بزرگنمايي:
راه ترقی - فرارو /متن پیش رو در فرارو منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
تقریبا می‌توان مطمئن بود که ابومحمد الجولانی هر آنچه در قالب حکومتش در ادلب نشان داده، در کلیت سوریه نیز نشان خواهد داد. الجولانی حتی اخیرا نخست وزیر دولت مطلوب خود را که پیشتر در دوره حکومتش بر ادلب عهده دار سِمت نخست وزیری بود یعنی محمد البشیر را به عنوان رئیس دولت موقت در دمشق برگزید. بالاترین چهره مذهبی تحریر الشام فردی با نام عبدالرحیم آتون است. وی در سال 2021 در جریان یک سخنرانی در ادلب، طالبان را به مثابه یک شیوه مطلوب حکمرانی مورد ستایش قرار داد.
جاناتان اسپایر، نویسنده و تحلیلگر نشریه "اسپکتیتور" در گزارشی، به این نکته اشاره می‌کند که در فضای مبهم فعلی سوریه و قدرت گیری تروریسم در این کشور، بسیاری سعی دارند به این سوال پاسخ دهند که "ابومحمد الجولانی" فرمانده تحریر الشام با سوریه چه خواهد کرد؟ آن‌ها کم و بیش به رفتار‌های وی در روز‌های اخیر و مصاحبه هایش با رسانه‌های غربی توجه دارند این در حالی است که الجولانی را باید به واسطه حکومت هفت ساله اش در استان ادلبِ سوریه شناخت. اسپایر معتقد است او در ادلب یک دیکتاتوری تمام عیار ایجاد کرد و اکنون هر نشانه‌ای که لازم باشد را می‌توان مشاهده کرد که در کل سوریه نیز به دنبال اجرای پروژه‌ای مشابه است.
به گزارش اسپکتیتور؛ در اواخر فوریه سال 2022، من به استان ادلب سوریه سفر کردم. من به مدت چند روز در شهر سوریِ بنش بودم که فاصله زیادی تا مرکز استان ادلب نداشت. در آن زمان، این منطقه تحت کنترل گروه‌های شورشی مخالف با نظام سیاسی سابق سوریه به ریاست جمهوری بشار اسد بود.
میزبان جوانِ مکانی که من در آن اقامت داشتم (من او را D صدا می‌زدم)، به گروهی تعلق داشت که از آن به عنوان " alt="راه ترقی" width="100%" />
D (اشاره به فرد میزبانم در سوریه) در آن زمان به من گفت که جنگ داخلی در سوریه در ادلب آغاز شد و البته که در ادلب نیز خاتمه خواهد یافت. در آن زمان، من این حرفِ او را خیلی مغرورانه در نظر گرفتم. ارتش اسد هنوز بخش‌های بیشتر استان ادلب سوریه را در کنترل داشت. شورشیان تسلیحات ساده‌ای را در اختیار داشتند و اینکه بخواهند در برابر ماشین جنگی نظام سیاسی سوریه بایستند، از چالش‌های سخت پیش روی آن‌ها حکایت داشت.
اکنون که ورق برگشته مشخص شده که D راست می‌گفت. او نه فقط از این منظر که شورشیان در نهایت پیروز خواهند شد درست گفت بلکه شورشیانی که در آن دوره در ادلب در حال سازماندهی بودند و نام هیئت تحریر الشام را داشتند، توانستند در مقام پیروز نهایی جنگ ظاهر شوند. زیرا برخلاف بسیاری از پیش بینی ها، از استان ادلب بود که اسلام گرایان سنّی در اواخر ماه نوامبر دست به شورش زدند و توانستند تا خودِ دمشق پیشروی کنند.
در نتیجه این موفقیت تحریر الشام، ابومحمد الجولانی فرمانده این گروه اکنون حاکم غیررسمی سوریه است. رسانه‌ها و دولت‌های غربی نیز فعالانه از طریق ارزیابی رفتار‌ها و اقداماتش سعی دارند بفهمند که چه چیزی در انتظار آینده سوریه است؟ آیا الجولانی هنوز یک چهره تندور است؟ آیا می‌توان به استقرار حکومتی دموکراتیک‌تر در سوریه امیدوار بود.
باید گفت که راه‌های ساده تری نیز برای شناسایی شخصیت جولانی تا اینکه بخواهیم تک تک کلمات و مواضع او را بالا و پایین کنیم، وجود دارد. در فاصله زمانی میان سال‌های 2017 تا 2024، ابومحمد الجولانی و حکومتش، حاکمان غیررسمی استان ادلب بودند. از این رو، بررسی دقیق شیوه حکمرانی آن‌ها در آن زمان می‌تواند سرنخ‌های خوبی به ما برای پیش بینی آینده رفتارهایشان در عرصه قدرت و نظام سیاسی آتی سوریه ارائه کند. در حقیقت با بررسی این دوره می‌شود چیز‌هایی را فهمید که شاید الجولانی آن‌ها را در هفته‌های اخیر به نمایش نگذاشته است.
