بزرگنمايي:

راه ترقی - اعتماد /متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
عبدالرضا فرجی راد، استاد ژئوپلیتیک در پاسخ به سوال «اعتماد» در این باب که چه ارزیابی از موضوعات احتمالی مطروح در رایزنی‌های مهم میان ترامپ و نتانیاهو دارد، گفت: بدون شک، موضوعات متنوعی در این ملاقات مهم مورد بررسی قرار خواهد گرفت و قطعا پرونده ایران ایران نیز در دستور کار طرفین قرار خواهد داشت. به باور فرجی‌راد نتانیاهو در تلاش است تا نظر مثبت کاخ سفید و آقای ترامپ را در این راستا که گفت‌وگو با ایران فایده‌ای ندارد، جلب کند. او برای اثبات ادعاهای خود سعی می‌کند ترامپ را قانع کند که ایران به تعهدات خود عمل نکرده و به دنبال توسعه سلاح‌های هسته‌ای است. گفتنی است این ادعاها پیش‌‌تر نیز توسط نخست‌وزیر اسراییل در دوران اول ریاست‌جمهوری ترامپ نیز مطرح شده بود. این استاد ژئوپلیتیک در ادامه به« اعتماد» گفت: اهمیت این موضوع در این است که نتانیاهو سعی دارد تا ترامپ را در زمینه اقدام علیه کشورمان همراه کند و احتمال حمله ادعایی به تاسیسات هسته‌‌ای ایران را در دیدار با ترامپ مطرح خواهد کرد.

فرجی راد در ادامه گفت‌وگوی خود با «اعتماد» گفت: موضوع دیگری که احتمالا در این نشست مورد رایزنی قرار خواهد گرفت، وضعیت سوریه و مسائل مربوط به کردهاست که برای اسراییل از اهمیت بالایی برخوردار است، چراکه اسراییل نگران است با شکل‌گیری دولت جدید در سوریه و البته تحت نفوذ ترکیه، این کشور بتواند در آینده به منافع تل‌آویو در این جغرافیا آسیب برساند. به همین دلیل، اسراییل در تلاش است تا کردها را در منطقه فعال نگه دارد تا ترکیه مشغول مسائل کردها شود و نتواند برای ایجاد مزاحمت برای تل‌‌آویو فرصت‌سازی کند. به باور فرجی‌راد این در‌حالی است که ترامپ به اندازه بایدن درخصوص حفظ دو هزار نیروی امریکایی در سوریه جدی نیست و این موضوع نگرانی‌‌هایی را برای نتانیاهو و اسراییل ایجاد کرده است. بنابراین نتانیاهو در تلاش است تا این موضوع را به ‌طور کلی مدیریت کرده و ترامپ را قانع کند که حضور نیروهای امریکایی و حمایت از کردها یک ضرورت است. این استاد ژئوپلیتیک در ادامه تاکید کرد که مساله سوم و بسیار مهم، طرح موسوم به توافق ابراهیم است که ترامپ خود در ابتدا آن را کلید زد. در این زمینه، اما احتمالا ترامپ به نتانیاهو فشار می‌‌آورد تا او را راضی کند که در ازای تداوم پروژه عادی‌سازی آتش‌ بس در غزه تداوم یافته و امتیازدهی به فلسطینی‌ها را بپذیرد. به باور این استاد ژئوپلیتیک این درحالی است که ترامپ به دنبال توافقی است که به‌ جای طرح دو دولتی، رضایت نتانیاهو را جلب کند و او را به گفت‌وگو با کشورهای عربی متحد امریکا نظیر عربستان، امارات، اردن و مصر ترغیب کند. فرجی‌راد در ادامه به «اعتماد» گفت: مساله چهارم، موضوع آوارگان فلسطینی است که آقای ترامپ درنظر دارد حدود یک میلیون نفر از غزه خارج و به کشورهای اردن و مصر منتقل شوند. اما هر دو کشور تاکنون این درخواست را