راه ترقی - مهر / کیوان مقدم طراح صحنه فیلم «موسی کلیم الله (ع)» گفت که یکی از مهم‌ترین مشکلات در این پروژه، هماهنگی میان طراحی‌های فیزیکی و بخش‌های ویرچوال بود.
کیوان مقدم طراح صحنه فیلم «موسی کلیم الله (ع)» ساخته ابراهیم حاتمی کیا که در چهل‌وسومین جشنواره فیلم فجر موفق به دریافت سیمرغ بلورین بهترین طراحی صحنه را دریافت کرد، درباره چالش‌های طراحی صحنه این فیلم گفت: طراحی صحنه این پروژه یکی از پیچیده‌ترین و پرچالش‌ترین تجربه‌های سینمایی من بود. وقتی با یک فیلم تاریخی مواجه هستیم، صرفاً بازسازی یک دوره زمانی در مقیاس بزرگ مطرح نیست، بلکه باید به‌گونه‌ای این بازسازی انجام شود که با ذهنیت مخاطب از آن دوران و همچنین واقعیت‌های تاریخی همخوانی داشته باشد. در «موسی کلیم‌الله»، چالش‌های متعددی پیش رو داشتم، از جمله طراحی محیط‌های عظیم با جزییات دقیق، ترکیب بخش‌های واقعی و مجازی و ایجاد صحنه‌هایی که بتواند هم مقیاس و ابهت دنیای آن دوران را نشان دهد و هم به لحاظ بصری برای تماشاگر قابل‌باور باشد.
وی درباره چالش هماهنگی میان طراحی فیزیکی و ویرچوال این پروژه توضیح داد: یکی از مهم‌ترین مشکلات در این پروژه، هماهنگی میان طراحی‌های فیزیکی و بخش‌های ویرچوال بود. طراحی صحنه‌ای که قرار است نیمی از آن به‌صورت دیجیتال اجرا شود، نیاز به دقتی فراتر از یک فیلم معمولی دارد زیرا هر المان فیزیکی باید با بخش‌های دیجیتال هماهنگ باشد تا ناهماهنگی‌های بصری ایجاد نشود. برای مثال، ما نمی‌توانستیم به‌سادگی یک دکور محدود بسازیم و باقی فضا را به جلوه‌های ویژه بسپاریم، بلکه باید در طراحی‌هایمان، نور، سایه، پرسپکتیو و حتی جنس سطوح را طوری در نظر می‌گرفتیم که بعداً بتوان آنها را گسترش داد.

این طراح صحنه تاکید کرد: یکی دیگر از چالش‌های مهم این بود که در چنین فیلمی، طراحی صحنه نه فقط برای خلق فضا، بلکه برای ایجاد احساسات و فضاسازی معنوی هم اهمیت دارد. دنیای فیلم حضرت موسی (ع) باید حس الهی، تقدس و در عین حال عظمت را منتقل می‌کرد. استفاده از متریال‌ها، ترکیب بافت‌های قدیمی و رنگ‌بندی صحنه‌ها، همگی در جهت القای این حس بودند. در بخش‌های زیادی از فیلم، باید دکورهای فیزیکی را طوری طراحی می‌کردیم که کاملاً با بخش‌های جلوه‌های ویژه ترکیب شوند و این کار نیاز به دقت بسیار بالایی داشت.
پروسه طراحی صحنه مجازی
مقدم درباره طراحی بخش‌های مجازی و هماهنگی آن با بخش فیزیکی گفت: طراحی صحنه‌های مجازی یک فرآیند چندمرحله‌ای است که از طراحی کانسپت تا مدل‌سازی سه‌بعدی و اجرای نهایی ادامه دارد. در این فیلم، ابتدا تمام محیط‌های دیجیتال را به‌صورت دستی و با طراحی‌های اولیه اسکیس می‌زدیم تا تیم ویژوال افکت دید واضحی از استایل و فضا داشته باشد. سپس با استفاده از نرم‌افزارهای سه‌بعدی، این طراحی‌ها را به مدل‌های دقیق‌تری تبدیل می‌کردیم که بتوانند به‌عنوان مرجع برای بخش مجازی مورد استفاده قرار بگیرند.
وی افزود: هماهنگی بین دکورهای واقعی و جلوه‌های ویژه یکی از حساس‌ترین مراحل بود. باید اندازه‌گیری‌ها به‌دقت انجام می‌شد تا هیچ‌گونه تناقضی بین اجزای واقعی و دیجیتال وجود نداشته باشد. برای مثال، اگر یک ستون در صحنه واقعی قرار داشت اما در طراحی‌های دیجیتالی قرار بود بلندتر و عظیم‌تر دیده شود، باید زاویه‌های دوربین و نورپردازی از ابتدا در نظر گرفته می‌شد تا نتیجه نهایی واقعی و بی‌نقص باشد.

