و 1217 نفر بوده است. در مجموع در این 10 سال، 9 هزار و 815 نفر در ایام نوروز بر اثر تصادفات جان خود را از دست داده‌اند.
نوروز سال 1401 را هم می‌توان پس از سال 1402 دومین نوروز دارای بیشترین تعداد جانباخته حوادث رانندگی در 10 سال اخیر دانست. در سال 1401 همانطور که گفته شد، 1146 نفر در تصادفات جان خود را از دست دادند. این سال افزایش 11 درصدی نسبت به نوروز 1400 داشته است. سال 1402 هم با 1217 کشته از دوسال پیش، پیشی گرفته بود.
در عید نوروز 1403، آمار اولیه تصادفات از سوی رئیس مرکز اطلاعات و کنترل ترافیک پلیس راهور فراجا در طرح نوروزی پلیس در جاده‌های کشور از 24 اسفندماه تا 14 فروردین 1403، 813 کشته و 21 هزار و 441 نفر مصدوم اعلام شد. در طول اجرای این طرح حدود 100 هزار تصادف رانندگی رخ داده بود که از بین این 100 هزار تصادف، 667 مورد تصادفاتی بود که منجر به فوت شد. 
معاون عملیات پلیس راهور فراجا چهار عامل، عدم توجه به جلو، عدم توانایی کنترل وسیله نقلیه، سبقت غیرمجاز و تغییر مسیر ناگهانی را علت 78 درصد تصادفات نوروز 1403 دانست. بین ساعت چهار بعدازظهر تا هشت شب، 28 درصد تصادفات در نوروز سال جاری رخ داده است و در مجموع شامل یک سوم تصادفات می‌شود.
چشم‌ها را باید شست، جور دیگر باید دید
وزیر بهداشت نیز در نشستی با بیان این که یکی از دغدغه‌های اصلی مسئولان کشور، پیشگیری از حوادث ناگوار و غیرقابل جبران است، گفته بود که ما باید با دیدگاهی نو، راهکارهای مؤثرتری برای حفظ سلامت جامعه اتخاذ کنیم. روند کاهش جمعیت جوان کشور، مسئله‌ای جدی و قابل تأمل است. در شرایطی که سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای برای حمایت از جوانی جمعیت و درمان زوج‌های نابارور صورت می‌گیرد، متأسفانه سالانه با از دست دادن هزاران جوان در حوادث مختلف مواجه هستیم. به عنوان نمونه، میزان تولدهای سالانه ما به 2000 مورد می‌رسد، اما هم‌زمان، تنها در یک سال، 20هزار جوان را از دست می‌دهیم. این آمار نشان‌دهنده ضرورت بازنگری در رویکردها و سیاست‌های کلان سلامت و ایمنی جامعه است.
یکی از دغدغه‌ها در حوادث جاده‌ای، ایمنی خودروهاست. مسئولین و کارشناسان بسیاری در این خصوص بارها گفته‌اند و اما هنوز تغییر قابل توجه‌ای دیده نشده است. ظفرقندی وزیر بهداشت در صحبت‌های اخیر خود در مجمع خیّرین امدادگران عاشورا نیز به ناایمن بودن خودروها اشاره کرده و بیان کرده بود که نقش فرهنگ رانندگی و آموزش‌های مرتبط با ایمنی جاده‌ای غیرقابل انکار است که باید در این خصوص فعالیت‌های بیشتر و مؤثرتری صورت بگیرد. 
نگرانی از افزایش دوباره آمار تصادفات و تلفات جاده‌ای؛ تمام ارگان‌ها وارد عمل شوند
مشاور وزیر بهداشت و مدیرکل حوزه وزارتی صادق نیت در سومین نشست پویش «زندگی تصادفی نیست» در ستاد مرکزی وزارت بهداشت با ابراز تاسف از اینکه در 2 الی 3 سال اخیر، روند نزولی کاهش تصادفات و مرگ‌ومیرها معکوس شده است و دوباره شاهد افزایش آمار تصادفات و تلفات جاده‌ای هستیم، گفته است که این تغییر روند به هیچ عنوان قابل قبول نیست. لازم است که تمام ارگان‌ها و نهادها با تمام توان خود وارد عمل شوند. اینکه طبق آمارها، جرح و نقص عضو ناشی از تصادفات به بیش از صدها هزار نفر رسیده، جای نگرانی است. این وضعیت نه تنها برای نظام سلامت غیرقابل تحمل است، بلکه نیاز به توجه ویژه و فوری از سوی تمامی مسئولین دارد.
شاهین مظفری معاون آموزش مدیریت بحران شهر تهران نیز در خصوص اقدامات و پیشگیری‌ها برای ایام عید بیان کرده بود: با توجه به بارش باران و امکان سیل، سعی می‌کنیم در این خصوص تمرکز کنیم و آموزش‌ها را گسترش بدهیم. 
به گزارش ایسنا، نتایج بررسی‌های انجام‌ شده در خصوص حوادث رانندگی در سال‌های اخیر نشان‌دهنده روند نگران‌کننده‌ای از افزایش تصادفات و تلفات جانی و مالی در جاده‌ها می‌باشد. این وضعیت نیازمند توجه جدی و اتخاذ تدابیر مؤثر در زمینه‌های مختلف از جمله بهبود زیرساخت‌های جاده‌ای، آموزش رانندگان و اجرای قوانین و مقررات ترافیکی است. ضرورت دارد که برنامه‌های پیشگیرانه همچون ارتقاء فرهنگ رانندگی، استفاده از فناوری‌های جدید در خودروها و تقویت ابزارهای نظارتی پلیسی به‌طور مستمر در دستورکار قرار گیرد. با همکاری تمامی نهادهای مرتبط و مسئول، می‌توان امیدوار بود که در آینده شاهد کاهش چشمگیر حوادث رانندگی و ارتقاء ایمنی جاده‌ها باشیم. نوروز 1404 یک ماه و خورده‌ای دیگر فرا می رسد. امید داریم امسال، با به کارگیری تمام توان دستگاهای مربوطه و همراهی مردم، میزان خسارات و تلفات حوادث رانندگی به حداقل ممکن برسد.