نپذیرفته‌اند. ترامپ نیز به دنبال راهکاری است که نظر نتانیاهو را در این خصوص جلب کند و ببیند آیا این اقدام امکان‌پذیر است یا خیر. به باور این استاد ژئوپلیتیک یکی از دلایل پذیرش آتش‌‌بس توسط نتانیاهو، وعده‌ای بود که ترامپ به او برای خروج یک میلیون نفر از غزه داده است. در غیر این صورت، نتانیاهو به این شکل حاضر به پذیرش آتش ‌بس نمی‌شد، به‌ ویژه در شرایطی که حماس در غزه به قدرت‌نمایی‌های خود ادامه می‌دهد. فرجی‌راد در ادامه خاطرنشان کرد: علاوه بر این مسائل، موضوعات فرعی دیگری نیز در رابطه با امنیت اسراییل و تحولات منطقه‌ای مورد بحث قرار خواهد گرفت. به‌ویژه ادامه آتش‌‌بس در لبنان و همچنین کاهش نفوذ جمهوری اسلامی در این کشور از دیگر محورهای گفت‌وگو خواهد بود. البته این مسائل به عنوان موضوعات حاشیه‌ای در مذاکرات مطرح خواهند شد، اما چهار موضوع اول از اهمیت بالاتری برخوردارند. فرجی‌راد در پاسخ به این سوال «اعتماد» که به‌طور مشخص درباره ایران احتمال دارد چه سناریوهایی مورد رایزنی طرفین قرار گیرد، گفت: به اعتقاد من مساله ایران در اولویت خواهد بود، چراکه ایالات‌متحده درنهایت باید در باب ایران تصمیم بگیرد. این استاد ژئوپلیتیک در ادامه تاکید کرد: این درحالی است که پروژه عادی‌سازی می‌تواند به مدت چند ماه یا چند هفته به تعویق بیفتد، اما مساله ایران به‌ ویژه در زمینه غنی‌سازی اورانیوم و انباشت آن در ایران، برای هردو طرف امریکایی و اسراییلی فوری‌تر است. به باور فرجی‌راد همزمان مذاکراتی میان تهران و تروییکای اروپایی در حال برگزاری است و دولت امریکا این اضطرار را برای خود متصور است که باید تکلیف خود را با تهران در این باره مشخص کند؛ هر چند هنوز موضع قاطع و مشخصی ازسوی مقامات امریکایی، به‌ ویژه آقای ترامپ در این زمینه اتخاذ نشده است.
این استاد ژئوپلیتیک در ادامه گفت‌وگوی خود با «اعتماد» خاطرنشان کرد که به نظر می‌‌رسد یکی از دلایلی که امریکایی‌ها هنوز در این زمینه مواضع قاطعی اتخاذ نکرده‌اند، ضرورت مشورت با نتانیاهو باشد. فرجی‌راد در ادامه مشخصا در این راستا که چقدر احتمال دارد رییس‌جمهور امریکا موضع قطعی خود را در قبال ایران پس از دیدارش با نخست‌وزیر اسراییل اعلام کند، گفت: به نظر می‌‌رسد که طی سفر نتانیاهو و دیدارش با وزرای کلیدی دولت امریکا مشورت‌هایی انجام خواهد شد، نخست‌وزیر اسراییل با مارکو روبیو وزیر امور خارجه، مشاور امنیت ملی، وزیر دفاع و نماینده امریکا در خاورمیانه دیدار خواهد داشت. به باور من دیدارهای مهمی میان نتانیاهو با این افراد مهم کابینه ترامپ برگزار خواهد شد تا تصمیمی جمعی در رابطه با تهران اتخاذ شود. به باور این استاد ژئوپلیتیک اما بدان معنا نیست که ترامپ قطعا تحت تاثیر نتانیاهو قرار خواهد گرفت و اما قطعا استدلال‌های مهمی مشخصا درباره ایران هم از سوی تیم ترامپ و نیز توسط نتانیاهو ارایه خواهد شد. در عین حال اما دولت امریکا نیز تصمیم نهایی خود را خواهد گرفت. این استاد ژئوپلیتیک گفت که فراموش