بزرگنمايي:

راه ترقی - دنیای اقتصاد /متن پیش رو در دنیای اقتصاد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
پیش از ورود مجدد دونالد ترامپ به کاخ سفید، «طرح بزرگ» حامی مالی اصلی کارزار انتخاباتی او، یعنی ایلان ماسک، برای کاهش چند تریلیارد دلاری هزینه‌های دولت ایالات ‌متحده جدی به نظر نمی‌رسید. اما براساس گزارش فایننشال‌تایمز، ثروتمندترین مرد جهان در آن زمان پشت پرده و بدون سروصدا در حال جذب مدیران فناوری و برنامه‌نویسان جوان بود تا برنامه خود برای اجرای «شوک‌درمانی» در یکی از بزرگ‌ترین بوروکراسی‌های جهان را پیاده کند.
 نمایندگان وزارت کارآمدی ماسک در نهادهای اصلی نفوذ کرده‌اند و هزاران کارمند دولت را اخراج یا تعلیق کرده‌اند و به انبوهی از داده‌های حساس امنیتی، مالی و بهداشتی دسترسی پیدا کرده‌اند. مقامات وزارت کارآمدی در قسمت‌های مختلف دولت فدرال، از جمله وزارت خزانه‌داری، وزارت خارجه و وزارت بهداشت، ورود پیدا کرده‌اند. آژانس توسعه بین‌المللی ایالات‌ متحده با بودجه 40میلیارد دلاری در عمل تعطیل شده و قراردادهایش لغو شده است و نیروی انسانی آن از 10هزار نفر به 600نفر کاهش یافته است.
در یکی دیگر از اقدامات ضربتی کارکنان وزارت کارآمدی که قانون‌گذاران ارشد را نیز شوکه کرده است، حسابرسی تریلیاردها دلار انتقال پول آغاز شده و امکان دسترسی آنها به شماره‌های تامین اجتماعی، جزئیات حساب‌های بانکی و حتی سوابق بهداشتی شهروندان آمریکایی فراهم شده است. چند سناتور دموکرات این هفته در واکنش به این اقدامات به کاخ سفید اعتراض کردند. به گفته آنها، «اطلاعاتی درباره اینکه چه کسانی به طور رسمی به استخدام وزارت کارآمدی درآمده‌اند و اینکه این وزارت بر اساس کدام اختیارات و مقررات عمل می‌کند، در اختیار عموم و کنگره قرار نگرفته است.» همزمان چند عضو کنگره این هفته به اعتراضات علیه ایلان ماسک در مقابل وزارت خزانه‌داری آمریکا پیوستند و پلاکاردهایی با شعار «کودتا را متوقف کنید» در دست گرفتند. 
یک نماینده کنگره گفته است: «قوه چهارمی با عنوان قوه ماسک وجود ندارد و حملات به بخش خدمات کشوری با هدف تخریب اقتدار کنگره که در واقع نماد قدرت مردم است، صورت می‌گیرد.» ماسک به برجسته‌ترین تکنولیبرتارین در سیلیکون‌ولی تبدیل شده است، گروهی که معتقدند مقررات دولتی مانع نوآوری و سودآوری می‌شود. اگرچه شرکت‌های ماسک اکنون از قراردادهای دولتی به ارزش بیش از 20میلیارد دلار بهره‌ می‌برند، اما او همچنان نسبت به رویه‌های بوروکراتیک که شرکت‌هایش از جمله تسلا و اسپیس‌اکس را «خفه» کرده‌اند، گلایه دارد. مدت کوتاهی پس از کمک 250میلیون‌دلاری به کارزار انتخاباتی ترامپ، ماسک برای به دست آوردن نقشی در جهت کوچک‌سازی دولت خیز برداشت و به طور علنی هدف غیرمحتمل صرفه‌جویی 2تریلیارد‌دلاری در هزینه‌های دولت (تقریبا معادل یک‌سوم بودجه سالانه 6.8تریلیارد‌دلاری آمریکا) را مطرح کرد. حتی رهبران جمهوری‌خواه که همیشه از فرصت کوچک‌سازی دولت استقبال کرده‌اند، نسبت به موفقیت ماموریت ماسک مردد بودند. 
با‌این‌حال، اقدامات ضربتی آغازین ماسک در جهت کاهش هزینه‌های دولت تردیدها را برطرف کرده است. تیم او به‌سرعت و در عمل به بخش منابع انسانی دولت تبدیل شده است و به میلیون‌ها نفر از کارکنان دولت پیشنهاد بازخرید داده و برنامه‌های تنوع‌بخشی به نیروی انسانی، کمک‌رسانی و توسعه را حذف کرده است. این شبیخون به بخش خدمات کشوری از یک طرف باعث خشم اتحادیه‌های کارگری و سازمان‌های حقوق مدنی و از طرف دیگر موجب شادی دوستان ماسک در سیلیکون‌ولی و سایر کارآفرینان حوزه فناوری شده است. به نظر می‌رسد تاکتیک‌های وزارت کارآمدی از اکوسیستم استارت‌آپی اقتباس شده باشد. بسیاری از این اقدامات مشابه روش‌هایی هستند که توسط ماسک هنگام تصاحب توییتر در سال 2022 به کار گرفته شد. در آن زمان، معاونان او به‌سرعت هزینه‌ها را کاهش دادند و 80درصد نیروی انسانی را اخراج کردند.
