بزرگنمايي:

راه ترقی - صبا / کمال تبریزی کارگردان شناخته شده سینمای ایران با حکمی از سوی منوچهر شاهسواری، دبیر جشنواره چهل‌و‌سومین جشنواره فیلم فجر به عنوان یکی از داوران بخش مسابقه تبلیغات سینمای ایران منصوب شده است.
در این گزارش مروری داریم بر روند کاری کمال تبریزی و خانواده‌ی او که آن‌ها نیز در پشت دوربین سینما فعالیت می‌کنند.
برداشت اول– شروع فعالیت کمال تبریزی در سینما
نقطه شروع کار تبریزی در سینما ، سال 1358 و در 20 سالگی‌اش بود. در سال‌های 1359 تا 1362 مسئول بخش آموزش مرکز اسلامی فیلمسازی شد و دوره‌های سینمایی با حضور افراد مطرحی برپا کرد. این فعالیت تبریزی منجر به ظهور چهره‌های سینمایی نوپا شد که اکنون جز بدنه اصلی سینمای ایران هستند. در سال 1364 به طور رسمی اولین فعالیت سینمایی‌اش را به عنوان فیلمبردار آغاز کرد. او در فیلم سینمایی «توهم» به کارگردانی سعید حاجی میری، پشت دوربین فیلمبرداری ایستاد. سال 1365 که ابراهیم حاتمی کیا اولین فیلم بلند خود را ساخت از کمال تبریزی کمک گرفت تا به عنوان مشاور کارگردان در کنارش حضور داشته باشد. حاتمی کیا و تبریزی در کلاس‌های دکتر اکبر عالمی با یکدیگر همکلاسی بودند.
بالاخره او در سال 1367 خودش، پا به حوزه کارگردانی و فیلمسازی گذاشت. «عبور» نخستین فیلم سینمایی کمال تبریزی شد.

گویی سرنوشت فیلم‌های کمال تبریزیاز همان ابتدای مسیرش، با توقیف همراه بوده است! او در دومین تجربه فیلمسازی‌اش در سال 1369، «در مسلخ عشق» را ساخت. فیلمی که در زمان اکرانش توقیف شد!
تبریزی گویی در ناخودآگاهش با سرنوشت فیلمسازی‌اش آشنا شده بود و هرگز تا به کنون نیز تسلیم نشده است. سراغ سوژه‌های بکر و روز جامعه می‌رود. از خط قرمزها باکی ندارد. نتیجه این جسارت تبریزی، ساخته شدن فیلم‌هایی هم‌چون: «لیلی با من است»، «مهر مادری»، «فرش باد»، «مارمولک»، «یک تکه نان»، «گاهی به آسمان نگاه کن»، «از رییس جمهور پاداش نگیرید»، «خیابان‌های آرام»، «طبقه حساس» و … شد.
جسارت فیلمسازی همچون کمال تبریزی، جوهره‌ی بر دیگر فیلمسازان و کارگردانان جوانی شد که در مسیرشان ثابت قدم باشند و تفکر در سینما را فراموش نکنند.
در طی گذر زمان، تبریزی در سیر فیلمسازی‌اش میان مسائل روز جامعه و سینمای اجتماعی و سینمای معناگرا شناور شد و موفقیت‌های زیادی را کسب کرد. البته که هر بار تحمل و صبوری‌اش بیشتر می‌شد و هیچ توقیف و سانسوری او را متوقف نکرد.
جالب است که بدانید که او در اولین تجربه سریال‌سازی خود پا به عرصه تولید محصولات بین‌المللی گذاشت. او سریال «قصه‌های رودخانه سیاکیا» که تولید مشترک کشور ایران و مالزی بود را در سال‌های 1378 و 1379 ساخت که این سریال نیز تا به حال حاضر توقیف است و شاید کمتر کسی از این موضوع باخبر باشد!
تبریزی درباره علت توقیف این سریال در جایی گفته بود: چون موقعیت دو کشور اسلامی باهمدیگر مقایسه می‌شد؛ این سریال را توقیف کردند. سریالی که اکثر بازیگران آن مالزیایی بودند و در کنار آنان بازیگران ایرانی هم‌چون: محمدعلی کشاورز، مهراوه شریفی نیا و پیمان قاسم خانی بازی کردند.
کمال تبریزی فارغ التحصیل رشته سینما و تلویزیون از دانشگاه هنر است و در حوزه‌های فیلمبرادری، عکاسی، تدوین، فیلم‌نامه نویسی، طراحی صحنه و کارگردانی فعالیت داشت. او هم‌اکنون از جمله کارگردانان مطرح سینمای ایران است.
برداشت دوم- خانواده: یک پسر، یک دختر
علی تبریزی پسر کمال تبریزی راه پدرش را پیش گرفت. کارش را با عکاسی آغاز کرد و به مرور با لنزهای دوربین سینما و تلویزیون آشنا شد و هم‌اکنون جز مدیر فیلمبردار‌های جوان سینمای ایران است.
علی تبریزی کار رسمی‌اش در سینما را از پشت دوربین‌ فیلم‌های پدرش آغاز کرد و سپس مسیر مستقل خود را پی گرفت.
