بزرگنمايي:

راه ترقی - روزنامه جوان /متن پیش رو در جوان منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
مهرزاد اصغریان| وزیر خارجه ایران دیروز پس از هفت ساعت مذاکره با تیم امریکایی، از تعبیر «امیدوار، اما محتاط» برای توصیف روند مذاکرات استفاده کرد. عباس عراقچی برای اولین بار، وجود اختلافات میان طرفین را تأیید کرد؛ موضوعی که سبب شده تهران و واشینگتن برای بررسی جزئیات و کاستن از اختلافات، برای مشورت راهی پایتخت‌ها شوند. اظهارات عراقچی آن‌هم در شرایطی که مذاکرات تیم کارشناسی هم دیروز کلید خورد و دیدگاه‌های کارشناسان هم در آینده مذاکرات، نقش مهمی دارد حاکی از این است که گفت‌و‌گو‌های جاری وارد نقطه‌ای حساس و مرحله‌ای سخت و البته تعیین‌کننده شده است. 
عصر شنبه پس از هفت ساعت مذاکره غیرمستقیم میان طرف ایرانی و امریکایی در مسقط، در شرایطی که برخی گمانه‌زنی‌ها از تداوم مذاکره در روز یک‌شنبه حکایت داشت، اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران، اعلام کرد: «دور سوم مذاکرات، طبق برنامه‌ریزی قبلی امروز (شنبه) پایان می‌یابد.» دقایقی بعد، مذاکراتی که بنابر اعلام بقایی از ساعت 10 صبح شروع شده بود، پایان یافت. این دور از مذاکرات که بیش از دو دور قبلی ادامه داشت، با اولین دور گفت‌و‌گو‌های کارشناسی ایران و امریکا همراه بود و طبق آنچه که رسانه‌ها اعلام کرده‌اند، در تیم کارشناسی امریکا که با سرپرستی «مایکل آنتون» به مسقط آمدند، کارشناسانی از وزارت خارجه و وزارت خزانه‌داری امریکا نیز حضور داشتند. گفت‌و‌گو‌های کارشناسی و فنی دو طرف، به مراحل جزئی از مطالبات و توقعات طرفین از هم رسید، موضوعی که باعث شد مذاکره‌کنندگان بعد از هفت ساعت، برای مشورت راهی پایتخت‌های خود شوند. این، در عین حال نشانه ورود مذاکرات به مرحله‌ای است که تهران و واشینگتن باید تصمیم‌های سرنوشت‌سازی بگیرند. 
ورود به مرحله‌ای جدی‌تر از 2 دور قبلی
سیدعباس عراقچی، وزیر خارجه و رئیس تیم مذاکره‌کننده عصر دیروز به خبرنگار صدا و سیما گفت: «مذاکرات دور سوم جدی‌تر از گذشته بود و به‌تدریج وارد جزئیات فنی‌تر شدیم.» وی تصریح کرد: «چندین‌بار به‌صورت مکتوب نظرات را ردوبدل کردیم. دوطرف سؤالات خود را به‌طور مکتوب دادند و پاسخ گرفتند. قرار است تا مذاکره بعدی بررسی‌های بیشتری در پایتخت‌ها انجام شود.» عراقچی خاطرنشان کرد: «این بحث‌ها باعث می‌شود که امیدوار باشیم که بشود در مذاکرات پیشرفت کرد. از روند شکل‌گیری و سرعت مذاکرات راضی هستم و دو طرف جدی هستند، اما آیا می‌شود به توافق رسید؟ من امیدوارم، اما محتاطانه.» رئیس تیم مذاکره‌کننده ایرانی از تعبیر «همچنان اختلافات حل نشده است» استفاده کرد و گفت که تیم‌های مذاکره‌کننده برای کاستن از اختلافات راهی پایتخت‌های خود می‌شوند: «الان داریم از مرز کلیات به‌تدریج وارد مسائل تخصصی‌تر می‌شویم. امروز کارشناسان اقتصادی را داشتیم و از جلسه آینده حدس می‌زنم که کارشناس سازمان انرژی اتمی اضافه شود. دور چهارم مذاکرات احتمالاً شنبه آینده خواهد بود و مکان برگزاری مذاکرات عمان خواهد بود.» به گفته عراقچی، گرچه اراده طرفین برای پیشرفت مذاکرات مشهود است، اما با توجه به پیچیدگی موضوعات فنی و اختلافات موجود، رسیدن به توافق نهایی در کوتاه‌مدت دشوار به نظر می‌رسد. عراقچی یک بار دیگر تأکید کرد که «با صراحت می‌گویم موضوع مذاکرات، هسته‌ای است و به‌هیچ‌وجه نمی‌پذیریم در مورد موضوع دیگری مذاکره کنیم.» البته این را هم گفت که «این موضوع در سه دور مذاکره غیرمستقیم از سوی طرف مقابل رعایت شده است.»
