بزرگنمايي:

راه ترقی - صبا / درست زمانی که زمزمه‌های سقوط برنامه جوکر شنیده می شد، حضور زنان در تولید جدید مجموعه، عملا نه تنها از سقوط آن جلوگیری کرد، بلکه باعث شد تا دوباره برنامه سرزبانها بیفتد. دلیل چنین درخششی چه چیزی است؟ آیا همین تغییر جنسیت شرکت‌کنندگان برای جذب بیننده تازه کافی بود؟ یا مسئله کمی فراتر از این است؟
 هرچقدر برنامه جوکر با حضور بازیگران مرد خوب شروع کرده بود، در ادامه روند رو به سقوطش کاملا قابل پیش‌بینی بود. در واقع از جایی به بعد این تصور بوجود می‌آمد که باز بودن دست شرکت کنندگان مرد، بجای اینکه باعث ایجاد خلاقیت‌ بیشتر شود، باعث ایجاد تکرار و تکرار شده و آنچه ارائه می‌شود بیشتر از آنکه جذاب باشد، «لوس» است.
و این «لوس» بودن، مدام در حال افزایش و گسترش است. انتقادها شنیده می‌شد، اما در عمل و در هر قسمت تازه‌ای که عرضه می‌شد، نه تنها تفاوتی دیده نمی‌شد بلکه روند برنامه روی یک سیکل معیوب مدام در حال تکرار بود.
بازیگران مردِ حاضر در برنامه تقریبا هرکاری که لازم بود یا دلشان می‌خواست را انجام می‌دادند، از رقص و آواز تا انواع پوشش زنانه مردانه و امثالهم. شگفت‌آور بود که نتیجه بجای اینکه منجر به جذابیت بیشتر شود، مخاطب را پس میزد!
امیدوارم اهل این نباشید که مثلا «وایرال» شدن بخش‌های مختلف برنامه در شبکه‌های اجتماعی را مثال موفقیت بدانید. این بخش‌ها با صرف هزینه‌هایی، و از مجراهای معمول خودش در شبکه‌های اجتماعی به اصطلاح «وایرال» می‌شود. یکجور سازوکار تبلیغاتی که کاری به درستی و غلطش نداریم!
اما ساخت برنامه‌ای با حضور بازیگران زن، و با توجه به تمام محدودیتهای فرهنگی جاری، آیا عاقلانه جلوه می‌کرد؟ برای درک این مسئله ابتدا با یک پرسش شروع کنیم، کمدین‌های مرد سینمای ایران چه کسانی هستند؟ با شنیدن نام کمدین چهره چه کسانی برای شما تداعی می‌شود؟
بازار
احتمالأ چهره‌هایی مثل اکبر عبدی، علیرضا خمسه، رضا عطاران، رضا صادقی، جواد عزتی، هادی کاظمی، پژمان جمشیدی و….
حالا در مورد بازیگران زن چه کسانی؟ کمدین‌های زن سینمای ایران چه کسانی هستند؟ منظور بازیگرانی که با شنیدن نامشان طیف گسترده‌ای از نقش‌های کمدی در ذهن تداعی شود.
با چنین تقسیم‌بندی متوجه خواهیم شد که خود این عنوان «کمدین زن» در سینما و تلویزیون ما چندان واژه معمولی نیست.
حالا گروهی از بازیگران زن سینما و تلویزیون ایران با تمام محدودیتهایی که نسبت به مردان دارند قرار است برای نخستین‌بار در برنامه جوکر که ماهیتش برای بیننده مشخص است شرکت کنند. تمام آنچه دست آقایان را برای خندان باز گذاشته، در اینجا برای خانمها عملاً غیر قابل دسترسی است!
راستش هیچ‌وقت چندان موافق «محدودیت خلاقیت میآورد» نبودم، اما در این مورد باید گفت ظاهراً همین محدودیت باعث شده تا بازیگران زن حاضر در جوکر نمونه‌های بسیار موفقی ارائه کنند که مدتها بود که از سمت آقایان دیده نمی‌شد!
مهم‌ترین ریزه‌کاری‌ها که آنها به جمع برنامه اضافه کردند، یکجور «دورهمی زنانه واقعی» بود که در غیبت آزادی‌هایی مثل آوازخوانی و حرکات موزون، چنان درست و حسابی پیاده و اجرا شد که بصورت طبیعی جذاب بود.
یعنی دوربین یک‌جور حضور نامحسوس در این برنامه زنانه دارد که شبیه مخفیانه نگاه کردن است به اتاقی که زنان در آن مشغول گفتگو هستند. هرچقدر روحیه مردانه و فضای پرتعارف آقایان در کنار هم بصورت معمول، شکلی از رفتار را نشان میدهد، این دورهمی زنانه هم گاهی همراه است با متلک‌های ظریف زنانه نسبت به هم که ممکن است آقایان در برخورد نخست خیلی متوجه آن نباشند. یعنی ظرافتش را در ابتدا بینندگان خانم برنامه جوکر زودتر درک می‌کنند!
مثلا در یکی از قسمت‌ها وقتی یک خواستگار ثروتمند مرد بسیار جدی از خانم نعیمه نظام‌دوست خواستگاری کرد و خانم نظام‌دوست با تردید برخورد کرد و در نهایت پاسخ منفی داد، تقریبا بصورت یکدست جمع زنانه با ظرافت کلامی او را متهم به حماقت کرد!
این یکدست بودن برخوردها برای اینکه نباید خواستگار مرد جذاب و ثروتمند را رد کرد، یکی از نقاط عطف برنامه بود که عملا بدون هیچ رودرواسی و شعاری، یکجور تفکر زنانه واقعی را به نمایش گذاشت. بدور از شعار و چیزهایی شبیه به آن.
بروز نوعی ذات زنانه در برنامه که در تمام قسمت‌های جوکر با حضور آقایان از آن خالی بود، کاری کرد تا عملا برنامه جوکر با حضور بازیگران زن، به نقطه‌عطف برنامه تبدیل شود.
برخوردهای راحت سوسن پرور یا مادرانگی جاری در رفتار ناهید مسلمی و بی‌خیالی‌های ذاتی نعمیه نظام دوست، برنامه جوکر زنان را به یکی از بهترین برنامه‌های این رئالیتی تبدیل کرد.
کارِ آقایان برای فصل‌ها و برنامه‌های بعدی، بسیار سخت‌تر خواهد بود.