نکنیم ترامپ در دولت دوم خود بیشتر به دنبال نمایش و کسب اعتبار است و اکنون نیز به نظر می‌رسد به واسطه تاکید بر صلح، به دنبال کسب جایزه صلح نوبل است. بنابراین احتمالا نمی‌خواهد از همان ابتدا وارد فاز تهاجمی علیه ایران شود و ممکن است رایزنی را در اولویت قرار دهد و ممکن است در این زمینه بتواند با نتانیاهو توافق کند. اما واقعیت این است که نتانیاهو قطعا اصرار خواهد داشت که ایران هیچ‌ گونه غنی‌سازی نداشته باشد و دولت امریکا نیز در این زمینه سخت‌گیری‌‌هایی اعمال خواهد کرد. به باور فرجی‌راد اما اگر ترامپ بر مذاکره اصرار داشته باشد، انتظار می‌‌رود که نتانیاهو از واشنگتن امتیازهای بیشتری بخواهد. این استاد ژئوپلیتیک در ادامه گفت‌وگوی خود با «اعتماد» متذکر شد نتانیاهو در این مقطع نمی‌تواند تاثیر زیادی بر ترامپ داشته باشد، اما در مقاطع بعدی و در صورتی که ایران و امریکا به توافقی نرسند، نخست‌وزیری اسراییل توان تاثیرگذاری بیشتری پیدا خواهد کرد. فرجی‌راد در پاسخ به دیگر سوال «اعتماد» در این باب تغییر نظم دوباره خاورمیانه بعد از این سفر گفت: به نظر نمی‌‌رسد که بعد از این دیدار درگیری‌هایی مشابه آنچه در لبنان و غزه رخ داده، تکرار شود. به باور این استاد ژئوپلیتیک مشخصا در مورد لبنان و حملات پیجری که بعد از سفر نتانیاهو به واشنگتن انجام شد باید گفت، احتمالا در این زمینه هماهنگی‌هایی با امریکایی‌ها صورت گرفته اما نتانیاهو پس از مشاهده نقطه ضعف‌هایی در حزب‌الله اقدام به انجام حملات بزرگ پیجری علیه این گروه کرد. هر چند حزب‌الله توانست ظرف یکی، دو هفته خود را بازسازی و شرایط بحرانی‌اش را مدیریت کند. این استاد ژئوپلیتیک در ادامه همچنین تاکید کرد که نتانیاهو احتمالا به دنبال هدف قرار دادن ایران آن هم بدون حمایت امریکا نخواهد بود یا حتی اینکه بخواهد مجدداحملاتی را علیه حزب‌الله انجام دهد. به باور فرجی‌راد در مورد غزه نیز بعید است که نخست‌وزیر اسراییل بدون هماهنگی با همتای امریکایی‌اش طرح صلح در غزه را نادیده بگیرد. فرجی‌راد اما در ادامه به «اعتماد» گفت: یک احتمال وجود دارد که نتانیاهو به توافق نزدیک‌تری با امریکا درخصوص مسائل منطقه‌‌ای دست یابد و آن تصمیم‌گیری درمورد سرنوشت حوثی‌های یمن است. هر چند که هنوز نه اسراییل و نه امریکا نتوانسته‌اند در این باره همصدا شوند. اما به نظر می‌رسد هر دو بازیگر در تلاشند تا هماهنگی‌هایی نیز حتی با مشارکت کشورهای اروپایی برقرار کنند با این هدف که بتوانند تحرکات حوثی‌ها را مدیریت کنند. به باور این استاد ژئوپلیتیک اما به نظر می‌رسد شکل‌‌گیری چنین توافقی دشوار است، چرا که ژئوپلیتیکی که این گروه در آن قرار دارد منحصر به فرد است. با این وجود، اما ممکن است توافق احتمالی و دشوار برای نتانیاهو دستاوردی به همراه داشته باشد. اکنون نیز به نظر می‌‌رسد که حملات حوثی‌ها به عنوانی حامیان غزه بعد از توافق آتش بس متوقف شده است و احتمالا توقف حملات تا زمان دیدار نتانیاهو با ترامپ ادامه داشته باشد.