راه ترقی

آخرين مطالب

معادل سازی کلمه تیک! انديشه

معادل سازی کلمه تیک!
  بزرگنمايي:

راه ترقی - ایسنا / سیدعباس امام، معادل‌سازی‌ها و واژه‌ها را نوعی قرارداد می‌خواند و می‌گوید: بیش از 60 سال است که «تیک» در زبان فارسی جا افتاده است، همانطور که گفته شد زمانی که کلمه‌ای جا بیفتد، معادل‌سازی برای آن سخت می‌شود. 
فرهنگستان زبان و ادب فارسی (در سه دوره نسبتاً مجزا در طول فعالیت‌های آن) هزاران نوواژه فارسی در برابر واژه‌ها و اصطلاحات غیرفارسی ساخته و به گنجینه زبان فارسی اضافه کرده و به نوعی باعث غنا و توانمندسازی آن شده‌ است. از سوی دیگر به علل گوناگون و از جمله نو بودن واژه‌های پیشنهادی و ناآشنایی کاربران فارسی زبان با برخی از آن نوواژه‌ها، هم عوام و گاه خواص، در مخالفت با این سیاست واژه‌گزینی فرهنگستان، لطیفه‌هایی ساخته‌اند.
گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی معادل واژه «تیک»(tick) به معنای «تایید مطلب» را «هفتک» انتخاب کرده است.
نسرین پرویزی، معاون واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی در این باره گفته است: واژه «تیک» که علامتی پرکاربرد در زبان فارسی است، در گروه‌های واژه‌گزینی فرهنگستان بررسی و معادل «هفتک» برای آن انتخاب شد. شباهت ظاهری علامت «تیک» به «عدد هفت» در زبان فارسی، ملاک این معادل گزینی بوده است.
همانطور که اشاره شد واژه‌های مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی معمولا با برخوردی طنزآمیز و شوخی و استهزاء همراه می‌شوند و «هفتک» هم مستثنی نبوده است. 
حال عباس امام، پژوهشگر، مترجم و استاد دانشگاه چمران در ‌پی این موضوع در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به یادداشت خود با عنوان ««کِشْ‌لُقمه» کجاش اشکال داره!؟» در سخنانی گفت: واژه‌گزینی در فرهنگستان زبان در دوره‌های مختلف، روال خاص خود را داشته و دارد؛ زبان‌شناسان و ادبا برای کلمات و اصطاحات معادل‌یابی می‌کنند اما واژه‌هایی که از زبان‌های دیگر وارد زبان فارسی می‌شود، به‌قدری گسترده است که معادل‌سازی برای همه آن‌ها امکان‌پذیر نیست.
او با تأکید بر قراردادی بودن معادل‌سازی‌ها برای لغت و اصلاحاتی که از زبان‌های دیگر وارد زبان می‌شوند و حتی واژه‌ها در زبان گفت: به دلیل قراردادی بودن واژه‌ها در زبان‌ها، اگر برای معادل‌سازی واژه‌ای دیر اقدام شود و واژه دیگری در جامعه زبانی جا بیفتد، جا افتادن واژه جدید سخت می‌شود. به‌طور مثال حدود 30 سال پیش کسی حاضر نبود، به جای «سوبسید» بگوید «یارانه»؛ زیرا «سوبسید» جا افتاده بود و کسی با «یارانه» آشنایی نداشت و نمی‌دانستند چیست اما بعدها این موضوع پدیده عمومی در سطح کشور شد، همه طبقات اجتماع هر روز با آن سروکار پیدا کردند و این واژه جا افتاد.