از جمله آثاری که علی تبریزی فیلمبرداری آنان، بر عهده‌اش بود می‌توان به فیلم‌هایی هم‌چون: «آفریقا» به کارگردانی هومن سیدی، «سیزده» به کارگردانی هومن سیدی، «بی‌حسی موضعی» به کارگردانی حسین مهکام، «خوب،بد، جلف» به کارگردانی پیمان قاسم خانی، «خرگیوش» به کارگردانی مانی باغبانی، «چرا گریه نمی‌کنی؟» به کارگردانی علیرضا معتمدی، «مارموز» به کارگردانی کمال تبریزی و … اشاره کرد.
زهرا مصفای تبریزی دختر کمال تبریزی است که او را با نام کامل خانوادگی‌شان، «مصفای تبریزی» صدا می‌زنند.
زهرا مصفای تبریزی نیز دنباله‌رو راه پدرش شد و ماجراجویی‌اش را در تئاتر و سینما ادامه داد. او به عنوان عکاس، هم‌اکنون در سینمای ایران و تئاتر فعالیت می‌کند. تبریزی فرزندانش را نیز در راه سینما تعلیم و پرورش داد و آن‌ها را مستقل بار آورد به طوری که کار انتخاب فرزندانش در کار از سوی دیگر سینماگران، کیفیت و عملکرد کار آنان در سینما باشد؛ نه اینکه چون فرزندان کمال تبریزی هستند؛ به آن‌ها بها داده شود!
برداشت سوم- داوری بخش مسابقه تبلیغات دوره 43 جشنواره فیلم فجر
کمال تبریزی 65 ساله پس از سال‌ها تلاش و فعالیت در بخش‌های مختلف سینما و به طور تخصصی‌تر در کارگردانی، یک چهره موجه سینمایی است. وقتی از بهترین آثار سینمای ایران صحبت می‌کنیم، محال است حداقل دو سه بار، به نام کمال تبریزی برخورد نکنیم.
تبریزی در سال 1402 در جشنواره آموزشگاه‌های سینمایی در مصاحبه‌ای گفته بود:
سه نفر روی فعالیت هنری من خیلی تاثیرگذار بودند که اگر نبودند شاید من مثلا آشپز می‌شدم؛ یکی معلم ریاضی در دوران دبیرستانم که اتفاقا از ریاضی متنفر بودم. دومی در دانشگاه‌ آقای دکتر عالمی به‌خاطر مدل درس دادنش روی من خیلی تاثیر گذاشت به طوری که جسارتم در کار به او برمی‌گردد. سومین نفر نادر ابراهیمی بود.
هنوز هم وقتی می‌خواهم فیلم بسازم دست و بالم می‌لرزد. پس اینکه فکر کنی همه چیز را بلدی یعنی باخته‌ای. در سینما هیچ‌چیزی قطعی نیست حوزه آموزش در سینما از حوزه علوم اکتسابی خارج و بخش اعظم آن علم حضوری است یعنی باید کشف و شهودی در شما شکل بگیرد.
کمال تبریزی در مصاحبه‌ای دیگر با فریدون جیرانی در سال جاری پیش از انتصاب رائد فرید زاده به عنوان رییس سازمان سینمایی گفته بود:
پیشنهادم به شخصی که می‌خواهد مدیریت سازمان سینمایی را بپذیرد این است که باید شرط کند که خودش تصمیم‌گیرنده باشد. یکی از مشکلات ما این است که مدیران و رئیسان یک حوزه و یک بخش خودشان تصمیم‌گیر نیستند، مدیر نباید تحت تأثیر فشارهای دیگر قرار بگیرد.
برداشت پایانی
به نظر می‌رسد، انتخاب کمال تبریزی به عنوان یکی از داوران بخش مسابقه تبلیغات سینمای ایران در چهل‌و‌سومین جشنواره فیلم فجر و پذیرش او برای داوری در این بخش از مسابقه ، نویدبخش آن باشد که سینمای ایران در جهت اعتلای رشدش می‌خواهد قرار بگیرد و با تمام داشته‌ها و کم‌و‌کاستی‌هایش، سیاست سازمان سینمایی با مدیریت فرید زاده بهره گیری از تجربه سینماگران سرشناس و کهنه‌کار و بها دادن به سینماگران جوانان نو ورود و تازه نفس است.
هم‌چنین انتخاب کمال تبریزی از جهت دیگری نیز حائز اهمیت است که حضورش به سبب محبوبیت و جایگاه ویژه‌ای که نزد تمام سینماگران با تفکرات و عقیده های مختلف دارد، ایجاد نوعی وفاق و آشتی میان سینماگران و مدیران و مسئولین باشد. پذیرش دعوت داوری تبریزی برای بخش تبلیغات سینمای ایران به این معنا نیز می‌تواند باشد که تبریزی، پتانسیلی که در مصاحبه‌هایش درباره مدیران سینمایی به آن اشاره کرده بود را در مدیران و مسئولان جدید برگزاری جشنواره فیلم فجر دیده است.
لازم به ذکر است؛ مسابقه تبلیغات سینمای ایران در جشنواره فیلم فجر، در بخش‌های «عکس»، «تیزر» و «پوستر» سه سیمرغ بلورین به برگزیدگان در مراسم افتتاحیه اهدا خواهد شد.