تفاهم، مستلزم احترام به حقوق مشروع ایران
دست‌کم تا لحظه تنظیم این گزارش، طرف امریکایی درباره دور سوم مذاکرات موضع‌گیری نکرده، ولی شبکه خبری سی‌ان‌ان پیش از شروع مذاکرات نوشت: «این دور مذاکرات می‌تواند پیچیده‌تر باشد زیرا قرار است به جزئیات فنی برنامه هسته‌ای ایران پرداخته شود؛ بخشی که همچنان محل اختلافات عمیق تهران و واشینگتن است.» این شبکه خبری امریکایی افزود: «حالا دیگر واشینگتن به‌صراحت، شرایط خود را مطرح کرده و همین مسئله مذاکرات را وارد مرحله سخت‌تری می‌کند.» 
سخنگوی دستگاه دیپلماسی دیروز در گفت‌و‌گو با خبرنگاران درخصوص برگزاری دور سوم مذاکرات غیرمستقیم ایران و امریکا در مسقط به جزئیاتی اشاره کرد: «هیئت فنی- کارشناسی ایران به ریاست معاونان سیاسی و حقوقی- بین‌المللی وزارت امور خارجه نیز با ترکیب کارشناسان مجرب حوزه تحریم، از جمله متخصصان اقتصادی- بانکی و کارشناسان مرتبط با حوزه هسته‌ای و تعامل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در محل مذاکرات حضور داشته و به وظایف خود مشغول هستند.» اسماعیل بقایی تأکید کرد: «جمهوری اسلامی ایران در مواضع اصولی خود راجع به ضرورت خاتمه تحریم‌های ظالمانه و آمادگی برای اعتمادسازی در مورد ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران ثابت‌قدم است.» این دیپلمات ارشد اضافه کرد: «به تجربه ثابت شده است که نیل به تفاهم مستلزم احترام به حقوق مشروع ایران وفق معاهده منع اشاعه و اطمینان‌بخشی در مورد خاتمه مؤثر تحریم‌هاست.» بقابی روز شنبه و همزمان با سومین دور مذاکرات تهران- واشینگتن در مسقط، در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «مذاکرات غیرمستقیم ایران- امریکا در فضایی جدی ادامه دارد و طرفین مواضع و دیدگاه‌های خود راجع به هر دو حوزه خاتمه مؤثر تحریم‌ها و اعتمادسازی راجع به ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران، صیانت از حق ایران برای استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای را از طریق طرف عمانی تبادل می‌کنند.» 
عملیات روانی در روز مذاکرات
چند روز پیش از دور سوم مذاکرات غیر مستقیم میان ایران و امریکا، موضع‌گیری‌هایی درباره اینکه مذاکرات با سرعت در مسیر پیشرفت قرار دارد منتشر شد. دیروز ساعاتی پس از آغاز مذاکرات، شبکه خبری بی‌بی‌سی و رویترز به نقل از دیپلمات‌های غربی، همین خط خبری را در پیش گرفتند. در شرایطی که مذاکرات این دور بیش از دو دور قبلی طول کشید، روی اینکه «مذاکرات ایران و امریکا با سرعتی دور از انتظار در حال پیش رفتن است»، مانور دادند. منابع ایرانی در واکنش به اظهارات از این دست، درباره یکی از پیچیده‌ترین مذاکرات دیپلماتیک، بلافاصله تأکید کردند که این ادعا بی‌اساس و جعلی است و تمامی اخبار منتشر شده در این خصوص فاقد اعتبار است. ضمن اینکه انتشار چنین گزارش‌هایی تنها با هدف تأثیرگذاری بر فضای افکار عمومی صورت می‌گیرد و هیچ مبنای واقعی ندارد. رسانه‌های غربی دیروز ادعای دیگری را مطرح کردند که البته همواره یکی از موارد مدنظر آنها بوده است و آن هم پرداختن به موضوع توان موشکی و دفاعی در جریان مذاکرات غیرمستقیم تهران - واشنگتن بوده است. بقایی که در مسقط حضور داشت، با رد چنین ادعایی، یک بار دیگر تأکید کرد که موضوع توان دفاعی و موشکی کشور در مذاکرات غیر مستقیم با امریکا مطرح نبوده و نیست. او روز جمعه هم در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «ما مصمم به صیانت از حقوق قانونی و مشروع ملت ایران برای استفاده از انرژی هسته‌ای جهت مقاصد صلح‌آمیز هستیم و در عین حال آماده برداشتن گام‌های معقول جهت اطمینان‌بخشی نسبت به ماهیت کاملاًصلح‌آمیز برنامه‌هسته‌ای خود می‌باشیم.» وی با بیان اینکه پایان دادن به تحریم‌های غیرقانونی و غیرانسانی علیه مردم ایران، به‌صورت عینی و سریع، یک اولویت است، تصریح کرد: «باید دید طرف مقابل تا چه میزان از جدیت و آمادگی لازم برای یک توافق عادلانه و واقع‌بینانه برخوردار است.»
بازار