راه ترقی - ایسنا / امروز ششم اسفند ماه زادروز رکن‌الدین خسروی است؛ یکی از بزرگان هنر کشور که سال‌ها دور از وطن زیست ولی با شوقی وصف ناپذیر، امور فرهنگ و هنر کشور و بخصوص فعالیت‌ها جوانان را پیگیری می‌کرد .
 اهل تئاتر با نام این هنرمند آشنایند اما افسوس که نسل جوان کمتر او را می‌شناسند.
او از جمله کسانی است که نیمه دهه 70 از کشور مهاجرت کرد اما هر بار که کسی از ایران تماسی با او برقرار می‌کرد، حتی اگر خبرنگاری تازه‌کار بود، با گرمی و مهربانی با او هم‌کلام می‌شد و گویی شوق شنیدن هر خبری از میهن را داشت.
خبرنگار تئاتر ایسنا 20 سال پیش تماسی تلفنی با این هنرمند داشت که حالا به انگیزه زادروز او، آن را بازنشر می‌کنیم:
او که در آن مقطع در انگلستان زندگی می‌کرد، در آن گفتگو درباره تئاتر ایران عنوان کرده بود: «برخلاف تصوری که در ایران وجود دارد، آثار هنرمندان تئاتر ایران نسبتا خوب و قابل قبول است. به ویژه نسل جوانی که امروز به هنر تئاتر اشتغال دارند، موفق به ساخت آثار درخشانی شده‌اند.»
خسروی درباره‌ی سفرش به ایران و اجرای نمایش در کشورمان نیز گفته بود: «متاسفانه فعلا به علت گرفتاری‌هایم نمی‌توانم به ایران سفر کنم اما در جریان تئاتر ایران و وضعیت آن هستم. »

نمایش «ادیپوس»
وی ، سفر گروه‌های تئاتری ایرانی را به خارج از کشور در معرفی تئاتر ایران بسیار موثر دانسته و گفته بود: «گروه‌های ایرانی که در خارج، به اجرای نمایش‌های خود می‌پردازند، با موفقیت بسیاری رو به رو می‌شوند. به عنوان مثال، سال گذشته آقای آتیلا پسیانی و سهراب سلیمی، نمایش‌هایی را در انگلستان و آلمان اجرا کردند که مورد استقبال تماشاگران قرار گرفت. »
او در آن مقطع دو نمایش«‌مده‌آ» را به زبان انگلیسی و «سلطان صلاح الدین ایوبی» نوشته محمود کویر را به مدت یک هفته در یکی از سالن‌های تجربی لندن اجرا کرده بود که هر دو نمایش‌های تک پرده‌ای بودند.
رکن‌الدین خسروی، زاده ششم اسفند سال 1308 است که کار خود را از سال 1343 در تئاتر ایران آغاز کرد و در سال‌های پرشمار فعالیت خود در تئاتر با بسیاری از هنرمندان شناخته شده همچون اکبر زنجانپور، ایرج راد، صدیق تعریف، سهراب سلیمی، رویا تیموریان، فریبا کامران و ... همکاری کرد.

او نمایشنامه‌هایی چون «زیتون» نوشته آرمان امید، «ادیپوس» اثر سوفوکل، «باغ آلبالو» نوشته آنتوان چخوف، «دشمن مردم» اثر هنریک ایبسن، «ابراهیم توپچی و آقا بیک» نوشته منوچهر رادین، «جایی که صلیب گذاشته شد»، «سایه دره»، نوشته: ویلیام سینگ، «خاموشی دریا»، نوشته: ورکور، «پیک نیک در میدان جنگ»، نوشته: فرناندو آرابال، «کلبه‌ای در جنگل»، نوشته: روبرت بروک، «پایان بازی»، نوشته: ساموئل بکت، «آنتیگون»، نوشته: ژان آنوی، «حکومت زمان خان بروجردی»، نوشته: میرزاآقا تبریزی، «از پشت شیشه‌ها» و «لبخند با شکوه آقای گیل»، نوشته‌های: اکبر رادی، «سلام و خداحافظ» نوشته: آثول فوگارد، «محاکمه ژندارک» نوشته: برتولت برشت، «سی زوئه بانسی مرده است»، «گوشه نشینان آلتونا» نوشته: ژان پل سارتر و ... را در ایران به صحنه برد.
در بزرگداشتی که اواخر تابستان امسال همزمان با رونمایی از کتابش با عنوان «خردمندی دردمندی است» در خانه هنرمندان ایران برای او برپا شد، دوستان و همکارانش از ویژگی‌های حرفه‌ای و اخلاقی او سخن گفتند.

ایرج راد با تاکید بر خدمات خسروی به تئاتر ایران گفته بود: «خسروی در کنار مهدی فروغ با راه‌اندازی دانشکده هنرهای دراماتیک خدمات بسیاری به تئاتر و سینما ارائه کردند. ما از همکاری با او لذت می‌بردیم و حس می‌کردیم همواره در حال آموختن هستیم. از او نوشته‌ها و کتاب‌های زیادی بر جای ماند که همه را به خانه تئاتر سپرد و امیدوارم بتوانیم از این آثار استفاده در خوری داشته باشیم و آرزو می‌کنم بتوانیم مانند او با احساس مسئولیت به کار تئاتر بپردازیم.»
کمال‌الدین شفیعی، دیگر هنرمند تئاتر و از دوستان نزدیک خسروی نیز درباره او گفته بود: «متاسفانه ایشان تبعیدی خودخواسته داشت و نتوانست تجربیات خود را به خوبی به نسل بعدی منتقل کند.»
این مدرس و پژوهشگر تئاتر به خطاب جوانان‌ توصیه کرده بود که پند خسروی را از یاد نبرند؛ «با مردم بودن یعنی ما نمایش را برای مردم می‌سازیم.»

عطاءالله کوپال، دیگر هنرمند و مدرس تئاتر و از شاگردان خسروی، او را کارگردانی نوآور و نواندیش توصیف کرده و گفته بود: «به معنی واقعی کلمه مدرن بود چون مدرنیسم را به خوبی درک کرده بود و همه‌ کارهایش مدرن بودند و همه نمایشنامه‌ها را از صافی اندیشه خود عبور می‌داد.»
این مدرس تئاتر با ابراز تاسف از اینکه نسل جوان و حتی دانشجویان تئاتر به دلیل کمبود اطلاعات، خسروی را نمی‌شناسد، خطاب به حاضران تاکید کرد که ما نیازمند گردآوری تاریخ شفاهی تئاتر ایران در فضایی غیررسمی هستیم.
خسروی دی سال 1395 در 86 سالگی در لندن، فرسنگ‌ها دور از میهنش چشم از جهان فرو بست ولی در قطعه هنرمندان بهشت زهرا در کنار دیگر دوستان و همکاران خویش به خاک سپرده شد.