بزرگنمايي:

راه ترقی - الف / رییس مرکز تحقیقات سازمان صداوسیما درباره افزایش شمار بینندگان تلویزیون در نوروز و رمضان 1404 نسبت به سال گذشته توضیح داد.
محسن شاکری‌نژاد رییس مرکز تحقیقات سازمان صداوسیما درباره «رشد 22 درصدی» آمار بینندگان برنامه‌های این سازمان در ایام نوروز و رمضان که در برخی بخش‌های خبری آمده است، می‌گوید: مخاطب کلی ما در نوروز و رمضان سال گذشته 66 درصد بود و امسال با 6 درصد افزایش، به 72.2 درصد رسید. 22 درصد افزایش، مربوط به میانگین درصد بیننده سریال‌های نوروز 1404 نسبت به همین رقم در نوروز 1403 است. مثلا پارسال سریال «نون خ 5» با حول‌وحوش 45 درصد پرمخاطب‌ترین بوده و الان «پایتخت 7» با 60 و خرده‌ای درصد پربیننده‌ترین است، ولی میانگین این آثار با بقیه سریال‌های روی آنتن، این افزایش 22 درصدی را نشان می‌دهد؛ البته چون پخش «پایتخت 7» ادامه دارد، در نظرسنجی‌های بعدی طبیعتا مخاطب افزایش پیدا می‌کند.
او درباره همخوانی 72.2 درصد با شمار 49 میلیون نفر بیننده برنامه‌های سیما در رمضان و نوروز 1403 ادامه می‌دهد: ما نظرسنجی را از افراد بالای 12 سال انجام می‌دهیم که حدود 67 میلیون نفرند و محاسبه 49 میلیون نفر بر اساس این عدد انجام شده است.
این مدیر رسانه ملی درباره جزییات نظرسنجی توضیح می‌دهد: ما از پاسخگویان به نظرسنجی، می‌پرسیم شما فلان سریال یا برنامه را دیدید؟ اگر پاسخ مثبت باشد، می‌شوند مخاطب برنامه یا سریال. بعد برای سنجش کیفیت تماشا، از آن‌هایی که جواب «بله» داده‌اند، می‌پرسیم چقدر دیده‌اید؟ همه قسمت‌ها، بیشتر قسمت‌ها، برخی قسمت‌ها یا اتفاقی.
او در پاسخ به پرسشی مبنی بر وجود مخاطب گذری و اتفاقی در میان مخاطبان سریال می‌افزاید: معمولا این‌طور نیست، چون بیننده سریال معمولا گذری نمی‌بیند؛ فرد یا سریال را دنبال می‌کند یا به آن علاقمند نیست.
در شبکه نمایش خانگی هم همین‌طور است. مثلا وقتی می‌گویند «جوکر» 30 درصد بیننده دارد، آیا همه این افراد همه قسمت‌ها را دیده‌اند؟ نه. ممکن است بخشی از آن را در اینستاگرام دیده باشند. در مورد «پایتخت 7» آمارهای ما نشان می‌دهد که عددی قابل توجه تا حول‌وحوش یک میلیون کاربر یکتا، از طریق تلوبیون «پایتخت 7» را تماشا می‌کنند و از طریق تلویزیون نمی‌بینند.
بازار
معیار محاسبه درصد مخاطب، پاسخ به آن پرسش اول است و بعد اعداد دیگری برای برنامه‌ساز و سیاست‌گذار احصا می‌کنیم که مربوط به کیفیت تماشا، رضایت و موارد دیگر است.
مدیر مرکز تحقیقات صداوسیما، این شیوه نظرسنجی را علمی می‌داند و تصریح می‌کند: این روش استاندارد جهانی دارد. مثلا آفکام می‌گوید اگر کسی در هفته 15 دقیقه یک محتوا را تماشا کند، مخاطب آن می‌شود. می‌گویند اگر کسی حتی پنج دقیقه در هفته به رادیو گوش دهد، مخاطب رادیو می‌شود. این‌ها تعاریف استاندارد جهانی دارد و ما مبتنی بر آن مخاطب را می‌سنجیم.
 وقتی می‌خواهیم مخاطب را بسنجیم، آن چیزی که ملاک ماست، نظر پاسخگو درباره سؤالی است که در نظرسنجی می‌پرسیم. ممکن است کسی بیننده دو یا سه قسمت از یک سریال هم بوده باشد، ولی خود را بیننده آن نداند. در نظرسنجی‌ها این امر وجود دارد. پرسشگر می‌پرسد شما مخاطب صداوسیما هستید؟ فرد پاسخ می‌دهد نه، ولی وقتی نام برخی برنامه‌ها و محتواها می‌آید، می‌گوید بله و مشخص می‌شود که می‌بیند.
 متاثر از تحولات تکنولوژی‌های ارتباطی در دنیا، در رقابت بین شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی با رادیو تلویزیون، شاهد کاهش مخاطبان تلویزیون‌های خطی و افزایش مخاطب شبکه‌های اجتماعی هستیم و این یک روند جهانی است. در داخل کشور ما علاوه بر این روندهای جهانی، تحولات مختلف سیاسی و اجتماعی هم بر مخاطب صداوسیما تاثیر می‌گذارد. ما در نظرسنجی‌ها شاهد این هستیم که عده‌ای با وجودی که بعضی از برنامه‌های صداوسیما مثل فوتبال یا مستند یا موسیقی و ... را می‌بینند و می‌شنوند، اما از همان ابتدا اعلام می‌کنند که ما اصلا برنامه‌های صداوسیما را دنبال نمی‌کنیم. گویی عدم تماشای برنامه‌های صداوسیما برای عده‌ای به یک پرستیژ اجتماعی تبدیل شده است. ما برای برآورد دقیق میزان مخاطب برنامه‌های صداوسیما ناچاریم این ملاحظات را در نظر بگیریم.
این مدیر سازمان صداوسیما درباره تغییرات شیوه نظرسنجی‌های مرکز تحقیقات این سازمان نسبت به دوره گذشته می‌گوید: تفاوتی که به وجود آمده، این است که با توجه به وجود بسترهای مختلف انتشار، سعی کردیم بدانیم مخاطب محتوا را از چه بستری دیده؛ تلویزیون، تلوبیون، شبکه‌های مجازی، سایت‌ها و... . البته این بخش زیاد نیست، ولی دارد بیشتر می‌شود.
شاکری‌نژاد در پایان در پاسخ به پرسش ایسنا مبنی بر شایعات درباره محرمانه شدن نتایج نظرسنجی‌ها توضیح می‌دهد: این‌طور نیست. به طور معمول نتایج همه نظرسنجی‌ها درباره برنامه‌ها، برای شبکه‌ها، برنامه‌سازها و حوزه معاونت سیما می‌رود، اما در مناسبت‌های خاص مثل نوروز، رمضان و یلدا، اداره‌کل روابط عمومی، آن را به صورت عمومی منتشر می‌کند. طبیعی هم است، بالاخره ما بیننده صدها برنامه را می‌سنجیم و برای مردم اهمیت زیادی ندارد که فلان برنامه مثلا عصرگاهی فلان شبکه، چه میزان بیننده دارد.