امام خاطرنشان کرد: تا زمانی که موضوعی، عمومی نشود یا فرهنگستان برای معادل‌سازی سرعت عمل به خرج ندهد، این موضوع سخت می‌شود. اگر پنجاه سال پیش به جای پیتزا می‌گفتند «کش لقمه» چه‌بسا امروزه همه ما به‌راحتی می‌گفتیم «کش‌لقمه». واژه‌ها، ارزش ذاتی ندارند و همانطور که گفته شد قراردادی هستند، اگر در معادل‌سازی سرعت عمل و سلیقه به کار رود، مردم استفاده می‌کنند. البته برخی از کلمات و اصطلاحات تخصصی‌تر بوده و برای مردم نیست و دردسرهایش کمتر است.
این پژوهشگر درباره اینکه فرهنگستان از موج واژه‌هایی که وارد زبان فارسی می‌شود، جا می‌ماند، توضیح داد: فرهنگستان دیر می‌جنبد و از طرف دیگر اقیانوسی از واژه‌ها از رشته‌های و شاخه‌های مختلف علمی به زبان کوچکی مانند زبان فارسی می‌ریزد و مرتب هم واژه‌های جدید ساخته می‌شود و کشور ایران نمی‌تواند برای همه معادل‌سازی کند و بنابراین ساخت معادل طول می‌کشد و چون زمان زیادی می‌برد تا فرهنگستان برای آن‌ها معادل‌سازی کند ، طبیعی است که جا بماند و واژه‌ها به همین ترتیب استفاده و بعدها مشکل‌ساز می‌شود.
او یادآور شد: بسیاری از معادل‌هایی که در فرهگستان ساخته شده‌اند، امروزه به کار می‌روند، مثلا به راحتی می‌گوییم «دادگستری» اما زمانی که این واژه ساخته شد بسیاری می‌گفتند «عدلیه» وجود دارد و چه نیازی به واژه جدید است. یا «دادگاه که قبلا می‌گفتند «محکمه»، یا می‌گفتند «بلدیه» جا افتاده چرا بگوییم «شهرداری».
این پژوهشگر درباره واکنش‌هایی که درباره توضیح واژه «هفتک» در فضای مجازی مطرح می‌شود، گفت: «تیک» بیش از 60 سال است که در زبان فارسی جا افتاده است، همانطور که گفته شد زمانی که کلمه‌ای جا بیفتد، معادل‌سازی برای آن سخت می‌شود. هشتاد سال پیش به جای «زیست‌شناسی» می‌گفتند «علم‌الحیات» اما امروزه همه می‌گویند «زیست‌شناسی»، زیرا در مدرسه و کتاب‌های درسی و مجله‌ها از این واژه استفاده می‌شود. جا افتادن واژه‌ها به سازوکارهای تبلیغ واژه‌ها نیز بستگی دارد. البته گاه ملت جوک می‌سازند و این جوک‌ها در میان مردم جا می‌افتد. فرهنگستان هیچ‌گاه نگفته «کش‌لقمه» بلکه جوک بوده یا فرهنگستان معادلی برای «کروات» نساخته است اما برخی طنز ساخته از «دارزآویز زینتی» استفاده کرده‌اند.
او با اشاره به جا افتادن واژه‌هایی چون «پیامک» به دلیل عمومی و پرکاربرد بودن و استفاده زیاد از آن توسط مردم، گفت: در برابر کلمات تخصصی‌تر مانند «تیک‌» مقداری مقاومت زیاد می‌شود که چیز عجیبی نیست، از طرف دیگر با توجه به قراردادی بودن واژه‌ها، «هفتک» جای «تیک» چیز عجیبی نیست. همه کلماتی که در زبان مادری مردم است، شسته و رفته نیست. برساخته‌هایی چون «هفتک» در زبان عامیانه خود هم داریم مثلا «سگک» داریم یا «خشتک شلوار»، این کلمات جا افتاده‌اند و استفاده می‌شوند. 
عباس امام در پایان گفت: به دلیل گستردگی واژه‌هایی که وارد زبان فارسی می‌شود، فشار زیادی به زبان وجود دارد و هر ساله نیز هزاران لغت ساخته می‌شود و از طرف دیگر نیروی فرهنگستان کم بوده و سخت‌گیری بیشتری دارند به همین دلیل، فرهنگستان از معادل‌سازی بسیاری از واژه‌ها جا می‌ماند.