سابقه حکومت تحریر الشام در سوریه به ما چه می‌گوید؟ قبل از اینکه الجولانی را بشناسیم باید سیاست‌های مردی که حکومت این فرد را تسهیل کرد بشناسیم. آن مردم کسی جز "رجب طیب اردوغان" رئیس جمهور ترکیه نیست. اردوغان در طی سال‌های گذشته تاکید داشت که الجولانی و گروهش باید ادامه حیات دهند و در گوشه‌ای از شمال غرب سوریه حضور داشته باشند. همین پافشاری نیز تحولات جاری در سوریه را رقم زده است. دولت‌های غربی معقتد بودند که این تصمیم اردوغان عجیب و غریب است و امتناع وی از پذیرش واقعیت‌های عینی را نشان می‌دهد.
شورشیان در دیگر بخش‌های سوریه که از تسلیم شدن به دولت این کشور امتناع می‌کردند نیز خود را به منطقه تحت سیطره الجولانی و گروهش رساندند. این منطقه عملا به یک محیط امن برای شورشیان تبدیل شد. روسیه و نظام سیاسی سابق سوریه تصور می‌کردند که شورشیان در ادلب وضعیت بد و مبهمی خواهند داشت. با این حال، از دل همین وضعیت بود که تحریر الشام در اواخر ماه نوامبر سال جاری میلادی خروش کرد.
در این نقطه باید پرسید که چه چیز‌هایی را می‌توان از حکومت هفت ساله تحریر الشام در ادلب یاد گرفت؟ یک محقق اسرائیلی با نام "الکس گرینبرگ" مطالعه‌ای دقیق را در این رابطه انجام داده است. مطالعه‌ای که قرار است نتایج آن به زودی در یک اندیشکده اسرائیلی منتشر شود. او به این نکته اشاره می‌کند که تحریر الشام در ادلب با اقدامات خود به دنبال تحریک دیگر گروه‌های تروریستی نظیر داعش نبود.
البته که تحریرالشام سعی کرد عامدانه تا حدی خود را از داعش فاصله بدهد. به عنوان مثال، اگرچه نمی‌توان به صورت قاطع گفت با این حال، این گروه از ایجاد نظام برده‌داری علیه غیرمسلمانان خودداری کرد. در عین حال، تحریر الشام برای ایجاد تفاوت میان خود و داعش نزد ناظران داخلی و خارجی، از کشتار‌های دسته جمعی بزرگ در ادلب هم خودداری کرد.
با این همه، حکومت تحریرالشام در ادلب یک حکومت کاملا اقتدارگرایانه و متکی به سرکوب بود. به عنوان مثال، موسیقی حرام بوده و استفاده از نوشیدنی‌های الکلی جرمی بزرگ بود. البته که هیچ مخالفتی با قوانین و دستورات رهبران تحریرالشام نیز تحمل نمی‌شد. غیرمسلمانان و زنان نمی‌توانستند در سازکار‌های حکومتی ایجاد شده توسط الجولانی حضور داشته باشند. الجولانی عملا دیکتاتور تمام عیار استان ادلب بود. در زندان‌های تحریرالشام، زندانی‌شدن افراد، بدون انجام محاکمه و یا اعمال شکنجه علیه آن‌ها موضوعاتی عادی بودند.
تقریبا می‌توان مطمئن بود که الجولانی هر آنچه در قالب حکومتش در ادلب نشان داد، در کلیت سوریه نیز نشان خواهد داد. الجولانی حتی اخیرا نخست وزیر دولت مطلوب خود را که پیشتر در دوره حکومتش بر ادلب عهده دار سِمت نخست وزیری بود یعنی محمد البشیر را به عنوان رئیس دولت موقت در دمشق برگزید. بالاترین چهره مذهبی تحریرالشام فردی با نام عبدالرحیم آتون است. وی در سال 2021 در جریان یک سخنرانی در ادلب، طالبان را به مثابه یک شیوه مطلوب حکمرانی مورد ستایش قرار داد.
بسیاری بر این باورند که اتون نفوذ زیادی را بر ابومحمد الجولانی دارد و این مساله می‌تواند بر رفتار‌های وی در عرصه حکمرانی و قدرت اثرگذار باشد. این جنس از نگاه و حکمرانی در سوریه، به لطف حمایت‌های هفت ساله رجب طیب اردغان از الجولانی و جریان همراه با او در قدرت، در دورانِ (هفت ساله) حکمرانیشان در ادلب اوج گرفته است.