مقدم درباره تاثیر طراحی صحنه بر پیشبرد داستان و درام فیلم تصریح کرد: طراحی صحنه فراتر از ساختن یک مکان برای فیلمبرداری است؛ این طراحی، زبان بصری داستان است و می‌تواند به‌طور مستقیم بر احساسات و درک مخاطب از فیلم تأثیر بگذارد. یک طراحی صحنه خوب می‌تواند به شخصیت‌پردازی کمک کند، فضای روانی داستان را بسازد و حتی گاهی روایت داستان را جلو ببرد.
وی ادامه داد: در «موسی کلیم‌الله»، طراحی صحنه نقش کلیدی در القای مفاهیم دینی و تاریخی داشت. برای مثال، شهرهای باستانی باید هم از لحاظ واقع‌گرایانه تاریخی درست باشند و هم حس شکوه و قدرت تمدن‌های آن زمان را نشان دهند. در مقابل، صحنه‌های مربوط به زندگی بنی اسرائیل در دوران سختی، باید احساس انزوا، سرگشتگی و در نهایت رستگاری را منتقل می‌کردند. این تضاد در طراحی محیط‌ها و فضاها باعث می‌شود که بیننده به‌صورت ناخودآگاه درگیر فضای احساسی داستان شود.
بازخورد مخاطبان نسبت به فیلم مهم است نه حجم پروژه
مقدم در پاسخ به اینکه آیا داوری فیلم‌های بیگ‌پروداکشن در جشنواره ظلم در حق دیگر آثار نیست، گفت: این یک بحث همیشگی است که آیا فیلم‌های تاریخی باید در کنار آثار کم‌هزینه داوری شوند یا خیر. از یک طرف، پروژه‌هایی مانند «موسی کلیم‌الله (ع)» نیازمند تکنیک‌های پیشرفته، تیم‌های بزرگ و بودجه‌های بالا هستند، اما از طرف دیگر، این به‌معنای برتری مطلق آنها نسبت به فیلم‌های دیگر نیست. هر فیلم، چه هزینه‌اش بالا باشد و چه یک فیلم مستقل با بودجه محدود، باید بر اساس استانداردهای خودش سنجیده شود. البته داوران حرفه‌ای سینما معمولاً در نظر می‌گیرند که یک فیلم بزرگ باید در چه زمینه‌هایی عملکرد بهتری داشته باشد و آیا از امکاناتش به درستی استفاده کرده است یا خیر. در نهایت ، مهم‌ترین عامل، میزان تأثیری است که فیلم بر مخاطب می‌گذارد، نه فقط حجم تولید آن.

کارهای سریال در حال انجام است
این طراح صحنه درباره وضعیت تولید سریال «موسی کلیم الله (ع)» بیان کرد: پروژه جدید فعلاً به‌خوبی پیش می‌رود و طراحی‌های سریال در حال اجرا هستند. طراحی صحنه سریال با سینما تفاوت‌های خودش را دارد، به دلیل مدت استفاده زیاد در طول چند سال دکور سریال باید طوری ساخته شود که هم دائمی‌تر باشد و هم در طول قسمت‌های مختلف قابلیت انعطاف داشته باشد. در حال حاضر، روی چند طرح ساخت دکور مختلف همزمان کار می‌کنم که هرکدام چالش‌های خاص خودشان را دارند. جلسات فنی فیلمنامه با کارگردان در حال برگزاری است که پس از آن به سرعت جلسات هنری را شروع می‌کنیم.
مقدم در پایان درباره نظر شخصی‌اش نسبت به دریافت سیمرغ فجر و تأثیر آن بر آینده کاری خود گفت: سیمرغ فجر همیشه برای من جایگاه خاصی دارد. گرفتن این جایزه یک تجربه جدید و یک انگیزه قوی‌تر برای ادامه مسیر است. مهم‌ترین تأثیر جوایز این است که مسیر کاری را هموارتر می‌کنند، باعث جلب اعتماد بیشتر در پروژه‌های بعدی می‌شوند و البته مسئولیت‌های بیشتری هم به همراه دارند. برای من، جوایز فقط یک اعتبار حرفه‌ای نیستند، بلکه نوعی مهر تأیید برای تلاش‌های یک گروه هستند. در نهایت ، تأثیر یک جایزه بستگی به این دارد که بعد از آن چطور کار می‌کنیم. سیمرغ می‌تواند یک سکوی پرتاب باشد، اما مهم‌تر از آن این است که همچنان با کیفیت بالا و نوآوری در پروژه‌های آینده ظاهر شویم.