لینک کوتاه:
https://www.rahetaraghi.ir/Fa/News/1008043/

نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield
مخاطبان عزیز به اطلاع می رساند: از این پس با های لایت کردن هر واژه ای در متن خبر می توانید از امکان جستجوی آن عبارت یا واژه در ویکی پدیا و نیز آرشیو این پایگاه بهره مند شوید. این امکان برای اولین بار در پایگاه های خبری - تحلیلی گروه رسانه ای آریا برای مخاطبان عزیز ارائه می شود. امیدواریم این تحول نو در جهت دانش افزایی خوانندگان مفید باشد.

ساير مطالب

وزیر صمت: بسته پشتیبان تولید به هیات دولت رفته است

رونمایی از یازدهمین عرضه اولیه بازار سرمایه، امروز

آثار ناترازی گاز بر صنایع بورس؛ تولید کم شد

سوپرجام صدای بیلبائو را بلند کرد

سرمربی مصری روی نیمکت حریف استقلال

جیمی کاراگر: ناتینگهام فارست با شکست لیورپول مدعی قهرمانی می‌شود

بنزما: مقابل الهلال اگر خوب نجنگی شکست می‌خوری!

دو رکورد شباب الاهلی با آزمون و عزت‌اللهی

ایلان ماسک در کمین لیورپول خوشبخت

تاکتیک فلیک برای اولین قهرمانی با بارسلونا

فقدان دروازه‌بان سابق تیم ملی 5 ساله شد

سیتی با تیم اشتباهی مذاکره کرده، مرموش اینجاست!

مشکل میزبانی تیم‌های ایرانی در آسیا حل نشده است

هلی برن نیرو‌های ویژه صابرین و شلیک بالگرد های کبری به اهداف پیش بینی شده

رسایی: برای سلامتی آقای قالیباف صلوات بفرستید

سرافراز: جلب رضایت و اعتمادِ اکثریت جامعه به حکومت، حلّال تمام مشکلات کشور است

تحلیل ظریف درباره شخصیت ترامپ در دوره دوم و نوع کنش‌گری ما با دولت جدید آمریکا

بکارگیری ظرفیت‌های برون سازمانی برای سلامت ایثارگران در دستور کار است

پای رئیس‌جمهور به سریال چرخ گردون باز شد!

ملت حق دارد بداند در سازمان صداوسیما چه می‌گذرد!

ستاره‌بازی نماوا؛ دستمزدهای نجومی با سریال‌های ضعیف!

چند سناریوی جدید برای آینده کنکور

پیدا شدن فرد مفقودشده در کوه‌های بهاباد پس از ٧ روز

تصاویر هوایی از وسعت آتش سوزی کالیفرنیا

نصب پرچم و کتیبه در حرم امیرالمومنین(ع)

توضیحات مسئولین وزارت بهداشت در خصوص ویروس جدید چینی

مصرف ماست یونانی چه تاثیری بر کلسترول دارد؟

سرمقاله وطن امروز/ چتر پدافند روی مراکز هسته‌ای

چلسی و وسوسه یونایتد؛ جوان اولشان را می‌خواهند

دورتموند عاشق اخراجی‌های یونایتد

تمایل یک راننده برای بازگشت به فرمول یک پس از 12 سال

پای فوتسالی‌ها به انتخابات فدراسیون باز شد

وزیر ورزش رئیس ستاد جنبش پارالمپیک شد

نخست‌وزیر عراق عازم تهران شد

حال و هوای حسینیه امام خمینی پیش از دیدار مردم قم با رهبر انقلاب

کنایه قالیباف به صباغیان: وقتی می‌خواهیم آیین‌نامه را اجرا کنیم می‌گویند دیکتاتوری و پادگانی است

خون مدافعان حرم هدر نرفت

نظر عضو مجمع درباره احتمال تصویب FATF

تبادل نظر در مورد راه کارهای همکاری های مشترک میان بنیاد شهید و پایگاه هوایی

مجید مجیدی؛ روایتگر طلایی جشنواره فیلم فجر با 4 سیمرغ بلورین

فیلم موزیک زیبا با آهنگ «بارونمون نشه» از مسیح و آرش

ماجرای پاشیدن اسید به بدن سگ‌ها در بندرانزلی!

تماس با وزیر؛ وقتی کنکوری‌ها شماره تلفن وزیر علوم را پیدا کردند!

واکنش قوه قضائیه به آزادی گروگانگیرهای رشت در پرونده سابقشان

ابراز ارادت دهه نودی‌ها به حاج قاسم

آمار قربانیان زلزله چین به دست‌کم 126 نفر افزایش یافت

ویدئویی از انهدام بزرگترین باند سازمان‌یافته سرقت منزل در پایتخت

داروهای گیاهی برای بهبود بیماری‌های دهان

اصلاح نافرجام قیمت خودرو

سرمقاله جوان/ مسئله اول کشور را از کجا باید فهمید