یاران سوپرانقلابی
ماسک در تلاش کنونی خود، علاوه بر یاری گرفتن از حلقه نزدیکانش که در تحت کنترل درآوردن توییتر به او کمک کردند، به گروهی از مهندسان جوان که در حوالی 20سالگی قرار دارند و به فراخوان او برای جذب «سوپرانقلابی‌های باهوش و طرفدار دولت کوچک» پاسخ مثبت داده‌اند و آمادگی دارند که هفته‌ای بیش از 80ساعت برای تحقق اهداف این برنامه کار کنند، تکیه کرده است. اگرچه ماسک موفق شد شرکت توییتر (اکس فعلی) را کوچک کند، اما فرآیند کار پرتلاطم بود. کارکنان سابق ادعا می‌کنند که شرکت استعدادهای حیاتی و دانش راهبری سیستم‌های اکس را در نتیجه «مانورهای سرکوبگرانه» از دست داد، اتفاقی که منجر به بروز مشکلات متعدد در سیستم‌های اکس در ماه‌های پس از تصاحب ماسک شد. حتی در برخی موارد، این شرکت مجبور شد برای بازگرداندن بعضی از کارکنان اخراج‌شده به التماس بیفتد.
در روزهای آغاز کار وزارت کارآمدی، برخی از کسانی که درگیر کار بودند ترجیح می‌دادند که کار با پیگیری برنامه مقررات‌زدایی شروع شود، و نگران بودند که حمله به حوزه هزینه‌کرد دولت در مواجهه با سیستم بوروکراسی، چالش‌های قانونی و کنترل قانونی کنگره بر اختصاص منابع مالی (که از آن به عنوان «اختیار کیف پول» یاد می‌شود) به‌سرعت با شکست روبه‌رو شود. اما به نظر می‌رسد تصاحب آشکار این اختیار با لغو سریع منابع مالی در‌‌نظر‌گرفته‌شده برای آژانس توسعه بین‌المللی ایالات ‌متحده و سایر سازمان‌ها حتی با گلایه ملایم رهبر اکثریت مجلس نمایندگان نیز مواجه نشده است، تا جایی که او در کنفرانس خبری اخیر خود از مداخلات وزارت کارآمدی دولت استقبال و اقدامات آن را «تحولی بسیار خوشایند که مدت‌ها به تاخیر افتاده بود» معرفی کرد.
کسانی که تلاش کرده‌اند مانع کار وزارت کارآمدی شوند یا آن را با چالش‌های قانونی مواجه کنند، به‌سرعت از میدان خارج شده‌اند. برای مثال، دیوید لبریک که بیش از 35سال در پست‌های مهم وزارت خزانه‌داری حضور داشت، پس از آنکه تیم ماسک تقاضای دسترسی به منظور بررسی سیستم پرداخت‌های چند‌تریلیارد‌دلاری وزارت خزانه‌داری را مطرح کرد، از کار خود کناره‌گیری کرد. ماسک همچنین از شبکه اجتماعی اکس که در آن 216میلیون دنبال‌کننده دارد، استفاده می‌کند تا به منتقدان وزارت خزانه‌داری بتازد و اقدامات خود را به رخ بکشد. 
وزارت کارآمدی اگرچه توانسته است سریع عمل کند، با‌این‌حال، با مقاومت‌هایی نیز روبه‌رو شده است. برای مثال، تا روز پنج‌شنبه تنها 60هزار نفر از کارکنان فدرال پیشنهاد بازخرید این وزارت را پذیرفته بودند، رقمی که با پیش‌بینی صدها هزار نفری کاخ سفید فاصله زیادی دارد. البته خود ترامپ به محدودیت‌های اختیارات ماسک اشاره کرده است و اخیرا در یک نشست خبری به خبرنگاران گفت: «ایلان بدون تایید ما نمی‌تواند کاری کند و کاری نخواهد کرد.» بااین‌حال، ترامپ روز جمعه «کار بزرگی» را که ماسک در حال انجام آن است، تحسین کرد و گفت او «در حال شناسایی کلاهبرداری‌ها، مفاسد و هدررفت‌های عظیم است.»
در همین حال، برخی تلاش‌ها برای به چالش قانونی کشاندن وزارت کارآمدی پیشرفت داشته است. برای مثال، یک قاضی فدرال روز پنج‌شنبه حکمی صادر کرد که دسترسی ماسک به داده‌های وزارت خزانه‌داری را متوقف می‌کند. سازمان‌های کارگری نیز به دنبال تصویب یک فرمان محدودکننده اضطراری برای جلوگیری از دسترسی وزارت کارآمدی به سیستم‌های وزارت کار هستند.با این همه، آن چیزی که بیشتر محتمل است بتواند قدرت ماسک را محدود کند، تداخل اولویت‌های دولت ترامپ است. وزارت کارآمدی هنوز وزارت دفاع و پرداخت‌های مربوط به تامین اجتماعی و بیمه بهداشت مستمندان را که میلیون‌ها آمریکایی به آن وابسته هستند مورد هدف قرار نداده است. منابع مورد نیاز برای این دو بخش، بزرگ‌ترین سهم از مخارج دولت فدرال را به خود اختصاص می‌دهند.
اما ترامپ وعده داده است به مزایای رفاهی به‌هیچ‌وجه دست نزند و بسیار بعید به نظر می‌رسد کنگره‌‌ای که در اختیار جمهوری‌خواهان است، اجازه کاهش قابل‌توجه بودجه پنتاگون را صادر کند. خود ماسک نیز اعلام کرده است که اهداف بعدی او می‌توانند وزارت آموزش و سرویس درآمد داخلی باشند. البته ورود راسل ووت به کاخ سفید به‌عنوان رئیس جدید دفتر مدیریت و بودجه، شخصی که سال‌ها نحوه گرفتن «اختیار کیف پول» از کنگره و واگذاری آن به قوه مجریه را طرح‌ریزی کرده است، می‌تواند تلاش‌های وزارت کارآمدی را به‌شدت تقویت کند.